Kazak Türkçesinde söz dizimi düzeyinde Rusça etkisi

Bu makalede diller arası etkileşimin sonuçlarından biri sayılan sözdizimi düzeyindeki öyküntü (Fr. calque “taklit”) konusu, Kazak Türkçesi ve Rusça bakımından incelenmiştir. Kazak Türkçesinde karşılaşılan öyküntü örnekleri, öykünülen dil (Rusça)deki yapılar gösterilmek suretiyle ortaya konmuş, doğru şekiller, daha doğrusu, beklenen şekiller de gösterilmiştir. Ayrıca oluşum aşamasındaki bir Türk lehçesi olan Kazak Türkçesi ve diğer Türk lehçeleri açısından “öyküntü”nün bir sözdizimi sapması olduğu sonucuna varılmıştır.

The influence of Russian language on Kazakhstan Turkish in terms of syntax level

In this article, syntax level emulation (Fr. calque "imitation"), which is perceived as one of the consequences of the interaction between the languages, is investigated regarding Kazakh Turkish and Russian Language. Emulation examples encountered in Kazakh Turkish are presented by illustrating the proper structures of emulating the language (Russian). Additionally, syntax level emulation has been concluded to be a syntax deviation regarding Kazakh Turkish which is in the formation phase of a Turkish dialect.

PDF

___

ALKAYA Ercan, “İki Dillilik ve Rusçadan Tatar Türkçesine Geçen Kavram Tercümeleri”, Turkish Studies, Volume 2/2 Spring 2007, s. 41-53.
BALAKAYEV M., Sovremennıy kazahskiy yazık, AN Kaz. SSR., Alma-ata 1959.
BALAKAYEV M.; SAYRAMBAYEV, T., Ķazirgi ķazaķ tili, Söz tirkesi men jay söylem sintaksisi, 4. baskı, “Sanat”, Almatı 2003.
BASKAKOV N. A., Türk Dillerinin Tarihî-Tipolojik Sesbilimi, çev.: K. Koç; O. S. Karaca, Multilingual, İstanbul 2006.
BASKAKOV N. A., Vvedeniye v izuçeniye tyurkskih yazıkov, Moskva 1969.
BURAN Ahmet, “Dil İlişkileri ve Kavram Tercümeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, XII. Uluslar arası KIBATEK Edebiyat Şöleni 10-17 Mayıs, Bakü 2006.
DİDAR (gazetesi), 8 Ķırküyek sayısı, 2005.
JAS ALAŞ (haftalık gazetesi), 28 Mavsım Seysenbi ve 1 Ķaraşa tarihli sayıları, 2005.
JOHANSON L., Türk Dili Haritası Üzerinde Keşifler, çev. Nurettin Demir; Emine Yılmaz, Ankara 2002.
JOHANSON L., Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler, çev. Nurettin Demir, TDK Yay., Ankara 2007.
KARACA Oktay Selim, “Ķazaķ tiliniñ aktualdı mèseleleri”, Filologiyanıñ özekti mèseleleri: Teoriyası men èdistemesi, Şılımiy eñbekter jıynaşı, III basılım, şımkent, s. 147-153, 2002.
KOÇ K.; DOĞAN, O., Kazak Türkçesi Grameri, Ankara 2004.
MAĞJAN JUMABAYEV ŞIGARMALARI, Alma-Ata 1989.
MAYZEL, S. S., İzafet v turetskom yazıke, Moskva-Leningrad 1957.
NURHANOV, S., “Ķazirgi ķazaķ tilindegi keybir jaña söz tirkesteri jayında” (Çağdaş Kazakçadaki Bazı Yeni Kelime Grupları Hakkında), Ķazaķstan Mektebi, Sayı: 3, Almatı 1963.
ÖZKAN F, BAĞDAGÜL M., “Yabancı Dillerin Türkçenin Sözdizimi Üzerindeki Etkisi”, Bilig, Kış 2004, Sayı: 24, Ankara 2004, s. 95-139.
ÖZEREN M., “Altay/Oyrot Türkçesinin Rusçadan Yaptığı Kavram Çevirileri”, Turkish Studies, Volume 4/8 Fall 2009, s. 1964-1985.
ROZENTAL D. E.; TELENKOVA, M. A., Slovar-spravoçnik lingvistiçeskih terminov, Moskva 1976.
VARDAR B. vd., Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, ABC Kitabevi, 2. baskı, İstanbul 1998.
VZAİMODEYSTVİYE İ VZAİMOOBOGAŞÇENİYE YAZIKOV NARODOV SSSR, Redkollegiya: N. A. Baskakov vd., İzdatelstvo “Nauka”, Moskva 1969.