MESNEVİ'DEKİ YAHUDİ VEZİR HİKÂYESİ BAĞLAMINDA PSİKOLOJİK SAVAŞ VE NEFİS

Tasavvufi hakikatler kitabı olarak yazılan Mesnevi her devrin insanına hitap etmektedir. Bizzat Mevlâna tarafında Mesnevi'nin, inananlara rehberlik edeceği belirtilmiştir. İnsana yaratılış gayesini hatırlatan eser, inananların nasıl kişisel ve toplumsal bir hayat yaşamaları gerektiğini anlatır. Yahudi vezir hikâyesi, insanın en büyük düşmanı olan nefsin kötü arzularının sadece bireysel değil toplumsal hayatı da ciddi manada kötü etkilediğini gösterir. Bu anlamda hikâye psikoloji ve sosyolojinin kesiştiği bir alan olarak tasavvufun bu iki önemli sosyal bilim içerisinde ne derece etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Bununla birlikte hikâyenin teması çağımızın en önemli sorunlarından olan toplumsal kaosun altında yatan sebeplere de ışık tutmaktadır. İnsan kendi hırs ve arzularına erişebilmek için din kisvesi altında diğer toplumların ifsadı için çalışabilmektedir. Kendi sistemlerinin devamı adına girişilen mücadelelerde kutsal motivasyon olan din araç haline getirilmektedir. Günümüzde profesyonel bir şekilde ve oldukça etkin olarak kullanılan bu yöntem Mevlana tarafından incelikle anlatılmıştır. Günümüzde psikolojik savaş/operasyon olarak tarif edilen süreç Mevlana'nın anlatmış olduğu Yahudi Vezir hikâyesinde hemen hemen aynı denilebilecek şekilde karşımıza çıkmaktadır. Toplum psikolojisini analiz ettikten sonra oluşturulan plan, planın işletilmesi, kontrol edilmesi, gerektiğinde revizyona gidilmesi gibi aşamalarını okuduğumuz hikâye bugünün dünyasında yaşananları anlamamıza yardımcı olması nedeniyle mühimdir. Belirli bir elit kesimin gücü elinde tutabilmek adına nefislerinin arzuları güdümünde büyük bir toplumu nasıl felakete sürükleyebileceğini anlatan hikâye bu yönüyle tasavvufi eğitimin insan ve toplumsal hayat için ne derece elzem olduğunu da ortaya koymaktadır. İnsanlık tarihi kadar eski olan bu stratejik olguya yer veren Mevlâna, müminleri dikkatli olmaları noktasında uyarır. Bugün müslüman coğrafyasında yaşananlarla büyük benzerlik gösteren hikâye, tasavvufi hakikatlerin birey değerlendiremeyeceğinin güzel bir örneğidir. ve toplum yaşamının birbirinden bağımsızbirey ve toplum yaşamının birbirinden bağımsız değerlendiremeyeceğinin güzel bir örneğidir.

SYCHOLOGICAL WAR AND THE FLESH IN THE CONTEXT OF JEWISH VIZIER STORY IN MASNAVI

Masnavi written as a Mystical truths' book caters to people of every age. It was reported by personally Rumi that Masnavi would guide muslims. The work which reminds people the reason of creation explains how human beings should live a personal and social life. Jewish vizier story shows that evil desires, the greatest enemies of human, affects bad not only individual but also social life. In this sense, the story reveals that how much effective Sufism that is a field at the intersection of psychology and sociology in social sciences. However, theme of the story has also reflected the social chaos, one the underlying causes of social chaos, one of the most important problems of our age is also reflected in the theme of the story. People can work to access their ambition under a religious guise by disclosure of other communities. As a sanctuary motivation religion is used like an instrument in fighting of their system continuation. This method which is used in professional manner and effectively was described by Rumi garcefully. The process descibed as psychological warfare / operation emerges the Jews vizier story almost nearly told by Rumi. The story in which we read plan made after analyzing the social psychology, operating the plan, checking the plan, revising it if necessary is very important to understand what is happening in today's world. The plan created after analyzing the social psychology, operation plans, checking, we read the story of the stage to avoid such revision is necessary because it is important to help us understand what happened in today's world. The story which tells us that a certain elite force how can drag the society in disaster because of their evil desires in order to keep the order under their hand reveals mystical training is obligatory for both person and social life. Rumi draws attention and warns the believers be careful to the strategic cases as old as human history. The story that has many similarities with the happenings in today's Muslim geography is a good example of mystical truths cannot be assessed independently of the individual and social life.

