KURTUBÎ TEFSİRİNDE İSTİARE SANATI

Makale "İsitiarenin tanımı", "Kurtubî'ye göre Kur'anda isitiare sanatının uygulandığı ayetler" şeklinde bir giriş, iki ana başlık ve sonuçtan oluşur. Girişte Kurtubî'nin ilmi kişiliğinden bahsedilerek tefsir, fıkıh ve hadis ilimlerinde otorite olduğu belirtilir. Kurtubî tefsirinin fıkhi bir tefsir olduğu bilinmesine rağmen edebi sanatlar açısından da önemli bir tefsir olduğu vurgulanır. Makalenin amacı Kurtubî'ye göre istiare sanatının uygulandığı ayetlerin belirlenmesi ve bu ayetlerin anlaşılmasına katkıda bulunmaktır. Kurtubî'ye göre istiare sanatının en belirgin özelliği olarak konuşan bir varlığa ait fiilin cansız varlığa veya hayvana nispet edilmesi olduğu üzerinde durulur. Kurtubî'nin ayetlerdeki istiare sanatını tespit ederken yaptığı tanıma bağlı kalmadığı belirtilir. Zaman zaman istiarenin genel tanımına göre yani, bir kelimenin başka bir kelimenin anlamında kullanılması bağlamında ayetlerde istiare sanatını belirlediği tespiti yapılır. Kurtubî'nin istiare sanatının bulunduğunu belirttiği ayetler incelenerek anlam derinlikleri üzerinde durulur. Kurtubî'nin istiare sanatının bulunduğunu tespit ettiği bazı ayetler şunlardır: "Onların kalplerinde hastalık vardır" (2/10) "Allah'ın boyasıyla boyanmışızdır." (2/138) "Allah'a ve Resûlüne savaş açanlar" (5/33) "Gaybın anahtarları yalnızca O'nun katındadır." (6/59) "Onlara merhamet ederek tevazu kanadını söylüyor."(45/29) indir" (17/24) "İşte kitabımız, size karşı gerçeği Sonuçta Kurtubî'nin Kur'an'da mecazın olduğu fikrinde olduğu belirtilir. Kurtubî'nin istiare sanatı ile mecaz arasındaki farka değinmediği vurgulanır. Kur'an'da istiare sanatının uygulandığı ayetlere işaret ettiği ancak istiarenin çeşidine değinmediği belirtilir

THE ART OF METAPHOR IN THE TAFSIR OF KURTUBÎ

This article consists of introduction, two chapters which called “The definition of metaphor”, “For Kurtubî the Koranic verses where metaphor has been used” and conclusion. In the introduction the scholarly personality of Kurtubî is explored and his authority in the tafsir, hadith and fiqh is indicated. There is also emphasized that although it is known that the tafsir of Kurtubî is interested in fiqh, his tafsir is significant in terms of literary arts, too. In the introduction it is remarked that the aim of the article is to specify the Koranic verses where Kurtubî thinks that metaphor has been used, and to contribute to the understanding of these verses. The article examines Kurtubî`s definition of metaphor. For Kurtubî the distinctive characteristic of metaphor is referring of an action related to reasonable being to non-living thing or animal. But Kurtubî does not remain loyal to his definition while identifying the art of metaphor in the Koran verses. Occasionally he specifies the art of metaphor in Koran verses according to general definition which identifies metaphor as using a word in the meaning of other word. The article explores and dwells on the depth of meaning of the Koran verses which are metaphorical according to Kurtubî. Some of Koran verses which Kurtubî specifies as metaphorical are: “In their hearts is sickness” (2/10) “God’s coloring” (2/138) “Who fight God and His Messenger” (5/33) “With Him are the keys of the unseen” (6/59) “And lower to them the wing of humility, out of mercy” (17/24) “This Book of Ours speaks about you in truth” (45/29) In the conclusion it is stated that Kurtubî thinks that there is metaphor in Koran. But Kurtubî does not deal with difference between metaphor and simile. He refers to Koran verses which are metaphorical, but does not deal with variety of metaphor

PDF

___

AKAY, Ali, Kur’an’da Temsili Anlatım, Basılmamış Doktora Tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa 2003.
ALUSÎ, Ebu’l-Fadl Şehabü’d-Din es-Seyyid Mahmud, Ruhu’l-Meanî, Daru’t-Türasü’l-Arabî, Beyrut trs.
ATAY, Hüseyin, Yaşar Kutluay, Kur’an’ı Kerim ve Türkçe Anlamı, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1983.
BURSEVÎ, İsmail Hakkı, Ruhu’l-Beyan, Daru’l-Fikr, Beyrut trs.
COŞKUN, Menderes, “Klasik Türk Şiirinde Mürekkep İstiare, Temsilî İstiare, Alagori”, Bilig (Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi), Sayı, 38, Ankara 2006, s.51-68.
DAVUDÎ, Muhammed b. Ali, Tabakatü’l-Müfessirin, Mısır 1972.
DUMLU, Ömer, Hüseyin Elmalı, Kur’an’ı Kerim’in Türkçe Anlamı, İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İzmir 2001.
ERZEN, M. Halil “Karamanlı Nizami Divanı’nda Teşbih ve İstiare Sanatlarının Kullanımı”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 23, Van 2012, s.19-48.
GÜMÜŞ, Sadreddin ve Arkadaşları, Kur’an’ı Kerim ve İzahlı Meali, Seçil Ofset İstanbul 1997.
İBN KUTEYBE, Ebu Muhammed Abdullah b. Müslim, Te’vilü Müşkili’l-Kur’an, Daru’lKütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1981.
İBN MANZUR, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Mükrim b. Ali b. Ahmed, Lisanü’l-Arab, Beyrut trs.
KIZILIRMAK, Ali, Kur’an’da Hakikat ve Mecaz, Basılmamış Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1996.
KURTUBÎ, Ebu Abdullah Muhammed b. Ebu Bekr, el-Cami Li Ahkâmi’l-Kur’an, Kahire 1964.
SEKKÂKÎ, Ebu Yakub Yusuf b. Ebî Bekr Muhammed b. Ali, Miftahu’l-Ulûm, Daru’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut 1987.
SUYUTÎ, Celaleddin, Tabakatü’l-Müfessirin, Leiden 1839.
ÜNAL, Ali, Allah Kelamı Kur’an’ı Kerim’in Açıklamalı Meali, Define Yayınları, İstanbul 2007.
YILDIRIM, Mustafa, “Kur’an Sanatı ve Estetiği” İstem, sayı 16, Konya 2010.
ZEHEBÎ, Muhammed Hüseyin, et-Tefsir ve’l-Müfessirun, Kahire 1961.
ZEMAHŞERÎ, Ebu’l-Kasım b. Mahmud, el-Keşşaf an Gavamidi’t-Tenzil, Daru’l-Kitab el-Arabî, Beyrut 1407.
ZERKEŞÎ, Bedruddin Muhammed b. Abdullah, el-Burhan fî ulûmü’l-Kur’an, Daru’l-Marife, Beyrut 1972.