MEHCER EDEBİYATI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Bu çalışmada, Mehcer edebiyatı ekolünün ortaya çıkış nedenleri ele alınmaktadır. Modern Arap edebiyatının önemli ekollerinden biri de Mehcer/Göç edebiyatı ekolüdür. Mehcer Edebiyatı, 19. yüzyılda Lübnan, Suriye, Filistin ve Ürdün’den Amerika ve diğer yabancı devletlere göç eden Arapların oluşturduğu Arap edebiyatıdır. Değişik sebeplerle ülkelerinden göç edip başta New York olmak üzere, Amerika’nın değişik bölgelerine yerleşen Arap aydınlar, buralarda er-Rabıtatu’l-Kalemiyye, el-Feyhaf, Kevkebu Emrîka, el-Asr, el-Eyyam... gibi edebi mahfiller oluşturmuş ve Arap Mehcer edebiyatı denilen ekolün oluşmasına zemin hazırlamışlardır. 19. yüzyılın başında Doğu’dan Batı’ya göç etmek zorunda kalan Arap entelijansiyası, çok geçmeden Batı kültürü ile intibak sağlamış ve Batılı mütefekkirlerden etkilenmiştir. Bu etkilenme daha çok güzel sanatların müzik, resim, edebiyat, mimarlık, heykeltıraşlık ve tiyatro alanlarında olmuştur. Bu kültürel etkilenme neticesinde daha sonra Mehcer edebiyatı olarak adlandırılan ekolün oluşmasına vesile olan edipler, birçok yönü ile modern Arap edebiyatını etkilemişlerdir. Özellikle nesir ve şiirde protest bir tarz benimseyen Mehcer edebiyatçıları, daha önce söz konusu iki alanda mevcut olan kayıtlara baş kaldırmış ve kendilerince oluşturulan yeni kaide ve kurallara göre çalışmalarını meydana getirmişlerdir. Mehcer edebiyatının birçok temsilcisi bulunmaktadır. Bu temsilcilerden her biri kendi alanında zirvedeyken, zikredilmesi gereken iki edip bulunmaktadır. Bunlardan biri, 1931 yılında Amerika’da vefat eden ünlü şair ve filozof Cubrân Halil Cubrân’dır. Diğeri ise, 1988 yılında Beyrut’ta hayata gözlerini yuman yazar Mihail Nuayme’dir. Söz konusu olan iki edebiyatçının Mehcer edebiyatı ekolünün oluşmasında katkısı büyüktür.

AN INVESTIGATION ON THE LITERATURE OF MAHJAR

In this study, the reasons for emergence the school of Mahjar literature is discussed. One of the important schools of modern Arabic literature is the Mahjar/Immigration Literature School. Mahjar Literature is Arabic literature created by the Arabs who migrated from Lebanon, Syria, Palestine and Jordan to America and other foreign states in the 19th century. Arabic intellectuals, who migrated from different countries for various reasons and settled in different parts of America, especially New York, created literary secrets such as al-Rabitah al-Qalamiyyah, al- Fayhaf, Kawkabu Amerika, al-Asr, al-Ayyam ..., and they prepared the ground for literature named Mahjar Arab Literature. The Arab intelligentsia, which had to emigrate to the West at the beginning of the 19th century, influenced by Western thinkers and culture mostly on the fields of music, painting, literature, architecture, sculpture and theater. Under the influence of Western culture, these immigrant Arab scholars have led to the formation of the so-called Mahjar school which will affect on modern Arabic literature in a multi-faceted way. The Mahjar literary figures, especially those who adopt an attitude against prose and poetry, have opposed the dominant tendencies in these two areas and formed their works according to the new principles and rules created by themselves in a different perspertive. Although there are many important representatives of the Mahjar school, this study will focus only on two of the most well-known Mahjar’s scholars. One of them is the famous poet and philosopher Jubran Khalil Jubran, who died in 1931 in America. The other one is Mikhail Nuaymah, who died in 1988 in Beirut. These two scholars have a great contribution to the formation of the Mahjar literature school.

