Fonem Teorisinin önemi hakkında

Dilin yapısını çözümlemek öncelikli olarak dili oluşturan seslerin anlaşılmasıyla ilişkilidir. Ferdinand de Saussure’ün ‘Dilde aykırılıklardan başka bir şey yoktur’ varsayımından yola çıkan dilciler fonem teorisinin ortaya çıkmasını sağlamışlardır. Modern anlamda fonem teorisi, özellikle Rus bilgin Baudouin de Courtenay başta olmak üzere Nikolai Trubetzkoy, Paul Passy, Roman Jakobson, Sergey Karçevski gibi birçok uzmanın çalışmalarıyla şekillenmiştir. Bu bilginler dillerin konuşma seslerini çözümlemeyi mümkün kılan bir sitemi dilbilime kazandırmıştır. Bu sistem modern fonetik ve fonoloji çalışmalarının altyapısını oluşturmuştur. Bu yazıda konuşma seslerine mahsus ayırt edici özelliklerin bilimsel metotlarla tespitine dayanan fonem teorisinin en temel özellikleri ele alınacaktır.

On the importance of the phoneme theory

Analyzing the structure of language has primarily to do with understanding the sounds that make up language. Saussure’s idea of ‘language is a system of mutually defining entities’ [there is nothing but differences in language] has been the main incentive behind the phoneme theory. The theory in modern terms has been formed especially by Baudouin de Courtenay and linguitsts such as Nikolai Trubetzkoy, Paul Passy, Roman Jakobson, Sergey Karçevski. These scholars made a tremendous contribution to linguistics by setting a system that made possible to differentiate speech sounds and phonemes from all other unprocessed (raw) ones. This system laid the foundation of modern phonetic and phonology. This study examines the main features of the phoneme theory that analyzes distinctive features of speech sounds from a systematic approach.

PDF

___

AYDIN, Mehmet (2007), Dilbilim El Kitabı, İstanbul: 3F Yayınevi.
BAŞKAN, Özcan (2003), Lengüistik Metodu, İstanbul: Multilingual.
BUSSMANN, Hadumod (2006), Dictionary of Language and Linguistics, London and New York: Routledge.
COŞKUN, M. Volkan (2010), Türkçenin Ses Bilgisi, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık.
DEMİRCAN, Ömer (2002), Türkçenin Ses Dizimi, İstanbul: Der Yayınları
EKER, Süer (2009), Çağdaş Türk Dili, Ankara: Grafiker Yayınları.
ELDEMİR, Aysu (1980), “Saussure‟den sonra yapısal dilbilimde sözdizimi konusunda tutumlar yöntemler ve dönüşümlü üretimsel dilbilgisinde Chomsky” Dilbilim ve Dilbilgisi Konuşmaları 1, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Doruk Matbaacılık Sanayii, s.129- 148.
HUBER, Emel (2008), Dilbilime Giriş, İstanbul: Multilingual.
KATAMBA, Francis (1993), Morphology, New York: St. Martin's Press.
MIELKE, Jeff (2008), The Emergence of Distinctive Features, New York: Oxford University Press.
RIEMER, Nick (2010), Introducing Semantics, New York: Cambridge University Press.
STRAZNY, Philipp (2005), Encyclopedia of Linguistics, New York-Oxon: Fitzroy Dearborn. (Alfia Abazova‟nın makalesi).
http://www.etymonline.com/index.php?search=phoneme&searchmode=none (3.11.2010)