ÇİN KAYNAKLARINA GÖRE İKİNCİ GÖKTÜRK HAKANLIĞI İLE BALHAE KRALLIĞI İLİŞKİSİ İNCELEMESİ

Balhae Krallığı, VII. yüzyılın sonunda Kuzeydoğu Asya'da kurulmuş, Tang, K'i-tan, Shiwei, Kara Mohe ve Silla ile komşu olan bir devletti. Şimdiye kadar elde edilmiş tarih kayıtlarında aynı dönemde Doğu Asya'da bulunan ve II. Göktürk Hakanlığı ile komşuluğu olmayan Balhae Krallığı arasındaki diplomatik temaslar hakkında pek fazla bilgi bulunmuyordu. Hâlbuki aynı tarihlerde aynı bölgede bulunan bu iki devletin temasları söz konusuydu. Çin kaynaklarına göre Balhae Krallığının II. Göktürk Hakanlığına bağlı bir krallık olduğu anlaşılmaktadır. Balhae Kralı Dae Jo Young, devletini 698 yılında kurduktan hemen sonra "Türklere elçi gönderip temas kurdu." Göktürk hakanları ise Balhae Krallığının Gök Türk Hakanlığa sadık kalmasını ve haraç vermesini gözeten ve denetleyen görevli "Tu-Tun" gönderiyordu. Bundan sonraki bir dönemde, Balhae Krallığı hem Tang Hanedanlığına hem de II. Göktürk Hakanlığına bağlı kalmıştır. II. Göktürk Hakanlığı zayıfladığı zamanlarda Balhae Krallığı, II. Göktürk Hakanlığına bağlı olmasına rağmen, aralarındaki ilişki da zayıflamaya başladı. II. Göktürk Hakanlığının çökmeye başladığı dönemde, Balhae Krallığı Göktürklerle ilişkisini kesmiştir. Bu yazıda Çin kaynaklarının verdiği bilgi ışığında Balhae Krallığı'nın II. Göktürk Hakanlığı ile olan bu ilişkileri incelenecek ve şöyle bir iddiada bulunacak: Tarihi kısa olmasına rağmen, VII. - VIII. yüzyılda Asya'nın en güçlü devletlerinden biri olan II. Göktürk Hakanlığının o dönemdeki Asya devletleri ve Asya siyaseti üzerinde derin etkileri olmuştur

RELATIONSHIP BETWEEN II. EASTERN TURKS KHANATE AND BALHAE KINGDOM ACCORDING TO CHINESE SOURCES

Balhae Kingdom, surrounded by Tang, K’i-tan, Shiwei, Kara Mohe and Silla, was established in Northeast Asia at the end of the seventh century. So far, information on the diplomatic contacts between this kingdom and the Secondary Eastern Turks Khanate can hardly be found among historical records. However, there should be some contacts between these two countries which appeared at the same period of time in the same area even through they are not neighboring countries. According to Chinese historical records, Balhae Kingdom was once dependent on the Secondary Eastern Turks Khanate. Very soon after the founding of the kingdom, Dae Jo Young, the king of Balhae, “sent messenger to the Turks and established contact with them.” And the khans of the Secondary Eastern Turks Khanate sent their representatives to Balhae to guarrantee its loyalty to the khanate. The dependency of Balhae Kingdom to the Turkish Khanate lasted for a certain period of time. This relationship became weaker when the kanate started to decline and was terminated in the last days of the Secondary Eastern Turks Khanate. Based on the records from Chinese hictorical works, this paper tries to reveal the relationship between Balhae Kingdom and the Secondary Eastern Turks Khanate. Such a conclusion is drawn: even its history was not long, as one of the strongest countries in Asia in the 7th and 8th centries, the Secondary Eastern Turks Khanate did have very strong and deep influence on other Asian countries and regional politics during its time

___