KAHRAMANIN YOLCULUĞU: BEYAZPERDEDE ÇOCUKLARIN KAHRAMAN OLMA MACERASI

Gerek mitolojik öykülerde ve masallarda gerekse filmlerde, kahramanlar yolculuklarında her zaman aynı arketipsel modeli izlemektedirler. Bu model monomitin çekirdek birimi olarak ifade edilmekte ve üç aşamadan oluşmaktadır: "Ayrılma", "Erginlenme" ve "Dönüş". Bir kahraman öncelikle kendi gündelik, olağan dünyasından ayrılarak serüvenini yaşayacağı ve kendini ispat edeceği bölgeye gider. Burada kendisini kahraman yapacak deneyimleri yaşar, dostları ve düşmanları sayesinde çeşitli sınavlardan geçerek kesin bir zafer kazanır. Sonunda kahraman bu gizemli maceradan benzerleri üzerinde üstünlük sağlayan bir güçle ve donanımla evine geri döner. Genel olarak kahraman; sahip olduğu şeyleri, evini, ailesini, yurdunu ve malını mülkünü terkederek, bilinmeyene yönelen, yabancı yerlere gitmek cesaretini gösteren erkek ya da kadın olarak tanımlanmaktadır. Yaptığı yolculuk da aslında kahramanın içsel yolculuğudur. Buradan yola çıkarak sinemada kahramanlık olgusunun genellikle yetişkin erkek ve az sayıda da kadına atfedildiğini söylemek mümkündür. Çocuklar açısından duruma bakıldığında ise, çocuklara yönelik yapılan filmler dışında, sinemada büyüklerin kahraman olma aşamalarının çocuklarda çok da fazla işlemediği görülmektedir. Bu araştırmanın konusunu, son yıllarda yapılan filmlerde değişen çocuk imgesi ve çocukların yetişkinlerin dünyasında kahraman olma süreçlerinin incelenmesi oluşturmaktadır. Bu çerçevede çalışmada, çocukların başrolde olduğu ama konu itibariyle merkezde yetişkinlerin yer aldığı bazı filmlerde çocukların, yetişkinlerin kahraman olma aşama ve sınavlarının aynısını deneyimlediklerinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında araştırmada, başrollerinde çocukların olduğu iki film analiz edilmiştir. Birincisi erkek çocukların başrolde olduğu, 2003 Rusya yapımı, yönetmenliğini Andrei Zvyagintsev'in yaptığı "Dönüş" adlı filmdir. Diğeri ise kız çocukların başrolde olduğu, yönetmenliğini Phillip Noyce'nin yaptığı 2002 Avustralya yapımı "Çit" adlı yapımdır. Filmler yukarıda bahsedilen ve Joseph Campbell'in "Kahramanın Sonsuz Yolculuğu" isimli kitabında ortaya koyduğu üç aşama (ayrılma, erginlenme ve dönüş) ve bu aşamaların alt bölümleri ışığında analiz edilmiştir. Filmlerin çözümlenmesi sonucunda; çocuk kahramanların aşamalarını takip ettikleri ve iki filmde de kız ve erkek çocukların bu aynı mitlerdeki kahramanların yolculuğunun serüveni başarıyla tamamlayarak, yetişkinlerin dünyasında birer kahraman olarak ayakta kalabildikleri ortaya çıkmıştır

THE HERO’S JOURNEY: CHILDREN’S ADVENTURE OF BEING HEROES IN CINEMA

Both in mythological stories -fairy tales and films the heroes always follows the same first models in their journey. This model is defined as the core unit of monomyth and it consists of three steps: “Dissociation”, “Initiation” and “Return”. First of all a hero leaves his daily and regular life and goes to the region that he is going to experience his adventure and prove himself. Here he experiences the things that will make him a hero and thanks to his enemies and buddies he wins a certain victory by passing some trials. At last the hero comes back to his home from this mysterious adventure with a power which excels the others. In general the hero is described as the man or the woman who heads to the unknown, shows the courage of going strange places leaving his/her belongings, home, family and prosperity. Indeed the journey he makes is his inner journey. Starting from this point, it is possible to say that in general the concept of hero is attributed to adult man and few women. When it is handled in terms of the children, except the films made for children, in cinema the stages of being a hero for the adults don’t work for the children. The image of the child that changed in the recent movies and analyzing the process of children’s being hero in adults’ world, composes the subject of this research. In this respect, it is aimed in this study to show that the children experience same processes of being a hero and trials of adults, in the movies that children star but adults’ being in the centre concerning the topic. Within the context of this research, two films that children had the leading role are analyzed. The first one is the film called “The Return” in which the boys star and filmed in Russia in 2003 by Andrei Zvyagintsev. The other one is called “Rabbit –Proof Fence” in which girls star and this movie was filmed in Australia in 2002 by Philip Noyce. Films were analyzed in the light of the three steps mentioned above (dissociation, initiation and return) which Joseph Campbell put forth in his book “The Hero With A Thouand Faces” and the subdivisions of them. As a result of the movies’ analysis, it came out that the children heroes followed the same steps of the heroes in the myths and in both films boys and girls could survive as heroes in the adults’ world finishing this adventure successfully

___

  • BAYÜLGEN, B. (2008). Fantastik Çocuk Sinemasında Mitoloji ve Ütopya, http://www.eniyi100film.com/sinema_yazilari/cocuk_sinemasi_1.asp, Erişim tarihi: 07.10.2008.
  • CAMPBELL, J. (2000). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • CHATMAN, S. (2009). Öykü ve Söylem. Filmde ve Kurmacada Anlatı Yapısı, Çev. Ö. YAREN, Ankara: De Ki Yayınları.
  • ERDEMİR, F. (2009). Postmodern Sinemada Kahramanın Dönüşümü, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 35, s. 21-40.
  • FORRESTER, J. (1999). Hakikat Oyunları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • FROMM, E. (2003). Sahip Olmak Ya da Olmak, İstanbul: Arıtan Yayınevi.
  • KIRAN, A. E. ve KIRAN, Z. (2003). Yazınsal Okuma Süreçleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı.
  • NOYCE, P. (Yönetmen). (2002). Çit [Film ], Avustralya.
  • PARKAN, M. (1982). Brecht Estetiği ve Sinema, İzmir: Dost Yayınları.
  • PEMBECİOĞLU, N. (2006). Türk ve Dünya Sinemasında Çocuk İmgesi, Ankara: Ebabil Yayıncılık, İkinci Basım.
  • RYAN, M. ve KELLNER, D. (1997). Politik Kamera, Çev. E. ÖZSAYAR, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • TECİMER, Ö. (2005). Sinema Modern Mitoloji, İstanbul: Plan B.
  • TÜRKOĞLU, N. (1997). Ucuz Romanın Görkemli Kalıpları, Sinema Yazıları, Haz. S. Büker, Ankara: Doruk Yayımcılık, s. 161-169.
  • VOGLER, C. (2007). The Writer’s Journey: Mythic Structure for Writers, USA: Michael Wiese Productions, Third Edition.
  • ZVYAGINTSEV, A. (Yönetmen). (2003). Dönüş [Film ], Rusya.