KUT’ÜL AMARE ZAFERİNİN TÜRK BASININA YANSIMALARI

Birinci Dünya Savaşı'nda Irak Cephesi'ndeki Kut'ül Amare kuşatması Türk basınının en önemli gündemlerinden biri olmuş ve 140 gün süren kuşatma sırasında birçok haber ve makale yayımlanmıştır. Kut'ül Amare kuşatmasının basında sürekli haber olması, kamuoyunu bir zafer beklentisine itmiş ve bundan dolayı Kut'ül Amare zaferi Türk kamuoyunda coşkuyla karşılanmıştır. Çanakkale'nin hemen ardından Kut'ül Amare zaferinin gelmesi Osmanlı Devleti'nin ve İttifak Devletlerinin savaşı kazanacağına dair inancı artırmıştır. Tüm imkânlar seferber edilmesine rağmen General Townshend'in on beş bin askeriyle Türk ordusuna teslim olmak zorunda kalması İngiliz itibarının yerle bir olması olarak değerlendirilmiştir. İngilizlerin Çanakkale'den hemen sonra böyle bir yenilgiye uğratılması, Türk kamuoyunda yıllardır İslam dünyası üzerine çökmüş İngiliz baskısının sona ermesi olarak algılanmıştır. Kut'ül Amare zaferi başta İstanbul olmak üzere tüm ülkede coşkulu törenlerle kutlanmış ve şehirler Türk bayraklarıyla donatılmıştır. İngilizlerin Kut'ül Amare'de teslim oldukları haberi Berlin, Viyana, Peşte ve Sofya gibi Müttefik Devletler başkentlerinde de büyük bir sevinçle karşılanmış ve kutlanmıştır. Irak Cephesi'ndeki zaferle Türk ordusu, Ruslara yardımı bir kere daha önlemiş ve yine savaşın gidişatını değiştirecek bir başarı kazanmıştır. Türk kamuoyu Kut'ül Amare zaferi sonrasında Irak Cephesi'nin kapanacağını ve İngilizlerin bu cephede mücadeleyi bırakacağını düşünmüştür. Fakat bu beklenti Türk yetkililer ve kamuoyunca İngiliz politikalarının doğru okunamadığını göstermekteydi

THE REFLECTIONS OF KUT AL AMARA VICTORY ON TURKISH PRESS

The Kut’ul Amare siege in Iraq front of the First World War has been one of the most important agenda topics and many articles and a lot of news were published during the siege which lasted for 140 days. The constant news about the siege of Kut Al Amara in the Turkish media resulted in the expectation of a victory. Therefore, the victory was regarded by the Turkish public enthusiastically. The successful siege of Kut Al Amara right after the victory in the Dardanelles strengthened the belief that the war could ultimately be won. Despite the British government’s usage of every means available, the surrender of General Townshend with 5000 soldiers on 29 April, 1916 was deemed as the devastation of British reputation. The defeat of British after the Dardanelles victory was conceived by Turkish People as an end to the British pressure on Islamic world. The victorious siege of Kut Al Amara was celebrated in all cities, notably in Istanbul; and, as a result, all cities were decorated with flags. The news about the surrender of the British garrison was also celebrated in the capital cities of Allied Powers, such as Berlin, Vienne, Budapest, and Sofia. Meanwhile, there were special celebrations in Berlin. Additionally, the Turkish army prevented the arrival of assistance to the Russian army thanks to the victory in Iraq, which would change the course of events in the war. After the victory, it was expected that the Iraqi Front would be closed, and the British would end the battle in this front. This expectation revealed that the Turkish public opinion could not understand the British policies properly

