Irak Türkmen edebiyatında serbest şiir tartışmaları

Yaşadıkları bölgede köklü bir geçmişe sahip olan Irak Türkmenlerinin, aynı oranda zengin bir edebî mirasa sahip oldukları da şüphesizdir. Fakat bölgedeki pek çok siyasi çalkantı yüzünden, bugüne kadar bu edebî mirası detaylı ve kapsamlı bir şekilde ele alan çalışmalar yapılmamıştır. Dolayısıyla Irak Türkmenlerinin edebiyatı, Irak’ın komşusu olan ülkeler tarafından bile sadece satır başlıkları ile tanınmıştır. Hâlbuki söz konusu edebiyata ait edebî türler, toplumsal ve evrensel değişimlere ayak uydurarak yeni edebî anlayışlar ortaya koymuştur. Bu yeni anlayışlar doğal olarak birçok tartışmayı da beraberlerinde getirmiştir. İşte bu yeni anlayışlardan biri de Irak Türkmenlerinin edebiyatlarındaki serbest şiir hareketidir. Bu yeni anlayış, edebî camiada çok sert tartışmalara neden olmuştur. Söz konusu tartışmaların öncülüğünü yapan taraflar, yenilik hareketlerine karşı çıkışlarında edebî gerekçelerin yanı sıra bölgedeki siyasi, tarihsel ve toplumsal etkenleri de gerekçe olarak ileri sürmüşlerdir.

Free verse discussions in Iraqi Turkmen literature

It is known that Iraqi Turkmens have a long historical background in their region and a rich literary legacy as well. However, as there have been many political and regional problems until today, this literary richness hasn’t been studied in detail or in a comprehensive way. Thus the literature of the Turkmens was only known artificially by other countries, even by neighborhood countries. Meanwhile this literature has evolved and different literary genres have emerged to be used. This change naturally has brought many discussions and criticisms. One of these newly born literary changes was about free verse use in poetry. This new usage caused many discussions among authors. The sides of the discussion mostly claimed that there were political, historical and social factors to be evaluated besides literary reasons. In this article it is aimed to reveal the course of these discussions.

PDF

___

AHMETBEYOĞLU, Ali – ÇENGĠZ, Hayrullah – BAŞKAN, Yahya (2003), Irak Dosyası I, İstanbul: Tatvan Yayınları.
AKKOYUNLU, Ziyad – SAATÇİ, Suphi, (1991), Irak Muasır Türk Şairleri Antolojisi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
AVCI, Cevdet, “Kardaşlık’ın Görüşmeleri”, Kardaşlık Dergisi, S.10-11, Yıl: 12, Şubat-Mart 1971, s.36.
BAYAT, Fazıl Mehdi, (1984), Irak'ta Türkmen Edebiyatı Tarihi (1958-1968), Bağdat: Kardaşlık Yayınları.
“ Baba Gurgur”, (1975), Savt El İttihad Dergisi, S. 11–12, s. 53-55.
BENDEROĞLU, Abdüllatif, (1989), Irak Türkmen Edebiyatı Tarihine Bir Bakış, Cilt 1, Bağdat: Türkmen Kültür Müdürlüğü.
“Büyük Şiir Yarışması” (1070), Kardaşlık Dergisi, S.1-2, Yıl: 10, Mayıs-Haziran, s. 23.
ÇARDAĞLI, Hasan İzzet, (1969), “ Dr. Abdülhalik Muhammed Abdi Elbeyati”, Kardaşlık Dergisi, S. 3, Yıl: 9, Temmuz, s. 10-12.
ERBİL, Nesrin, (1966), “Bir Yaprak Düşecek Dalından”, Kardaşlık Dergisi, S. 6-7, Yıl: 6, Ekim- Kasım, s.57.
MARUFOĞLU, Ali, (1965), “Şiir Sanatı”, Kardaşlık Dergisi, S. 5, Yıl:5, Eylül, s. 25-26.
NEVRES, Salah, (1967) “ Eski ve Yeni Şiir”, Kardaşlık Dergisi, S.12, Yıl: 6, Nisan, s.26-27.
PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali, (1996), Edebiyat Sözlüğü, Ankara: Özgür Yayınları.
SAATÇİ, Subhi, (1979), Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, Azerbaycan ve Kerkük Edebiyatı, 6. Cilt, Ankara, Kültür Bakanlığı Yay.
SAHİP, Hani, (1992), Ezhar El Karenfil Fi Elşiir Elhur Elturkumani, (1958- 1988), 1.Cilt, Bağdat: Türkmen Kültür Müdürlüğü Yayınları.
TERZİBAŞI, Ata, (1967), “Kardaşlık’ın Altıncı Yılı Yazı ve Şiirleri”, Kardaşlık Dergisi, S. 1-2, Yıl:7, Temmuz, s.23-26.
TERZİBAŞI, Ata, (1965), “Saçma Şiir”, Kardaşlık Dergisi, S. 3, Yıl:5, Temmuz, s.29- 31.
TERZİBAŞI, Ata, (1964), “Yeni Şiir Üzerine”, Kardaşlık Dergisi, S. 7- 8, Yıl:4, Kasım-Aralık, s. 35-36.