İntihal mi mahlas değişikliği mi? zihnî ve zîver divanları üzerinde bir inceleme

Edebiyat terimi olarak intihâl birinin yazısını veya şiirini kendisinin gibi göstermektir. Divan şairleri arasında da başkalarının şiirlerinin tümünü veya bir kısmını aynen alarak kendisininki gibi gösterenler olmuştur. 18. yüzyıl şairlerinden Zîver Ahmet Efendi ile Keşanlı Zihnî divanları incelendiğinde ilginç bir husus göze çarpmaktadır: Zîver Divanı’ndaki tüm şiirler, mahlas kısımları ve bazı gazellerdeki birkaç beytin eksik-fazla olması durumu dışında Zihnî Divanı’ndaki şiirlerin bir kısmını oluşturmaktadır. Çalışmamızda bunun bir intihâl mi yoksa mahlas değişikliğinin bir sonucu mu olduğu sorusuna cevap aranmaktadır.

Plagiarism or pseudonym change? a review on divans of zihnî and zîver

As the one of the literary terms, plagiarism is that someone steal else’s poems or works. This situation frequently encountered in the past. At the Zîver and Zihnî’s divans, the poets of the eighteenth century, an interesting situation is observed. All poems of Zîver’s Divan are in Zihnî’s Divan. İn this study, this situation will be reviewed whether plagiarism or pseudonym change.

PDF

___

AKPINAR, Mehmet, Keşanlı Zihnî Divanı, Gaziantep Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep 2005,
ÇAVUŞOĞLU, Mehmed, “Tevârüd”, Divanlar Arasında, Umran Yayınları, Ankara 1981, s. 81-86.
Gelibolulu Âlî, Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı (Haz. Mustafa İsen), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 1994.
İSEN Mustafa, “Tevârüd mü İntihâl mi?”, Ötelerden Bir Ses, Akçağ Yayınları, Ankara 1997, s.338-344.
KILCI Mehmet, Enderunlu Akif: Mir’at-i Şi’r, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana 2001.
KURTOĞLU Orhan, “Divan Şiirinde Mahlas Değiştiren ve Birden Fazla Mahlas Kullanan ġairler”, Bilig, S. 38 (2006), s. 71- 91.
Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmânî (Haz. Nuri Akbayır, S. Ali Kahraman), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
SANDAL Kerim, Zîver: Divan, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2001.
SERTKAYA Osman Fikri, “Tevârüd mü, Adaptasyon mu, Nazîre mi Yoksa İntihâl Yani Sirkat-i Şi‟r mi?”, İlmî Araştırmalar, İstanbul 1999, S. 7, s. 191-199.
Şefkat-i Bağdâdî, Tezkire-i Şefkat, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, T. 3916
TUMAN Mehmet Nail, Tuhfe-i Nailî : Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri (Haz.: Cemal Kurnaz ve Mustafa Tatçı), Bizim Büro Yayınları, Ankara 2001.