İlk Türkçe Kur’an tercümelerinde uhrevi yer adları

Bu makalede Kur’an’da geçen uhrevi yer adlarının Türk dili tarihinde İlk Türkçe Kur’an tercümeleri olarak bilinen Kur’an tercümelerindeki karşılıkları üzerinde durulacaktır. Makalede yer adları bilimiyle ilgili bilgi verildikten sonra Kur’an’da geçen yer adlarının İlk Türkçe Kur’an tercümelerinde geçen karşılıkları, içinde geçtiği dönemin metniyle birlikte verilmiştir. Konunun geniş olması sebebiyle her kavramın İlk Türkçe Kur’an tercümeleri açısından dillik değeri olanlar alınmıştır. Diğer verilmeyenler ise Arapça biçimleriyle karşılanmıştır.

In the First Turkish Quran Translation the Camal place names

In this article, we will explain the carnal place names in The Quran known as the first Quran translations in the history of Turkic. In the article, after the informations about the science of place names, translations of the place names in the Quran in the First Quran Translations are given with period of its original text. Because of the wide subject, the concept which has a language value in the First Turkish Quran translations has taken. The others are given with their own Arabic forms.

PDF

___

AKSAN, Doğan, Her Yönüyle Dil (3c), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1982.
AKSAN, Doğan, “Anadolu Yer Adaları üzerine En Yeni Araştırmalar”, Türk Dili Yıllığı Belleten, 1973-1974, Ankara, 1974.
AKPINAR, Ali, Kur’an Coğrafyası (Kur’an’da Yer adları) Ankara, 2002.
ARAT, Reşit Rahmeti, Edip Ahmed b. Mahmud Yükneki, Atebetüǿl Haíayıí, İstanbul, 1951
ARAT, Reşit Rahmeti, Íutadġu Bilig, III İndeks, (Neşre Hazırlayanlar: Kemal ERASLAN Osman Fikri SERTKAYA, Nuri YÜCE), İstanbul, TKAE, 1979.
ATA, Aysu, Türkçe İlk Kur’an Tercümesi (Rylands Nüshası) Karahanlı Türkçesi, Giriş-Metin- Notlar Dizin, Ankara, TDK, 2004.
ATALAY, Besim, Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi I-II-III, 2. Baskı, Ankara, IV, 2.Baskı, (Dizin “İndeks”), Ankara, 1986.
ATEŞ, Süleyman, Kur’ân-ı Kerîm ve Cümle Meali, İstanbul, Yeni Ufuklar Neşriyat 1975.
BOROKOV, A. K., Orta Asya’da Bulunmuş Kur’an Tefsirinin Söz Varlığı (XII. - XIII. Yüzyıllar), (Rusçadan Çeviren: USTA, Halil İbrahim, AMANOĞLU Ebülfez), Ankara,TDK, 2002.
CAFEROĞLU, Ahmet, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, İstanbul, TDK, 1968.
CLAUSON, Sir Gerard, An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford , 1972.
ÇANGA, Mahmut, Kur’an-ı Kerim Lugatı, İstanbul, 1999
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara, 1991.
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI, KurǾân-ı Kerám ve Açıklamalı Meâli, 2. Baskı, Ankara. 1993.
KARABACAK, Esra, An Inter-Linear Translation Of The QurǾan Into Old Anatolian Turkish = Eski Anadolu Türkçesi Satır Arası Kurǿan Tercümesi: Introduction and Text I, Sources Of Oriental Languages and Literatures 22, Turkish Sources XX, Harvard University The Department Of Near Eastern Languages and Civilizations. 1994; (Part II: Glossary: Section one, p. 1-384. Section Two, p. 385-786), 1995; (Part III: Facsimilie of the MS Manisa İl Halk Library No. 931, Section one: 1a-224a.1997; (Part III: Facsimilie of the MS Manisa İl Halk Library No. 931, Section two: 224b-451a, 1999.
KÖK, Abdullah, Karahanlı Türkçesi Satır-Arası Kur’an Tercümesi (TİEM 73, 1v/1-235v/3) 235v/2), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2004.
KÖK, Abdullah, “İlk Türkçe Doğu ve Batı Türkçesi Kur’an Çevirilerinde Özel Adlar”, Türk Dil Kurumu V/ Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı Ankara, 2004.
KÖK, Abdullah, “İlk Türkçe Kur’an Tercümelerinde Metonimli Kullanımlar Üzerine” Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Çağdaş Türklük Sempozyumu Ankara, 2004.
SAĞOL, Gülden, Old Turkish and Persian Inter-Linear Qurǿan Translations II: An Inter-Linear Translation of the Qurǿan into Khawarazm Turkish, Introduction, Text, Glossary and Facsimile (Part I: Introduction and Text), Harvard, (410 pages), 1993; (Part II: Glossary)
Harvard, 1995, (310 pages); (Part III Facsimile of the MS Süleymaniye Library, Hekimoğlu Ali Paşa No.2 Section One: 1b-300b), Harvard, 1996; (Part III: Facsimile of the MS Süleymaniye Library, Hekimoğlu Ali Paşa No.2 Section Two:301a-587b), Harvard,1999.
SOYDANER, İnayet, Kur’an’da Cehennem Kavramı, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Malatya, 2002.
TEKİN, Talat, Orhon Yazıtları, TDK, Ankara. 1988.
TEKİN, Talat, Orhon Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi, 2000.
TOPALOĞLU, Ahmet, Muhammed Bin Hamza, XV/ Yüzyıl Başlarında Yapılmış “Satır Arası KurǾan Tercümesi, I Giriş ve Metin, İstanbul,1976; II, Sözlük, İstanbul, I978.
TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, Ankara, 2000.
USTA, Halil İbrahim, “XIII. Yüzyıl Doğu Türkçesiyle Yazılmış Anonim Kurǿan Tefsirinin Söz ve Şekil Varlığı.” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 1989.