PDF

___

BOA. DH.KMS. 38/18 (Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dâhiliye Nezareti Kalem-i Mahsusa)
BOA. HR.SYS. 2223/21 (Başbakanlık Osmanlı Arşivi Hariciye Nezareti Siyasi)
BOA. HR.SYS. 2223/25
Ahmet Ağaoğlu, “İngiliz Kafasına Yeni Bir Darbe”, Tercüman-ı Hakikat, 30 Nisan 1916.
Asya’da Büyük Bir Hezimete Maruz Kalıyorlar, İkdam, 23 Nisan 1916
British Give Up Kut-el-Amara, The Seattle Star, 29 Nisan 1916.
Büyük Fon Goltz Paşa’nın Vefatı, İkdam, 23 Nisan 1916.
Cephe-i Irak’ın Kahraman Kumandanı, Tasvir-i Efkâr, 7 Aralık 1915.
Dicle Sevahilinde, İkdam, 12 Şubat 1916.
Gazetelerin Mütalaaları, Tanin, 21 Nisan 1916.
General Townshend Muktedir Bir Kaleci, Tercüman-ı Hakikat, 1 Mayıs 1916.
General Townshend’ın Vaziyeti Tercüman-ı Hakikat, 20 Nisan 1916.
Irak Cephesi’nde, Tasvir-i Efkâr, 1 Aralık 1915.
Irak Cephesinde Yeni Muvaffakiyet, İkdam, 16 Şubat 1916.
Irak Harekâtı Etrafında, İkdam, 27 Ocak 1916.
Irak Mağlubiyetini İtiraf Ediyorlar, Tercüman-ı Hakikat, 25 Nisan 1916.
Irak Zaferi Hakkında Bulgar Matbuatı Takdirâtı, İkdam, 5 Mayıs 1916.
Irak Zaferi ve Bitaraf Matbuat, Tercüman-ı Hakikat, 3 Mayıs 1916.
Irak’ın Galip ve Mağlup Kumandanları, İkdam, 1 Mayıs 1916.
Irak’ta İngiliz İhata Edilmek Üzere Tercüman-ı Hakikat, 21 Nisan 1916.
Irak’ta İngiliz Ordusunun Hali, Tanin, 22 Mart 1916.
Irak’ta İngilizlerin Yeni Bir Hezimeti, İkdam, 15 Nisan 1916.
Irak’tan İngilizlerin Def’i ve Tardına Doğru, İkdam, 2 Aralık 1915.
Iraktaki Muzafferiyet-i Azime Hakkında, İkdam, 3 Mayıs 1916.
İngiliz Esnası Osmanlı Kahramanlığına Hayran, Tercüman-ı Hakikat, 9 Mayıs 1916.
İngilizler Felahiye’den Ricata Başladılar, İkdam, 18 Mart 1916.
İngilizler Kut’ül Amare’nin Sukutuna Hazırlanıyorlar, Tercüman-ı Hakikat, 22 Nisan 1916.
İngilizler Kut’ül Amare’nin Teslimine Hazırlanıyor, Tanin, 27 Nisan 1916.
İngilizlerin Irak Seferi, Tanin, 4 Nisan 1916.
İngilizlerin Irak’ta Zayiatı, Tanin, 16 Mayıs1916.
İngilizlerin Tarihi En Büyük Felaketi, Tercüman-ı Hakikat, 29 Nisan 1916.
Kahraman Kumandamıza, Tercüman-ı Hakikat, 3 Mayıs 1916.
Kitchener’in Irak Seferi Hakkında ki Beyanatı, Tanin, 19 Şubat 1916.
Kut’ul Amare Muzafferiyeti Münasebetiyle, İkdam, 4 Mayıs 1916.
Kut’ül Amare Mahsurinin Hali Fena, Tercüman-ı Hakikat, 16 Nisan 1916.
Kut’ül Amare Muhasarası, Tanin, 17 Mart 1916.
Kut’ül Amare Muhasarasının Tarihçesi, Tasvir-i Efkâr, 30 Nisan 1916.
Kut’ül Amare Muzafferiyeti Etrafında, Tasvir-i Efkâr, 6 Mayıs 1916.
Kut’ül Amare Muzafferiyeti Vilayette Sürur, İkdam, 1 Mayıs 1916.
Kut’ül Amare, Tercüman-ı Hakikat, 5 Mayıs 1916.
Kut’ül Amare’de Mahsur Kalan Townshend’in Ordusu 13.300 Mevcuduyla Teslim Oldu, Tanin, 30 Nisan 1916.
