İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıflar Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin metin dil bilimsel yöntemler ışığında değerlendirilmesi

Bu çalışmada 6, 7 ve 8. sınıflar Türkçe ders kitaplarındaki dokuz öykü metin dil bilim yöntem ve teknikleriyle incelenmiş; bu öykülerin öğrencilerin anlama düzeylerine etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu öyküler metin dil bilimin öngördüğü doğrultuda yüzeysel, anlatısal ve derin yapı olmak üzere üç düzeyde ele alınmış; dizimsel ve dizgesel okuma yöntemleriyle çözümlenmiştir. Somuttan soyuta doğru yapılan bu incelemede metin bir bütün olarak değerlendirilmiş; sözcelem öznesinin düşünce yapısı, yaşamı, diğer yapıtları dikkate alınmamıştır. Bu yönü ile bu çalışma geleneksel incelemelerden ayrılmaktadır. Yapılan inceleme sonucunda elde edilen veriler yeni Türkçe öğretim programındaki kazanımlarla da ilişkilendirilerek 6, 7 ve 8. sınıflar düzeyinde anketler hazırlanmıştır. Hazırlanan bu anketler Malatya il merkezindeki farklı sosyoekonomik yapıya sahip altı ilköğretim okulunda uygulanmıştır. Çalışma, ana dili öğretiminde kullanılacak öykülerin seçilmesinde belirli bir çerçeve belirlemeyi amaçlamıştır.

Scrutinizing stories in Turkish course books for primary classes between 6th, 7th and 8th grade by text linguistic methods

In this study, nine Stories Texts in Main Turkish Course Books for 6th, 7th and 8th grades have been scrutinized by means of linguistic methods and techniques; and it has been aimed to determine the effects of these texts on primary school students’ comprehension-level. These Stories Texts have been studied at three levels surface-structure, narrative-structure and deep-structure, and these stories have been analyzed by syntagmatic and systemic reading methods. These texts have been evaulated as a whole in this examination from concrete to abstract; it has not been considered enunciation subject’s idea, life and other works. In this regard, the study differs from studies on traditional literature. Questionnaires suitable for classes at 6th, 7th and 8th grades have been prepared by associating the data obtained after the studies with gains in the Turkish teaching programme. The questionnaires have been applied in six primary schools with different social-economic status in the center of Malatya. The study has aimed to determine characteristics to constitute a certain frame for selecting stories to be used in teaching mother-tangue.

