ŞERÎAT-TARÎKAT-HAKÎKAT-MARİFET DÖRTLÜSÜNDE ŞERÎATIN YERİ VE ÖNEMİ*

Şeriat, Allah tarafından insanlar için din olarak kabul edilen hükümler bütünüdür. Tarikat, bir kısım özel yol ve sistemlerle şeriatın kalb ve ruh derinliklerini duyup zevk etme yöntemidir. Hakikat, zahirin ardındaki örtülü ve gizli mana, dinî hayatın en yüksek seviyede yaşanarak ilâhî sırlara aşina olunmasıdır. Marifet ise, düşünce ve himmetle, vicdan ve iç tefahhusla elde edilen hususî bir bilgidir. Şeriat-tarikat-hakikat-marifet kavramları, birbirini tamamlayan kavramlardır ve bu kavramların tasavvufî hayatta çok önemli yeri vardır. Tarikat yolunda hakikat ve marifet kaynağından istifade edebilmek için şeriatın emirlerine uygun hareket etmek gerekir. Çünkü hakikat tarafından doğrulanmayan hiçbir şeriat kabul edilmemiş; şeriata bağlı olmayan hiçbir hakikate de itibar edilmemiştir. Hakikat tarikatın; tarikat da şeriatın neticesi olarak görülmüştür. Bu sebeple şeriatın temelini oluşturan akaid, tefsir, hadis, fıkıh ilimlerinin iyi bir şekilde tahsil edilmesi şarttır. Tarikatlar, genellikle takvadan ayrılmama, nimete saygılı olma, her türlü hak sahipleri ile helalleşme, zulmetmeme, hısım akrabanın gönlünü alma, bütün işlerde sünnet-i seniyyenin gerektirdiği edebi devam ettirme, her hususta dikkatli olma, kulluk adına yapılan amellerin şeriata uygun olup olmadığını araştırıp, batıl ve hurafe olan şeyleri ibadet namına yapmama ve şeriatın yasakladığı şeylerden sakınma gibi şeriat düsturlarını kendilerine prensip olarak kabul etmişlerdir. Onlar, bu şekilde dinî hayatı en yüksek seviyede yaşayarak ve şeriatın düsturlarını sıkı bir şekilde takip ederek ilâhî sırlara yani ilâhî hakikatlere aşina olmaya çalışmışlardır.

ŞERÎAT-TARÎKAT-HAKÎKAT-MARİFET DÖRTLÜSÜNDE ŞERÎATIN YERİ VE ÖNEMİ*

Shariah is the totality of the provisions adopted as a religion for the people by Allah. The cult is a method of the system of sharia law with some special way to enjoy and hear the depths of the heart and soul. The truth is veiled behind apparent and secret of the sense, divine secrets of religious life is to ensure that the highest levels are familiar with through experience. The stunt is a special knowledge that we work with ideas, conscience and inner searching obtained private information. Sharia-cult-truth-stunt concepts are complementary, and these concepts have a very important place in the mystical life. The source of the cult in the way of truth and knowledge in order to benefit from the dictates of sharia law will need to comply with them. Because Sharia has not been accepted by unverified truth; is not esteemed the truth is not connected to Sharia. The cult of truth; also, the cult has been seen as the result of Sharia. For this reason, the basis of sharia law, gloss, hadith, fiqh and creed, it is imperative that these sciences have been collected in a good way. Cults generally accept principles of sharia such as; not to leave the way of takva, be respectful to blessings, not to persecuate, ask forgiveness with the owners any rights, helps to get the hearts of all the work in the sunnah of the prophet, and the required literature to continue to be careful in all matters, deeds of servitude in the name of sharia-compliant investigate whether and superstitious worship in the name of doing before and doing the things that are immediately if leaving is to leave things more or less accepting sharia law ban, as their own priciples. Thus, they try to be familiar to live the religious life at the highest level by following principles of sharia seriously.