PDF

___

Akarcalı, Sezer (2003). 2. Dünya Savasında İletişim ve Propaganda, Ankara: İmaj Yayıncılık.
Alkan, Necati (2003). "Terör Örgütlerinin Gençliği Kazanmada Kullandığı Psikolojik Süreçler" Türkiye'de Terörizm, Dünü, Bugünü, Gelişimi ve Alınması Gereken Tedbirler, Bildiriler, 10-11 Mayıs 2000, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
Barnett, Frank R., Lord, Carnes (1989). Political Warfare and Psychological Operations Washington: National Defence University Press.
Baştürk, Rabi (2005). Psikolojik Harp ve Kültür Savaşları, İstanbul: IQ Kültü-Sanat Yayıncılık.
Bektaş, Arsev (1996). Kamuoyu İletişim ve Demokrasi, İstanbul: Bağlam Yayınları.
..................(2002). Siyasal Propaganda Tarihsel Evrimi ve Demokratik Toplumdaki Uygulamaları, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Daugherty, William and Janowitz, Morris (1958). A Psychological Warfare Casebook, Baltimore: Johns Hopkins
....................(1982). "Origin of Psyop Terminology", Military Propoganda: Psychological Warfare and Operations, New York: Praeger Publishers.
Defleur, Melvin L. (1966). Theories of Mass Communication New York: David McKay. Elliot, Harris (1967). The Un-American Weapon, New York.
Giddens, Anthony (2000). Sosyoloji, haz. Cemal Güzel, Ankara: Ayraç Yayınevi.
Goldstein, Frank L. (19969). Psychological Operations Principles and Case Studies, USAF Alabama, Air University Press.
Goodenough, Erwin, R. (1953). Jewish Symbols in theGreco-Roman Period, New York: Pantheon Books
Haight, David J. (2008). Propaganda, Information and Psychological Warfare: Cold War and Hot, New York: Business Paper.
Henrich, J.; R. Boyd (2002). "On modeling cognition and culture: Why cultural evolution does not require replication of representations" Journal of Cognition and Culture, V. 22.
Schein, Edgar H. (1960). BRAINWASHING, Massachusetts: Center for International Studies Massachusetts Institute of Technology Cambridge.
Holt, Robert and Van de Velde, Robert (1960). Strategic Psychological Operations, Chicago: University of Chicago Press.
Huntington, Samuel P. (1996). The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. New York: Simon and Schuster.
İngiliz Casusunun İtirafları (2009). terc. M.Sıddîk Gümüs, İstanbul: Hakîkat Kitâbevi.
Jenkins, Brian Michael (1975). "International Terrorism: A New Mode of Conflict," International Terrorism and World Security, London: Croom Helm.
Kaval, Musa (2015). "Haçlı Seferi; Terörizm, Cihad (!)", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt: 8, Sayı: 40, Ordu-Türkiye
................. (2015a) "Büyük Cihadı Anlamaya Dair Bir Değerlendirme", Akademik Bakış Dergisi, Sayı:48, Celalabat-Kırgızistan.
..................(2015b) "Mistisizm'in Dili; Sembolizm", TurkishStudies, V. 10/6, ANKARATURKEY.
Kuloğlu, Armağan (2006). Genişletilmiş Ortadoğu Projesi Paneli, Ankara: Başkent Üniversitesi.
Langton, Daniel (2010). The Apostle Paul in the Jewish Imagination: A Study in Modern Jewish-Christian Relations, Cambridge University Press.
Lilly, Edward P. (1968). "The Psychological Strategy Board and Its Predecessors: Foreign Policy Coordination 1938-1953", Studies in Modern History, New York: St. Johns University Press.
Mevlânâ, (1990). Mesnevi, çev. Ç. İzbudak, göz. geç. Abdülbaki Gölpınarlı, İstanbul: M.E.B. Yay.,
Şerh-i Mesnevi, şrh. Tahir-ül Mevlevi, İstanbul: Şamil Yayınevi.
Middleton, Drew (1988). DOD Dictionary of Military Terms, Joint, York: Chief of Staff - Publication.
Miller, Mark Crispin (1982). "How TV Covers War", The New Republic.
Narula, Sunil (2004). "Psychological Operations (PSYOPs): A Conceptual Overview, Strategic Analysis", Vol. 28, No. 1.
Nelson, Richard Alan (1996). A Chronology and Glossary of Propaganda in the United States, London: Greenwood Press.
Özdağ, Muzaffer (2000). Stratejik Düşüncenin Sivil ve Askeri Hayatta Kullanılması, Ankara: Asam Yayınları.
Paddick, Alfred H. (1989). "Military Psychological Operations" , Political Warfare and Psychological Operations, Washington: National Defence University Press.
Psychological Operations Tactics, Techniques, and Procedures, HEADQUATERS No. 3 05.301 DEPARTMENT OF THE ARMY, Washington, DC.
Raines, John C. (1996). "The Politics of Religious Correctnes: Islam and the West", Cross Currents, V. 46, 1.
Rosenfeld, Stephen (1986). "The Guns of July" Foreign Affairs, V. 64, no:4.
Sipehsâlâr, M. Feridun (1977). Mevlânâ ve Etrafındakiler, İstanbul: Tercüman Yay.
Tillich, Paul (1991) "Religion and Secular Culture", The Paul Tillich Theologian of the Boundaries, ed. Mark Kline Taylor, First Fortress Press.
Tzu, Sun (1971). The Art of War, trans . Samuel B . Griffith, Oxford: Oxford University Press.
............(1992). Savaş Sanatı, çev. S. Kılıçarslan, İstanbul: Anahtar Yayınları.
United States Advisory Commission on Public Diplomacy, 1986 Report.
Zanini, Michele; Edwards, Sean J.A. (2001). "The Networking of Terror in the Information Age," in John Arquilla and David Ronfeldt (eds.), Networks and Netwars: The Future of Terror, Crime and Militancy, Santa Monica, CA: RAND.
Zeman, Zbynek (1978). Selling the War,London: Orbis Publishing.