ADEM SAĞIR, Sedanur ZADEOĞLU, Şevki DORUK

KİMLİKLERİN SUNUM BİÇİMLERİ BAĞLAMINDA VAN/ULUPAMİR KIRGIZLARI İLE VAN/DÖNERDERE KARADENİZLİ TÜRKLER ÜZERİNE UYGULAMALI BİR SOSYOLOJİK ÇÖZÜMLEME

Bu çalışma, temelde Türkiye'de "farklılıkların birlikteliği" gerçekliğine, farklı bir perspektif sunmayı amaçlamıştır. Çalışma, buradan hareketle Van/Erciş'e bağlı Ulupamir köyü ile Van/Özalp'a bağlı Dönerdere köylerini kapsayacak şekilde bir sosyo-kültürel yapı, çevresel etkileşim ve sosyal kimliklerin sunum biçimlerinin karşılaştırmalı analizi olarak tasarlanmıştır. Köylerin seçilmesindeki temel kaygı, etnik ve sosyal kimlik tanımlama biçimlerinin mikro bağlamda Van'da, makro bağlamda ise Türkiye'de durduğu yeri sorgulamaktır. Çünkü köylerin ortak özelliklerine bakıldığında, her iki köyün de devlet tarafından bir "iskan politikası"nın sonucu olarak kurulduğu gözlenmiştir. Türklerin, kuşkusuz "Kürt"lerin demografik olarak yoğun olduğu bir bölgeye yerleştirilmiş olması, etnik kimliklerin sosyal etkileşimler açısından önemli bir araç olmasının yolunu açmıştır. Çalışmada asıl odak Örnekdere köyü iken, Ulupamir köyü karşıt pratiklerin ortaya çıkış süreçlerini göstermesi bakımından çevre örnek olarak kullanılmıştır. Örnekdere'deki etkileşimin dikkate alınmasının nedeni, Türk-Kürt kaynaşmasının farklı toplumsal alanlarda günümüze kadar süregelen uyumlu birlikteliklerin ortaya çıkışına zemin hazırlamış olmasıdır. Çalışmada sosyo-kültürel yapı analizi çerçevesinde, insanların yaşam tarzları, evlilik şekilleri, çalışma ilişkileri, tüketim davranışları, ölüm ritüelleri, mekan kültürü, çevre köylerle etkileşimler gibi temel olgular analiz edilmiştir. Çalışma teorik ve uygulamalı olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın ilk safhasında kimlik ve göç sosyolojisi bağlamında etnik ve kültürel kimlikler, göç süreci ve bunların sosyal yansımaları ele alınmıştır. Araştırmanın uygulama safhası ise köyde seçilmiş 17 kişi ile yapılan mülakatların çözümlemesi ile oluşturulmuş ve köyde yapılan gözlemleri kapsamıştır. Uygulama bölümünde daha önce Van/Ulupamir köyünde elde edilen sonuçlar ile karşılaştırılmalı bir değerlendirme yapılmıştır. Böylece karşılaştırmalı sosyolojik bir perspektiften farklılıkların birlikteliğinin "mümkünlülüğünü" sosyolojik gerçeklikler üzerinden de okunabileceği varsayılmıştır

THE CONTEXT OF IDENTITIES PRESENTATION FORMS ON VAN-ULUPAMIR KYRGYZ TURKS WITH VAN-DONERDERE KARADENIZ TURKS APPLIED A SOCIOLOGICAL ANALYSIS

This study were intended to present a different perspective to the reality of “coexistence of differences” in Turkey. The study is designed to be as a comparative analysis includes the forms of presentation which are socio-cultural structure, environmental interaction and social identity being of Ulupamir village in Van/Erciş and Dönerdere village in Van/Özalp. The main concern in selecting villages is to question, in micro level, the ethnic and social forms of identification in Van and in macro level, where their discussion ground are in Turkey. As the main focus of this study is Örnekdere Village, Ulupamir Village has been used as environmental sample which demonstrates process of opposing cultural practice. When we look at the common characteristics of the Örnekdere village, it is seen that they are established as a “settlement policy” by the government. Of the Turks have been placed in an area where the "Kurdish people" demographically intense are surely has led the way to being an important tool in terms of the interactions of ethnic identities. So that the interaction had prepared the ground for the emergence of harmonious togetherness in different social fields where now we can see the fusion of Turkish-Kurdish. In the study, basic facts such as people's lifestyles, marriage patterns, labor relations, consumer behavior, death rituals, space culture and interactions in the surrounding villages have been analyzed with the socio-cultural structure analysis framework. The study was conducted in two stages including theoretical and practical. In the first phase of the study, ethnic and cultural identities, migration processes and their social aspects are discussed in the context of the sociology of identity and migration. The practical phase of the study has consisted of observations made in the villages and the analysis of interviews with 17 people made in selected villages. In the practical part of study, a comparative assessment was made between the current results and the results obtained from Van/Ulupamir village before. Thus, it is assumed that, with a comparative sociological perspective, “the possibility” of the coexistence of differences can also be read by the way of social realities

