KÜLTÜR VE EDEBİYAT ZEMİNİNDE KIBRIS'A İSLÂMÎ BİR BAKIŞ

Kıbrıs Adası, asırlardır uluslar ve dinler arasında büyük mücadelelere şahitlik etmiştir. Kıbrıs'ta Katolik ve Ortodoks mezheplerin karşı karşıya gelmesi, Katolik Venedik'in Ortodoks kilisesine yaptığı dinî baskılardan ve Ortodokslara ibadet özgürlüğü tanımamasından fethetmesiyle İslâmiyet Kıbrıs'a ayak basmış ve Katolik yönetimi sona ermiştir. Osmanlı-İslâm ilke ve adaletine göre Ortodokslar da dini özgürlüğüne kavuşmuşlardır. Kıbrıs, Ortodoks Rumlar tarafından kutsal ada olarak sayılırken, Müslüman Türkler için de dinî anlam ihtiva eder. Hala Sultan Tekkesi, Hz. Ömer Türbesi, Kutup Osman Tekke ve Türbesi, Canbolat Bey'in Türbesi, Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet Efendi'nin mezarı, Arap Ahmet Paşa Camii, Lala Mustafa Paşa Camii, Selimiye Camii, Mevlevihâne ve diğer dinî-manevî yapılar da bu manada ilk akla gelenlerdir. 1950'lerden sonra Müslüman Türklere karşı artan Rum saldırıları sadece ırkçı değil dinî bir anlam da ifade etmektedir. Rum saldırılarına karşılık başlayan Türkçü-Milliyetçi tepki TürkiyeKıbrıs kamuoyu ve edebiyatında KKTC'nin ilânına değin sürer. Bunun yanında kültür hayatımızda Kıbrıs'a dinî bir diğer anlam yükleyenler de söz konusudur. Bu yazımızda kültür ve edebiyat zemininde Kıbrıs'ı İslâmi çerçevede yorumlayan; Hüseyin Karatay'ın, Kıbrıslı (1970) romanı, Emine Şenlikoğlu'nun, Kıbrıs Sular İçinde Bir Yetim (1993) ve Muhammed Safvat El-Sakka Emini'nin, Müslüman Kıbrıs (1982) gibi bazı edebî-gezi kitapları ile Hüseyin Mehmet Ateşin'in, Kıbrıs'ta İslâmî Kimlik Davası (1996), Mustafa Haşim Altan'ın, Kıbrıs'ta Rumlaştırma Hareketleri (2003) vs. gibi bazı tanıtma eserleri, ele alınarak incelenecektir.

AN ISLAMIC VIEW TO CYPRUS ON THE BASIS OF CULTURE AND LITERATURE

The island of Cyprus has witnessed great struggles between nations and religions for centuries. The religious pressures against Orthodox Church by Catholic Venice and the prohibition of Orthodox's freedom of religious worship have caused conflict between Catholic and Orthodox sectarians. The Catholic governance in Cyprus ceased after the arrival of Islam in Cyprus when the Ottomans conquered the island in 1571. The Orthodox Christians were then allowed freedom of worship in line with Ottoman-Islam principles and justice. Cyprus is considered sacred by the Greek Orthodox while it also has a religious significance for the Muslim Turks. Hala Sultan Tekke, Mausoleum Of Hz. Omer, Tekke and Mausoleum Of Kutup Osman, Mausoleum Of Canbolat Bey, grave of Yirmi Sekiz Celebi Mehmet Efendi, Arap Ahmet Pasa Mosque, Lala Mustafa Pasa Mosque, Selimiye Mosque, Mevlevihâne and other religious spiritual structures first come to mind in this regard. After the 1950s, the rising Greek attacks against the Muslim Turks do not only carry a racial but also a religious significance. The Turkish nationalist movement that started as a reaction to the Greek attacks lasted until the declaration of the Turkish Republic of Northern Cyprus, and was reflected in the Turkish/Turkish Cypriot public opinion as well as the literature. In addition, the cultural life in Cyprus carries a religious connotation as well. In this essay, we will evaluate some books of travel as well as literary works on the basis of culture and literature, and in the framework of Islam in Cyprus, such as Huseyin Karatay's novel named Kıbrıslı (1970), Emine Senlikoglu's Kıbrıs Sular İçinde Bir Yetim (1993), Muhammad Safvat El-Sakka Emini's Müslüman Kıbrıs (1982) and some introductory books such as Huseyin Mehmet Atesin's Kıbrıs'ta İslâmî Kimlik Davası (1996), Mustafa Hasim Altan's Kıbrıs'ta Rumlaştırma Hareketleri (2003).

PDF