PDF

___

Aclûnî, Ebü'l-Fida İsmail b. Muhammed (2000). Keşfü'l-Hafâ, Dımaşk: Mektebetü'l-Ilmi'l-Hadis.
Afîfî, Ebu'l-Alâ (2009). Tasavvuf, İstanbul: İz Yayıncılık.
Ateş, Süleyman. İslam Tasavvufu, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat.
Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail (1992). el-Câmiu's-Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları.
Bursevî, İsmail Hakkı. Rûhu'l-Beyân, Beyrut: Dâru'l-Fikr.
Cebecioğlu, Ethem (2009). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul: Ağaç Kitabevi.
Cürcânî, Ali b. Muhammed eş-Şerîf (2007). Kitabu't-Ta'rifât, Beyrut: Dâru'n-Nefâis.
Çağrıcı, Mustafa (1997). "Hakikat", TDVİA, c. XV, (ss. 177-8), İstanbul.
Çatak, Adem (2015). "Yahya B. Habeş es-Sühreverdî'de Marifet Anlayışı", International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/10 Summer 2015, p. 291-312 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8352 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
Demirci, Mehmet (1997). "Hakikat", TDVİA, c. XV, (ss. 178-9), İstanbul.
Doğan, Ahmet (2013). "Yunus Emre Divanı'nda İdeal İnsan", Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/13 Fall 2013, p. 829-839, ANKARA-TURKEY
Döndüren, Hamdi (2016). Şeriat, http://www.sevde.de/islam_Ans/islam_ans.htm (07.03.2016).
Ebû Ceyb, Sa'dî (1988). El-Kâmûsü'l-Fıkhî Luğaten ve'stılâhan, Dımaşk: Dâru'l-Fikr.
Ebû Davud, Süleyman b. Eş'as b. İshak el-Ezdî es-Sicistânî (1992). Kitabü's-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları.
Gazzâlî, Ebû Hamid Muhammed b. Muhammed (2010). el-Munkızu mine'd-Dalâl ve Tasavvufî İncelemeler, Çev.: Salih Uçan, Haz. Ve Şrh.: Abdulhalim Mahmud, Dördüncü Baskı, İstanbul: Kayıhan.
Gümüşhanevî, Ahmed Ziyauddin (2010). Câmiu'l-Usûl fi'l-Evliyâ, Beyrut: Dâru'l-Kütübi'lIlmiyye.
Gümüşhanevî, Ahmed Ziyauddin (2005). Veliler ve Tarîkatlarda Usûl (Câmiu'l-Usûl), Çev.: Rahmi Serin, İstanbul: Pamuk Yayıncılık
İbn Manzûr, Ebü'l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânu'l-Arab, Beyrut: Dâru Sader.
İmâm-I Rabbânî (2010). Ariflerin Halleri, Çev.: Necdet Tosun, İkinci Baskı, İstanbul: Sufi Kitap.
İmâm-I Rabbânî (2009). Mektûbât-ı Rabbânî Tercümesi, Çev.: Komisyon, İstanbul: Yasin Yayınevi.
İsfahânî, Ebü'l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal Ragıb (2009). Müfredâtu Elfâzi'lKur'an, Dımaşk: Dâru'l-Kalem.
Kuşeyrî, Ebü'l-Kasım Abdülkerim b. Hevazin (2002). er-Risâletü'l-Kuşeyriyye, Dımaşk.
Metinlerle Tasavvuf Metinleri Sözlüğü (2006). Edi.: Zafer Erginli, İstanbul: Kalem.
Müslim, Ebu'l-Hüseyn İbnu'l-Haccâc (1992). Sahihu Müslim, İstanbul: Çağrı Yayınları.
Ögke, Ahmet (2001). "Türk Tasavvuf Düşüncesinde Şerîat, Tarîkat, Hakîkat, Mârifet Kavramları ve Marmaravî'de "Dört Kapı-Dört Makam" Anlayışının İzleri", Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Yıl: 2001, Sayı: 18, ss. 1-11.
Öngören, Reşat (2011). "Tarikat", TDVİA, c. LX, (ss. 95-105), İstanbul.
Türcan, Talip (2010). "Şeriat", TDVİA, c. XXXVIII, (ss. 571-4), İstanbul.
Türer, Osman (1992). "Ahmed Ziyauddin Gümüşhanevî'nin Şeriat, Tarikat ve Tasavvuf Anlayışı", Ahmed Ziyauddin Gümüşhanevî Sempozyumu, 11-12 Temmuz, ss. 73-88, İstanbul.
Sarıtaş, Kamil (2013). "Gümüşhanevî'de İnsan Felsefesi", Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/12 Fall 2013, p. 1117-1133, ANKARA-TURKEY
Şeyh Kabûlî, Kenzu'l-Esrâr, Haz.: Selami Şimşek, c. II, İstanbul: Edirne Valiliği Kültür Yayınları.
Şimşek, Selami (2013a). Edirneli Şeyh Kabûlî Mustafa erRifâî Hayatı, Eserleri, Tasavvufî Görüşleri ve Dîvân'ı, c. I, İstanbul: Edirne Valiliği Kültür Yayınları.
Şimşek, Selami (2013b). Edirneli Şeyhali Senâî, el-Celvetî Hayatı, Eserleri, Tasavvufî Görüşleri ve Dîvân'ı, İstanbul: Edirne Valiliği Kültür Yayınları.
Tanrıverdi, Hasan (2013). "Gümüşhanevî'de Tanrı'nın Varlığının Bilinmesi Meselesi", Dinî Araştırmalar, Temmuz-Aralık 2013, Cilt: 16, Sayı: 43, ss. 123-148.
Uludağ, Süleyman (2005). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Uludağ, Süleyman (2003). "Mârifet", TDVİA, c. XXVIII, (ss. 54-6), İstanbul.