KOVADA GÖLÜ’NDE SEVİYE DEĞİŞİMLERİNİN İSTATİSTİKSEL ANALİZİ

Bu çalışmada, ülkemizin Akdeniz Bölgesi, Isparta İli sınırları içerisinde yer alan, Kovada Gölü'nün seviye ve hacim değişimleri ile iklim elemanlarındaki değişimin istatistiksel analizi incelenmiştir. Araştırma sahası, Akdeniz İklimi etki sahasında yer almaktadır. Ancak, Toros Dağlarının etkisine bağlı olarak karasal iklimin etkileri de görülmektedir. Yöresel anlamda iklim değişikliğinin etkilerini ortaya koyabilmek için iklim elemanlarının değişimi yanında su yüzeylerindeki değişimlerinde incelenmesi büyük önem taşımaktadır. Kovada Gölü ve havzasında uzun yıllık dönemde (1975-2010) sıcaklık ve buharlaşmada artış, yağış miktarında ise azalma ortaya çıkmıştır. İklim elemanlarındaki bu değişim göl seviyesi ve hacmine kayıp olarak yansımış, aynı dönem içerisinde gölün seviyesinde ve hacminde azalma meydana gelmiştir. Çalışma alanında sıcaklıkta 0.7 °C, buharlaşma miktarında ise 120 mm'lik artış, yağış miktarında ise 20 mm'lik azalma meydana gelmiştir. İklim elemanları ile gölün seviye ve hacim değişimleri arasındaki ilişkiler incelendiğinde, sıcaklık ile seviye (-0.502) ve hacim (-0. 473) değişimi arasında negatif yönlü orta derecede anlamlı ilişki ortaya çıkmıştır. Yağış ile göl seviyesi (0.758) ve hacim (0.751) değişimleri arasında ise kuvvetli anlamlılık düzeyinde pozitif yönlü, buharlaşma ile göl seviyesi (-0.476) ve hacim (-0.426) arasında orta derecede negatif yönlü ilişki tespit edilmiştir. Yapılan analizlere göre Kovada Gölü seviye ve hacim değişimlerinin, sıcaklık ve buharlaşmadaki değişimden ziyade, yağıştaki değişimlere bağlı olduğu sonucuna varılmıştır.

A STATISTICAL ANALYSIS OF THE LEVEL CHANGES OF KOVADA LAKE

In this study the changes in the level and volume of Kovada Lake which is located within the boundaries of Isparta province in the Mediterranean Region of our country and the correlation of the climate element changes have been examined. The research area is located within the Mediterranean Climate impact zone. However, as a result of the impact of the Taurus Mountains, the impact of the continental climate is also observed. In order to manifest the impact of climate change in a regional sense the study of water surface changes in addition to climate elements carries major significance. In the long term period (1975-2010) an increase in temperature and evaporation in Kovada Lake and its watershed and a decrease in precipitation have been discovered. This change in the climate elements has been reflected as a loss to the lake level and volume; during the same period the lake level and volume decreased. An increase of 0.7 °C in temperature and an increase of 120 mm in evaporation have taken place in the study area. A decrease of 20 mm in precipitation has occurred in the same area. When the affiliation of the climate elements and lake level and volume changes were studied, a significant medium level negative directional relationship between the changes in temperature and level (- 0.502) and volume (-0. 473) were discovered. On the other hand, a strong significant level positive directional relationship between precipitation and lake level (0.758) and volume (0.751) changes and a significant medium level negative directional relationship between evaporation and lake level (-0.476) and volume (-0.426) were determined. As a result of analysis carried out it was concluded that the changes in Kovada Lake level and volume were due to changes in precipitation rather than changes in the temperature and evaporation.

PDF

___

APAK, G., ve Ubay, B., (2007). Türkiye Ġklim DeğiĢikliği Birinci Ulusal Bildirimi. www.meteor.gov.tr.

BAHADIR, M., ve Saraçlı, S., (2010). Isparta’da Arıma Modeline Göre Sentetik Ġklim Verilerinin Analizi, E-Journal Of New World Sciences Academy, Volume: 5, Number: 3, Article Number: 4a0027.

BAHADIR, M., (2011), Güneydoğu Anadolu Proje (GAP) Alanında Sıcaklık ve YağıĢın Trend Analizi, The Journal Of International Social Research Volume: 4 Issue: 16, Winter. P. 48- 57.

BAHADIR, M., ve Özdemir, M. A., (2011), Trabzon ve Rize’de YağıĢın Mevsimsel DeğiĢimlerinin Marginal ve Matrix Yöntemleri ile Belirlenmesi ve Trend Analizleri, The Journal Of International Social Research Volume: 4 Issue: 17, Spring. P.457-473.

BAHADIR, M., (2011), Kızılırmak Nehri Akım DeğiĢimlerinin Ġstatistiksel Analizi, Turkish Studies. International Periodical For The Languages, Terature And History Of Turkish Or Turkic Volume 6/3 Summer 2011, P. 1339-1356 Turkey.

CENGĠZ, T. M., ve Kahya, E., (2006), Türkiye Göl Su Seviyelerinin Eğilim ve Harmonik Analizi, ĠTÜ. Dergisi Cilt 5, Sayı 3, Kısım 2, Ġstanbul.