PDF

___

AKARSU, Bedia (1998), Dil-Kültür Bağlantısı, İnkılâp, İstanbul.
AKERSON, Fatma Erkman (2005), Göstergebilime Giriş, Multilingual, İstanbul.
AKSAN, Doğan (1979-82), “Türkçe Çalışmalarında ve Öğretiminde Dilbilimin Yeri”, DTCF Dergisi, Cilt XXX, Sayı 1-2, s. 43-49.
AKSAN, Doğan (2008), Türkçeye Yansıyan Türk Kültürü, Bilgi Yay., Ankara.
ANDAÇ, Feridun (1995), Yazınsal Gerçekçiliğin Boyutları, Ümit Yay., Ankara.
BAYRAV, Süheyla (1999), Dilbilimsel Edebiyat Eleştirisi, Multilingual, İstanbul.
BARTHES, Roland (2005), (Çev. Mehmet Rifat–Sema Rifat), Göstergebilimsel Serüven, YKY, İstanbul.
BİNYAZAR, Adnan (1983), “Anadili Öğretiminde Yazınsal Alanlara Açılım”, Türk Dili/Dil Öğretimi Özel Sayısı, TDK Yay., Ankara, C:XLVII, S: 379-380, s. 57-72.
BÖREKÇİ, Muhsine (2009), “Türk Dili Edebiyatı ve Türkçe Öğretmenlerinin Yetiştirilmesi Sürecinde Dilbilim ve Türkçe Öğretimi” http://www.turkishstudies.net/sayilar/sayi16/börekçimuhsine1277.pdf 28.07.2009 tarihli erişim.
CEMİLOĞLU, Mustafa (2001), Dil Bilimi Açısından Türkçe Yazılı Anlatım ve Anlatım Teknikleri Öğretimi, Alfa, İstanbul.
CHOMSKY, Noam (2009), (Çev. Veysel Kılıç), Bilgi Sorunları ve Dil, BGST Yay., İstanbul.
CİRAVOĞLU, Öner (1999), Çocuk Edebiyatı, Esin Yay., İstanbul.
ECO, Umberto (1991), (Çev. Sema Rifat), Alımlama Göstergebilimi, Düzlem, İstanbul.
ECO, Umberto (1996), (Çev. Kemal Atakay), Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti, Can Yayınları, İstanbul.
ECO, Umberto (2001), (Çev. Pınar Savaş), Açık Yapıt, Can Yay., İstanbul.
ERDEN, Aysu (2002), Kısa Öykü ve Dilbilimsel Eleştiri, Gendaş Edebiyat, İstanbul.
GÖKTÜRK, Akşit (2002), Okuma Uğraşı, YKY, İstanbul.
GÖMLEKSİZ, Mehmet Nuri ve BULUT, İlhami (2007), “Yeni İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programının Uygulamadaki Etkililiğinin Değerlendirilmesi”, Milli Eğitim, Sayı 175, s.161- 184, Ankara.
GÜNAY, V. Doğan (2003), Metin Bilgisi, Multilingual, İstanbul.
GÜVENÇ, Bozkurt (2007), “İnsan-Dil ve İletişim”, Kültürün ABC’si, YKY., İstanbul.
KARAAĞAÇ, Günay (2008), Dil, Tarih ve İnsan, Kitabevi, İstanbul.
KILIÇ, Veysel (2002), Dilin İşlevleri ve İletişim, Papatya, İstanbul.
KIRAN, Ayşe Eziler – Zeynel (2003), Yazınsal Okuma Süreçleri, Seçkin, Ankara.
KIRAN, Ayşe Eziler (2004), “Göstergebilim ve Yazınsal Çözümlemeler”, Disiplinlerarası Ortam ve Yöntem Sorunları, Multilingual, İstanbul.
KORKMAZ, Ramazan (2007), “Romanda Mekanın Poetiği”, Edebiyat ve Dil Yazıları / Mustafa İsen’e Armağan, Ankara.
NEYDİM, Necdet (2003), “Çocuğun Hayata Dokunmasında Edebiyatın İşlevi”, Çocuk Edebiyatı, Bu Yayınevi, İstanbul.
OĞUZKAN, A. Ferhan (2001), Çocuk Edebiyatı, Anı Yay., Ankara.
PROPP, Vladimir (2008), (Çev. Mehmet Rifat – Sema Rifat), Masalın Biçimbilimi ve Olağanüstü Masalların Dönüşümleri, TİB Kültür Yay., İstanbul.
RICOEUR, Paul (2007), (Çev. Gökhan Yavuz Demir), Yorum Teorisi Söylem ve Artı Anlam, Paradigma Yay., İstanbul.
RİFAT, Mehmet (2007), Metnin Sesi, TİB Kültür Yay., İstanbul.
SAUSSURE, Ferdinand De (2001), (Çev. Berke Vardar), Genel Dilbilim Dersleri, Multilingual Yay., İstanbul.
SİNAN, Ahmet Turan (2006) “Ana Dili Eğitimi Üzerine Bazı Düşünceler”, Fırat Üniversitesi Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, Şubat 2006, s. 75-78, Elazığ.
ŞENÖZ, Canan Ayata (2005), Metindilbilim ve Türkçe, Multilingual, İstanbul.
TODOROV, Tzvetan (2001), (Çev. Kaya Şahin), Poetikaya Giriş, Metis Yay., İstanbul.
UÇAN, Hilmi (2006), Yazınsal Eleştiri ve Göstergebilim, Hece, Ankara.
VARDAR, Berke (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimler Sözlüğü, Multilingual, İstanbul.