PDF

___

Abdülhadioğlu, A. (2018). “Klasikten Moderne: Arap Şiirinde Şiir-Mekân İlişkisi”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Yıl: 11, Sayı: XXXIII, ss. 997-1043.
Aktaş, Ş. (1996). Yenileşme Dönemi Türk Şiiri ve Antolojisi-1, Ankara: Akçağ Yayınları.
Aktay, Y. (2008). “İslamcılık ve Bir Modern Melankoli: Eve Dön(eme)mek”, Milel ve Nihal, 5 (3), ss. 13-50.
Aydın, M. (2006). “Müveşşah”, İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXII, 229-231.
Cubrân H. C. (1986). el-Avasıf (nşr. Nazik Sâbâyârd). Beyrut.
Cubrân, H. (1999), Fırtınalar (Çev: Ahmet Murat Özel), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Cubrân, H. C. (2018), Dum’a ve İbtisâme, Basım yeri yok, Drop.
Demirayak, K. (1996). “Amerika’daki Göçmen Arap Edebiyatı ve İliyya Ebû Mâdî’nin Bilmeceler Şiiri”, Yedi İklim, c. 10, s. 70, ss. 50-59
Demirayak, K. (2005). “Halîl Cubrân’ın el-Mevâkib “Kafileler” Adlı Şiirine Bir Bakış”, EKEV Akademi Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 22, ss. 161-176.
Ekici, S. ve Tuncel, G. (2015). “Göç ve İnsan”, Birey ve Toplum, Cilt: 5, Sayı: 9, ss. 9-22.
Fazlıoğlu, Ş. (2016). “Ebû Mâdî, Îliyyâ”, İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, EK-1. ss. 368-369.
Gül, E. C. (2016). “Postmodern Sanrı ve Yabancılaşma Gerçeği”, Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:3, Sayı:6, ss. 75-107.
Hamid, M. M. (2010). Tatavuru’ş-Şi‘ri’l-Arabi fi’l-Mehcer, Amman: Dâru Celisi’z-Zamân.
İbn Haldun, (2014). Mukaddime (Çev. Süleyman Uludağ), İstanbul: Dergah Yayınları.
İbn Manzûr, (?). Lisânu’l-Arab (th. Emin Muhammed Abdulvehhab-Muhammed Sadık el-Ubeydî), (3. Baskı), Beyrut: Dâru İhyâi’t-turâsi’l-Arabî.
Jebali, A. (2018). “Transcendance in The Book of Khalid and The Book of Mirdad”, Master Cultures, Langues et Littératures Étrangères, 2ère année Department of English Studies Faculty of Languages and Cultures Université de Nantes.
Kadâh, M., Ganamiyyîn, M. (2013). “Fennu’l-makâle İnde Mihail Nuayme”, Mecelletu Camiati Dimaşk, cilt: 29, sayı: 2+1, ss. 585-620.
Karaarslan, N. Ü. (2010). “Şair”, İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXVIII, 298-301.
Landau, J. (2002). Modern Arap Edebiyatı Tarihi (20. Yy.), (Çev. Bedrettin Aytaç), Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Majaj, L. S. (2008). “Arab American Literature: Origins and Developments”, American Studies Journal, (Center for United States Studies, Martin Luther University Halle-Wittenber), sayı: 52, ss. 61- 86.
Naurî, A. (1966). Edebu’l-mehcer, (3. Basım), Kahire: Dâru Maarif bi-Mısr.
Nijland, C. (1998). “Mahjar Literature”, Encyclopedia of Arabic Literature (editör: Julie Scott Meisami, Paul Starkey), London: Taylor & Francis Group, II, 492-493.
Nuayme, M. (1978). el-Girbâlu’l-Cedid, Beyrut.
Nuayme, M. (1998). Girbâl, Lübnan: Muessesetu Nevfel.
Nuayme, M. (2000). Kısır ve Diğer Öyküler (Çev: Kenan Demirayak), Erzurum: Babil Yayınları.
Özer, İ. (2004). Kentleşme, Kentlileşme ve Kentsel Değişme, Bursa: Ekin Kitabevi.
Sarı, M. (1984). el-Mevârid, İstanbul: İpek Yayınları.
Ürün, A. (2016). “Modern Arap Edebiyatında Öne Çıkan Bazı Temalar/Some Promınent Themes In Modern Arab Lıterature.” Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (35), 131-144. DOI: 10.21497/sefad.11501.
Yalçın, G. Y. (2017). Göç Psikolojisi -Göçmen Gerçeğini Anlamlandırmaya Dönük Bir Sosyal Psikoloji Derlemesi-, Ankara: Pharmakon Yayınları.
Yazıcı, H. (2002). Göç Edebiyatı, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Yazıcı, H. (2003). “Mehcer Edebiyatı”, İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, XXVIII, 364-67.
Yıldız, M. (2000), “İliyyâ Ebû Mâdî’nin et-Talâsım Şiirine Eleştirel Bir Bakış”, Ekev Akademi Dergisi, c. 2, s. 3, ss. 110-119.
Yıldız, M. (2013). “Zecel”, İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: XLIV, 176-177.
Yusuf, H. (2011). Kıssatu’l-Edebi’l-Arabî, Beyrut: Muessesetu’r-rihâbi’l-hadîsah.
http://www.psikolojik.gen.tr/melankoli.html. (Erişim tar: 16.09.2018).