ÇĠÇEK, Ġ., Ataol, M., (2009), Türkiye’nin Su Potansiyelinin Belirlenmesinde Yeni Bir YaklaĢım, Coğrafi Bilimler Dergisi, Sayı, 7 s. 51-64.

ÇÖMLEKÇĠ, N., (1989), Temel Ġstatistik Ġlke ve Teknikleri, Bilim Teknik Yayınevi, EskiĢehir.

DEMĠR, Ġ., Kılıç, G., CoĢkun, M., Sümer, U.M., (2008a), “Türkiye’de maksimum, minimum ve ortalama hava sıcaklıkları ile yağıĢ dizilerinde gözlenen değiĢiklikler ve eğilimler”.

TMMOB Ġklim DeğiĢimi Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, TMMOB adına TMMOB Meteoroloji Mühendisleri Odası, 13–14 Mart 2008, 69-84., Ankara.

DEMĠR, Ġ.; Kılıç, G.; CoĢkun, M. (2008b), “PRECIS bölgesel iklim modeli ile Türkiye için iklim öngörüleri: HadAMP3SRES A2 senaryosu”. IV. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 'TÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü, 25–28 Mart 2008 365–373.,Ġstanbul. Devlet Su ĠĢleri Verileri, (2007), Yıllığı, Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Su Yıllığı.

KADILAR, C., (2005), SPSS Uygulamalı Zaman Serileri Analizine Giriş, Bizim Büro Basımevi, Ankara.

KADIOĞLU, M., (1997), Trends in Surface Air Temperature Data Over Turkey, International Journal of Climatology, S. 17 s. 511-520.

ORHUNBĠLGE, N., (1996), Uygulamalı Regresyon ve Korelasyon Analizi, Ġ. Ü. ĠĢletme Fakültesi, No: 267, Ġstanbul.

ÖNOL, B., ve Semazzi, F. H. M., (2009). Regionalization of Climate Change Simulations over the Eastern Mediterranean. Journal of Climate 22: 1944–1961.

ÖZDEMĠR, M. A., ve Bahadır, M., (2008), Acıgöl'ün (Denizli) SPSS ile Hidro-klimatik Analizi, Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, 20-23 Ekim 2008, Çanakkale.

ÖZDEMĠR, M. A., ve Bahadır, M., (2009), ÇölleĢme Sürecinde Acıgöl (1975-2007), Ġstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Coğrafya Dergisi, Sayı 18, Sayfa 1-20

ÖZDEMĠR, M. A., ve Bahadır, M., (2010), Denizli’de Box – Jenkins Tekniği ile Küresel Ġklim DeğiĢikliği Öngörüleri, The Journal of International Social Research, Vol:3, Issue 12, 2010.

ÖZTÜRK, K., (2002), Küresel Ġklim DeğiĢikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri, Gazi Üni. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 22, S. I, s. 47-65.

ġAHĠN, K., (2010), Türkiye’de Etkili Olan Hava Durumu Modelleri Ġle Samsun’da Bazı Meteorolojik DeğiĢkenler Arasındaki ĠliĢkiler: 2008 Yılı Örneği, The Journal of International Social Research, Volume 3 / 10 Winter, 537-557.

TATLI, H., Dalfes, H. N., ve MenteĢ, ġ. S., (2004), A statistical Downscaling method for Monthly total precipitation over Turkey. International Journal of Climatology, 24: 161-180.

TATLI, H., Dalfes, H. N., ve MenteĢ, ġ. S., (2005), Surface Air temperature variability over Turkey and its Convention to large-scale Upper Air Circulation via Multivariate Techniques. International Journal of Climatology, 25: 331-350.

TÜRKEġ M (1996), Spatial and Temporal analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey. International Journal of. Climatology 16:1057–1076.

TÜRKEġ, M., (1998), Influence of Geopotential Heights, Cyclone Frequency and Southern Oscillation on Rainfall Variations in Turkey, Int. J. Climatology., 18, 649-680.

TÜRKEġ, M., Sümer, M. U., Çetiner, G., (2000), Küresel Ġklim DeğiĢikliği ve Olası Etkileri, Çevre Bakanlığı, BirleĢmiĢ Milletler Ġklim DeğiĢikliği Çerçeve SözleĢmesi Seminer Notları, s. 7-24.

TÜRKEġ, M., (2002), Ġklim DeğiĢikliği: Türkiye - Ġklim DeğiĢikliği Çerçeve SözleĢmesi ĠliĢkileri ve Ġklim DeğiĢikliği Politikaları Vizyon 2023: Bilim ve Teknoloji Stratejileri Teknoloji Öngörü Projesi, Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Paneli Vizyon ve Öngörü Raporu.

TÜRKEġ, M., Koç, T., ve SarıĢ, F., (2007), Türkiye’nin YağıĢ Toplamı ve Yoğunluğu Dizilerindeki DeğiĢikliklerin ve Eğilimlerin Zamansal ve Alansal Çözümlenmesi, Coğrafi Bilimler Dergisi, 3, 57-73.