İKİNCİ MEŞRUTİYET DÖNEMİ TÜRK BASINI VE FEYZ-İ HÜRRİYET GAZETESİ

24 Temmuz 1908'de ilan edilen İkinci Meşrutiyet, süreli yayınların kontrol mekanizmasından yoksun, özgür bir ortamda çıkmasını sağlamıştır. Bu özgür ortam hiçbir dönemde olmadığı kadar fazla sayıda gazete ve derginin yayımlanmasına zemin hazırlamıştır. Feyz-i Hürriyet bu süreli yayınlardan biridir ve İkinci Meşrutiyet dönemi Türk basınını temsil gücüne sahiptir. Feyz-i Hürriyet, 18 Ağustos - 17 Teşrin-i Sâni (Kasım) 1326 (1908) tarihleri arasında Vicdânî'nin çabalarıyla 26 sayı yayımlanabilmiş bütünüyle siyasî bir yayın organıdır. Vicdânî'nin yanı sıra Ali Sâcit, Nabluslu Vecihî, Ahmed Sıdkî gazetede makalelerini yayımlayan önemli yazarlardandır. Feyz-i Hürriyet, İkinci Meşrutiyet'in o coşkulu hürriyet heyecanının yaşandığı bir dönemde yayım hayatına başlamış ve Millet Meclisi'nin gerekliliğini, Sultan II. Abdülhamit aleyhtarlığını ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne yakınlığı vurgulayan yazılarıyla dikkat çekmiştir. Feyz-i Hürriyet yalnızca İstanbul'daki siyasetle ilgilenmemiş, çeşitli problemler doğuran Kürt meselesini de Ali Sâcit'in makaleleri vasıtasıyla sayfalarına taşımıştır. Feyz-i Hürriyet, İkinci Meşrutiyet dönemi siyasetini çeşitli yönlerde değerlendirmiş, o dönem süreli yayınlarına dair bir bakış açısı kazandıracak bir yayın organıdır. Çalışmamız Feyz-i Hürriyet gazetesinin tanıtımını, II. Meşrutiyet dönemi Türk basını içerisindeki yeri ve önemini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Böylece Feyz-i Hürriyet gazetesinin ne tür bir algı ve gayeyle çıkartıldığının, ortaya koyduğu vizyonun, mevcut meselelere karşı savunduğu çözüm önerilerinin, dönemin siyasi ve sosyal arka planının geniş kapsamlı olarak izlenebileceğini umuyoruz.

TURKISH PRESS IN THE SECOND CONSTITUTIONAL MONARCHY PERIOD AND FEYZ-I HÜRRIYET NEWSPAPER

Declared in July 24, 1928 The Second Constitutional Monarchy led to press periodicals in free environment which was deprived of control mechanism. This free environment paved the way for publishing a great number of newspaper and journal as being in any period. Feyz-i Hürriyet is one of the this periodicals and it represents Turkish press in The Second Constitutional Monarchy period.Feyz-i Hürriyet, published in 26 numbers between 18 August - 17 Teşrin-i sâni (November) 1326 (1908) by Vicdânî's efforts, is a completely political publication. In addition to Vicdânî; Ali Sâcit, Nabluslu Vecihî, Ahmed Sıdkî are important writers of Feyz-i Hürriyet. It started broadcasting whenwas lived the excitement of freedom, and attracted attention with article which emphasized the necessity of the National Assembly, ,Sultan Abdülhamit II opposition and İttihat ve Terakki proximity. Feyz-i Hürriyet not only interested in politics in İstanbul, but also dealed Kurdish issue which has caused various problems, by Ali Sâcit's articles. Feyz-i Hürriyet evaluated the politics of The Second Constitutional Monarchy Periodin terms of various aspects, and is publication which will give perspective regarding the periodicals of that era. Our study aims introducing of Feyz-i Hüriiyet and determining its the place and importanceinTurkish Press in The Second Constitutional Monarchy Period. Thus, in this manner, we hope that it will be possible to trace of perception and purpose of Feyz-i Hürriyet's publishing, revealed vision, solution suggestions that defend for current issues, political and social background of the period with a much broader perspective.

___

  • Ali Sâcit, Feyz-i Hürriyet, 28 Ağustos 1908, Sayı: 4, s. 1.
  • Ali Sâcit, "İkdam ve Tercüman-ı Ahvâl'e", Feyz-i Hürriyet, 1 Eylül 1908, Sayı: 5, s. 2-3.
  • Ali Sâcit, "Anadolu'da Kürdîler ve Hamidiye Alayları", Feyz-i Hürriyet, 8 Eylül 1908, Sayı 7, s. 1-2.
  • DEVELLİOĞLU, Ferit (2003), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
  • ENGİNÜN, İnci (2007), Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat'tan Cumhuriyet'e (1839-1923), İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • ISSI, Murat (2005), Ömür Boyu Süren Osmanlılık Serüveni -Bir Osmanlı-Kürd Aydını- Malatyalı Bedri, Panteion Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Tarih Anabilim dalı / Yakınçağ Tarihi Araştırmalar Merkezi.
  • Osmanlı Terakki ve İttihat Cemiyeti'nin Köylü Fırkası, "Beyanname", Feyz-i Hürriyet, 18 Ağustos 1908, Sayı: 1, s. 2-3.
  • POLAT, Coşkun-, Bünyamin OKUYUCU (2008) "Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi Seyfettin Özege Nadir Eserler Derlemesi", Turkish Studies, Volume 3/4 Summer 2008, s. 618-633.
  • POLAT, Nazım Hikmet (2005), Rübab Mecmuası ve Türk Kültür, Edebiyat Hayatı, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • SEYHAN, Salih (2013), "II. Meşrutiyet Dönemi Mizah Basını ve İçeriklerinden Seçilmiş Örnekler", Turkish Studies, Volume 8/3 Winter 2013, s. 494-516.
  • Şemseddin Sami (2010), Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yayınları.
  • Vicdânî, "Bir Terennüm-i Hürriyetin Viranı", Feyz-i Hürriyet, 18 Ağustos 1908, Sayı: 1, s. 1.
  • Vicdânî, "Yeni Kitaplar", Feyz-i Hürriyet, 28 Ağustos 1908, Sayı:4, s. 4.
  • Vicdânî, "Yeni Kitaplar", Feyz-i Hürriyet, 4 Eylül 1908, Sayı:6, s. 4.
  • Vicdânî, Feyz-i Hürriyet, 29 Eylül 1908, Sayı:13, s. 2-3.