Üç “vîrân hâne” kasidesi

Bu çalışmada, Cinânî, Ziyâ’î ve Şeyh Gâlib’e ait üç kasidenin teşbîb bölümleri incelenmiştir. Cinânî ve Ziyâ’î’nin evlerini, Şeyh Gâlib’in de Galata Mevlevîhânesi’ni anlattıği bu bölümler, klasik dâriye kasidelerindekilerden farklıdır. Bunlarda sanatlı, gösterişli, süslü binalar yerine perişan haldeki yıkık dökük hâneler anlatılmaktadır. Hasbihal tarzı anlatımla mizahî bir nitelikte yazılan bu teşbîbler, tasvir özellikleri yönünden incelenip klasik dâriye kasidelerindeki teşbîblerle karşılaştırılmıştır. Böylece üç kaside arasındaki farklılıklara, bunların belge değeri olan ve divan şiiri-sosyal hayat ilişkisini gösteren özelliklerine dikkat çekilmiştir.

The kaside of three “ancient houses”

In this paper, the teşbîb parts of three kasides belonging to Cinânî, Ziyâ’î and Şeyh Gâlib are studied. These parts, where Cinânî and Ziyâ’î describe their own houses and Şeyh Gâlib the Galata Mawlawi Lodge House, are different from the classical dâriye kasides. In these kasides, instead of artistic and deluxe buildings, dilapidated homes are depicted. These teşbîbs written humorously in a Hasbihal way of narration are compared to classical dâriyes by being analyzed in terms of their depictive characteristics. Thus, the differences of these kasides, the relation between classical Ottoman poetry (Divan poetry) and social life, and the characteristics of kasides holding the value of being documents are emphasized.

PDF

___

AKKUŞ, Metin (1993). Nef‘î Divanı, Ankara: Akçağ.
AKKUŞ, Metin (2006). Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası, Edebi Türler ve Tarzlar, Erzurum: Fenomen Yayınları.
ARSLAN, Mehmet, Bursalı İffet Divanı, Metin Bankası (Ed.A.Atilla ŞENTÜRK), www. yahoo.com (E.T:14.01.2010)
AYDEMİR, YaĢar (1996). “Kasidede Muhteva Unsurları”, Gazi Üniv.Sosyal Bilimler Dergisi, C.1, s.137-159 .
AYDEMİR, YaĢar (2002). “Türk Edebiyatında Kaside”, Bilig, S:22, s. 133-168.
BİLKAN, Ali Fuat (1997). Nâbî Divanı, İstanbul: M.E.B. Yayınları.
ÇAVUŞOĞLU, Mehmet (1986). “Kaside”, Türk Dili Divan Şiiri Özel Sayısı, s. 17-77.
GÜRGENDERELİ, Müberra (2002). Hasan Ziyâ’î Hayatı Eserleri Sanatı ve Divanı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
İPEKTEN, Haluk (2005). Eski Türk Edebiyatında Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergah Yayınları.
KALKIŞIM, Muhsin (1994). Şeyh Gâlib Divanı, Ankara: Akçağ.
KÜÇÜK, Sabahattin (1994). Bâkî Divanı, Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
MACİT, Muhsin (1997). Nedim Divanı, Ankara: Akçağ.
MENGİ, Mine (2000). “Kaside Nesiplerindeki Hasbıhaller Üzerine” Divan Şiiri Yazıları , Ankara: Akçağ.
MENGİ,, Mine (2000). “Divan Şiirinde Yergi Amaçlı Söz Sanatları” Divan Şiiri Yazıları , Ankara: Akçağ.
OKUYUCU, Cihan (1994). Cinânî, Hayatı, Eserleri, Divanının Tenkitli Metni, Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
OKUYUCU, Cihan, Türâbî Divanı, Metin Bankası (Ed.A.Atilla ŞENTÜRK), www. yahoo.com (E.T:14.01.2010)
PAKALIN, M. Zeki (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.I, İstanbul: MEB Yayınları.
PALA, İskender (1989). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara: Akçağ.
SARAÇ, M.A. Yekta (2007). Klasik Edebiyat Bilgisi Biçim-Ölçü-Kafiye, İstanbul: 3F Yayınevi.