PDF

___

ABADAN-UNAT, Nermin. (2002). Bitmeyen Göç: Konut İşçilikten Ulus Ötesi Yurttaşlığa, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
AKGÜR, Zeynep Gökçe. (1997). Türkiye’de Kırsal Kesimden Kente Göç ve Bölgelerarası Dengesizlik(1970-1993), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
AKKAYAN, Taylan. (1979), Göç ve Değişme, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınlan, İstanbul.
ASMAN, Jan. (2001). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, çev:Ayşe Tekin, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
BOSTANCI, M. Naci. (1998) “Etnisite, Modernizm ve Milliyetçilik”, Türkiye Günlüğü, Sayı:50, Mart-Nisan, ss.38-55.
CASTLES, Miller ve Mark J. MILLER. (2008). Göçler Çağı, Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri, Çev., Bülent Uğur Bal, İbrahim Akbulut, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
CASTLES, Stephen. (2003). “Towards A Sociology Of Forced Migration And Social Transformation”, Sociology, Volume:37, Number 1, ss.13-34.
ERDER, Necat ve Atilla Sönmez, Ayhan Çilingiroğlu, Atilla Karaosmanoğlu. (2003). PlanlıKalkınma Serüveni: 1960’larda Türkiye’de Planlama Deneyimi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
ERKAL, Mustafa ve Burhan BALOĞLU, Filiz BALOĞLU (1997), Ansiklopedik Sosyoloji Sözlüğü, Der Yayınları, İstanbul.
FAIST, Thomas. (2003). Uluslararası Göç ve Ulusaşırı Toplumsal Alanlar, Çev., Azat Zana Gündoğan, Can Nacar, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
GIDDENS, Anthony. (1990). The Consequences of Modernity, Polity Press, Cambridge. GIDDENS, Anthony. (1993). Sociology, Polity Press, Oxford.
GÖKÇE, Birsen. (1980). Bir İç İskan Uygulaması Olarak Dönerdere Köyü ve Toplumsal Sorunları, Ankara.
GÖNÜLLÜ, Müzeyyen (1996). “Dış Göç”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:1, ss.94-105.
GÜVENÇ, Bozkurt. (1993). Türk Kimliği- Kültür Tarihinin Kaynakları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
HALL, Stuart. (1998). “Yerel ve Küresel : Küreselleşme ve Etniklik, çev:Ş. Hakan Tuncel, Kültür, Küreselleşme ve Dünya Sistemi, der. Anthony D, King, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 1998, ss.39-61.
KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem. (2004). Yeni İnsan ve İnsanlar, Evrim Yayınları, İstanbul.
KARPAT, Kemal H. (2003). Osmanlı Nüfusu(1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, Çev., Bahadır Tırnakçı, Ankara.
KILIÇBAY, Mehmet Ali. (2003). “Kimlikler Okyanusu”, Doğu-Batı, Yıl:6, Sayı:23, ss.155-159.
KULA, M. Naci. (2001). Kimlik ve Din, Ergenler Üzerine Bir Araştırma, Ayışığı Yayınları, İstanbul.
MARSHALL, Gordon. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, Çev., Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
ÖZER, Ahmet. (2009). Türkler ve Kürtler, Hemen Kitap, İstanbul.
ÖZKALP, Enver. (1993). Sosyolojiye Giriş, Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir.
SAĞIR, Adem. (2012). Zorunlu Göçler, Sürgünler ve Yol Hikayeleri: Ulupamir Kırgızları Örneği, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
SAĞIR, Adem. (2012). Batum’dan Orta Asya’ya Bir Yol Hikayesi: Sürgün Karadeniz Türklerinin Sosyal Yapısı, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
SAĞIR, Adem (2013). “Ölüm, Kültür ve Kimlik : Iğdır Ölü Bayramı ile Meksika Ölü Günü Örneği”, Milli Folklor, Yıl: 25, Sayı:98, ss.125-137.
TEKELİ, İlhan. (2008). Göç ve Ötesi, Tarif Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
TOK, Nazif. (2003). Kültür, Kimlik ve Siyaset, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
URAL, Ayhan ve İbrahim KILIÇ. (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara.
YILDIRIM, Engin. (1999). “Anthony Giddens’ın Yapılanma Teorisi”, Bilgi-Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, ss.25-44.
ZANDEN, Vander W. James. (1996). Sociology, Mc Graw Hill. Inc., New York.