ENDERUNLU MEHMET ÂKİF’İN MİR’ÂT-İ Şİ’R ADLI TEZKİRESİNİN MUHTASAR BİR NÜSHASI

Tezkirelerin, Osmanlı'daki bazı meslek gruplarında yer almış ve devletin önemli kademelerinde görev yapmış kişilerin tanıtılması ve kronolojiye dayalı tarih anlayışının araştırmalara dâhil edilmesi bakımından önemi yadsınamaz. Tezkireler, genellikle farklı meslek gruplarındaki şairleri ya da hattatları bir araya getiren eserlerdir. Fakat bunun yanında belli bir zümre ya da meslek grubunu içine alan tezkireler de vardır. Çalışmamızın konusu da bu tür istisna tezkirelerden olan Enderunlu Mehmet Âkif'in Mir'ât-i Şi'r'idir. XVIII. yüzyılda kaleme alınan Mir'ât-i Şi'r adlı eser yukarıda da belirtildiği üzere belli bir zümreye ait şairlere yer vererek içerik bakımından klasik tezkirelerden ayrılmaktadır. Enderunlu şairlerin biyografileri ile şiirlerinin yer aldığı bu tezkire ağır bir dile sahiptir ve içerisinde uzun, lüzumsuz tamlamalar mevcuttur. Bu eserin lüzumsuz ifadeleri azaltılarak kısaltılmış bir nüshası Milli Kütüphane'de mevcut olup çalışmamızın özünü de bu nüsha oluşturmaktadır. Kısaltılmış bu nüshanın başında eserin sadece mukaddime ve hâtime kısımlarının tamamının alındığı ve lüzumsuz görülen yerlerde bazı eksiltmeler yapıldığı söylenmiştir. Bu çalışmada öncelikle Enderunlu Mehmet Âkif hakkında bilgi verilip tezkirenin kaç bölüm olduğu ve bu bölümlerde hangi şairlere yer verildiğine değinilmiştir. Sonrasında da Mir'ât-i Şi'r'in nüshalarından bahsedilerek bu nüshaların nerede bulunduğuna dair kısaca bilgi verilip araştırmacılar tarafından kolayca incelenebileceğini düşündüğümüz kısaltılmış nüshanın traskripsiyonlu hali sunulmuştur. Çalışma bu eserin değerlendirilmesini içeren sonuç bölümüyle bitmektedir

A SHORTENED COPY OF MİR’AT-I Şİ’R WRITTEN BY ENDERUNLU MEHMET AKİF

Tezkires are important with regards to the people, who had been in some professional groups and worked in the important levels of Ottoman government. And Tezkires are also significant about inclusion of cronological history. They are works which gather poets or calligraphers who are from different professional group. Besides, there are also Tezkires including definite class or professional group. The subject of our work is an exceptional tezkire: Enderunlu Mehmet Akif’s Mir’at-i Şi’r. Mir’at-i Şi’r written in XVIII century is differ from standart Tezkires. Because it includes a definite group of writers. Language of this Tezkire in which biographies and poems of Enderun’s writers placed is hard and there are also long and unnecessary noun phrases. A shortened copy of this work, by being reduced its unnecessary expressions, is in National Library of Turkey and also this copy has formed the main part of our study. In the beginning of this shortened copy, it is said that whole introduction and epilogue of original work are only taken and some parts are reduced if necessary. In this study, primarily it had been given information about Enderunlu Mehmet Akif, Mir’at-i Şi’r’s chapters and poets in this work. After that, it is mentioned about Mir’at-i Şi’r’s copies and giving information about where this copies are. And shortened copy with transcription of this work, which we thought it is examined easily by researchers, was presented. Our work is finished with a conclusion part which includes an evaluation

___

DEVELLĠOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, 24. Baskı, Aydın Kitabevi, Ankara, 2007.

Enderunlu Mehmet Akif, Mir’ât-i Şi’r, Milli Kütüphane Nüshası.

Enderunlu Mehmet Akif, Mir’ât-i Şi’r, Ġstanbul Üniversitesi Nüshası.

ĠNAL, Ġbnülemin Mahmud Kemal, Son Asır Türk Şairleri, Milli Eğitim Basımevi, Ġstanbul, I. Cilt, 1969.

KARAHAN, Abdülkadir, “Tezkire”, İslâm Ansiklopedisi İslam Alemi Tarih, Coğrafya, Etnoğrafya ve Bibliyografya Lugati, 12/1. Cilt, Anadolu Üniv. Güzel Sanatlar Fakültesi, EskiĢehir, 1997, s. 226-230.

KILCI, Mehmet, Enderunlu Mehmet Akif: Mir’ât-i Şi’r, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi), Adana, 2001.

Mehmet Süreyya, Sicill-i Osmânî, (Haz. Nuri Akbayar, Çev. S. Ali Kahraman), Tarih Vakfı Yurt Yay., Ġstanbul, 1996.

ġemseddin Sami, Kâmûs-ı Türkî, 13. Baskı, Çağrı Yayınları, Ġstanbul, 2004.

STEINGASS, F., A Comprehensive Persian-English Dictionary, Çağrı Yayınları, Ġstanbul, 2005.

TOLASA, Harun, “Tezkire”, Türk Ansiklopedisi, Cilt XXXI, Milli Eğitim Bakanlığı Yay., Ankara, 1982, s. 161-163.