Kut’ül Amare’nin Sukutu Hakkında, İkdam, 1 Mayıs 1916.
Kut’ül Amare’nin Sukutu, Tanin, 2 Mayıs 1916.
Kut’ül Amare’nin Sükûtu, Irak Seferi, Tanin, 30 Nisan 1916.
Kut’ül Amare’nin Zaptından Sonra Irakta Yeni Vaziyet, Tasvir-i Efkâr, 1 Mayıs 1916
Kut’ül Amare’yi Kurtarmak İçin, İkdam, 9 Mart 1916.
Last Messages from Kut, The Times, 10 Mayıs 1916.
Mücahitlerimiz Kutu da Zapt ve İstirdat Etmek Üzere, Tasvir-i Efkâr, 10 Aralık 1915.
Siyasiyat, “Bir Milyon Lira!”, Tanin, 1 Mayıs 1916. (isimsiz makale)
Siyasiyat, “Irak Muzafferiyeti ve Tesirâtı”, Tanin, 2 Mayıs1916. (isimsiz makale)
Siyasiyat, “Irak’ta”, Tanin, 19 Mart 1916. (isimsiz makale)
Son Irak Harekâtı Hakkında, İkdam, 2 Ocak 1916.
Sukuttan On Beş Gün Evvel, Tasvir-i Efkâr, 9 Mayıs 1916.
Sükûttan Evvel Gönderilen Erzak, Tanin, 1 Mayıs 1916.
Tebliği Resmi, İkdam, 1 Mayıs 1916.
Tebliği Resmi, Tanin, 25 Nisan 1916.
Tebliği Resmi, Tanin, 26 Nisan 1916.
Tebliğ-i Resmi, Tercüman-ı Hakikat, 30 Nisan 1916.
Townshend Nasıl Kaybetti, İkdam, 2 Mayıs 1916.
Townshend ve Siyasi Memurlar, Tanin, 2 Mayıs 1916.
Townshend’ in Esareti ve Müttefiklerimizin Süruru, Tercüman-ı Hakikat, 30 Nisan 1914
Townshend’ in Teslimi ve Vilayette Sürur, Tercüman-ı Hakikat, 1 Mayıs 1916.
Yunus Nadi, “Irak Zaferi”, Tasvir-i Efkâr, 30 Nisan 1916.
Yunus Nadi, “Irak’taki İngiliz İnhizamının Tesirleri”, Tasvir-i Efkâr, 1 Mayıs 1916.
BAYUR, Yusuf Hikmet, , Türk İnkılabı Tarihi, Cilt III, Kısım I, Ankara, 1983.
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi Irak-İran Cephesi, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1979
BURAK, Durdu Mehmet, Birinci Dünya Savaşı’nda Türk- İngiliz İlişkileri, Ankara, Babil Yayınları, 2004.
EDWARD, Mean Earle, Bağdat Demir ve Petrol Yolu (1903–1923) , İstanbul, Örgün Yayınları, 2003.
KOCATÜRK, Önder, İngilizlerin Irak Ve Basra Bölgesindeki Faaliyetleri (1913-1914), Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011, S. 1449-1462, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, Doi Number:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2058, ANKARA-TURKEY
SÂBİS, Ali İhsan, Birinci Dünya Harbi, Nehir Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 1992.
SAKİN, Serdar, “Birinci Dünya Savaşı’nda Irak Cephesinde Osmanlı Devleti ile İngiltere Arasındaki Çarpışmalar”, Gazi Akademik Bakış, Cilt 4, Sayı 7, Kış 2010, s.133-152
TOWNSHEND, Charles V.F., Irak Seferi ve Esaret, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2007.
TÜRKMEN, Zekeriya, “Birinci Dünya Harbinde Irak Cephesinde Türk-İngiliz Mücadelesi”, 1914’ten 2014’e 100’üncü Yılında Birinci Dünya Savaşı’nı Anlamak Sempozyumu, İstanbul, 2015.s.381-434