HASAN HÜSEYİN’İN ŞİİRLERİNDE FENOMENOLOJİK NESNE İNCELEMESİ

1927 yılında Sivas'ta doğan, Türk şiirinin en üretken şairlerinden Hasan Hüseyin'in poetikası sürekli bir değişim üzerine kuruludur. Tüm yeryüzünü yazma istemindeki Hasan Hüseyin için her şiir, kitap yeni bir başlangıçtır. Birçok nesneyi şiirine sokan Hasan Hüseyin, şiirin tanımı konusunda kesin duruş edinme kaygısı taşımadığından, kapalı ve toplumcu bir şair olarak nitelendirilmiştir. Bu çalışmada, Hasan Hüseyin'in şiiri fenomenolojik yaklaşımı bir perspektif olarak kullanan Cenevre Okulu'nun eleştiri yöntemiyle incelenmiştir. Husserl'ın amacı nesnelerin özünü bulmaktır. Buradan hareketle Husserl, fenomenolojik indirgeme yapacak "doğal tavrı" sınırları belirleyip kullanabilecektir. Sürece bağlı bu aşama, bu indirgeme metoduyla nesnenin süreğen, genel özüne ulaşmayı sağlar. Husserl'in bu yönteminden Cenevre Okulu da yararlanmıştır. Cenevre Okulu'nun amacı, şairin alt metinde nesneye ne tür bir anlam ya da öz yüklediğini belirlemektir. Nesnelerin ayraca alınarak indirgemeye uğratıldığı bu yöntem aracılığıyla Hasan Hüseyin şiirinin çok katmanlı anlam yapısı açıklanmaktadır. Hasan Hüseyin şiirinde bu anlam katmanlarından birisi; insan, toplum, halk, ezilmişlik, eşitsizlik, aşk, kadın ve cinsellik değişmeyen (temalar) olarak okur karşısına çıkar. Bu temaların da ardında Hasan Hüseyin'in varoluşsal duruşu, tekrarlayan yapılarla saptanır. Hasan Hüseyin'in şiirinde aşkın, cinselliğin, kadın ve varoluşun yerini ortaya koyan semantik bütünlük veya anlama dair tespitler Cenevre Okulu'nun tekrarları dikkate alınarak oluşturulmuştur. Öte yandan nesnelerin kazandığı anlamlar ve bütünlüğü oluşturan temalar göz önünde bulundurulduğunda; Hasan Hüseyin'in özgün değil, aksine gelenekle yakın ilişkisi olduğu ortaya çıkar. Özgün olduğu ve deneyciliğinin gösterdiği nokta ise şiirlerinde uyguladığı biçimdir. Çalışma sonunda ulaşılan nokta; kapalılığı zaman zaman anlamsızlıkla karıştırılan Hasan Hüseyin şiirinin değişmeyen, tutarlı bir bakış açısı ve düşünce sistemiyle kurulduğunu gösterir. Bütün kitapları ve şiirlerinde bu düşünce sisteminden ziyade uyguladığı biçim ile radikal değişimi sağladığı ve bu yolla özgünleştiği anlaşılır

OBJECTS FROM THE PHENOMENOLOGICAL PERSPECTIVE IN HASAN HUSEYIN’S POETRY

The poetics of Hasan Huseyin(b. 1927), one of the most creative Turkish poets, depends on continuous change. Every poem is a new start for Korkmazgil who wishes to write whole the world itself. Since Korkmazgil, who includes many objects in his poetry, does not concern himself with reaching a stable definition of poetry, he is known to be an inscrutable poet. In this study, the poems of Korkmazgil are examined by the critical method of the Geneva School which used the phenomenological approach as a perspective. Husserl’s purpose is to find essence of objects by phenomenological reduction. In addition to he refers to “natural attitude”. The essence of the objects is reached by this reduction method requiring a process. The Geneva School also uses this method. The Geneva School’s purpose is to determine meaning and essence of objects. The multilayered meaning structure in Korkmazgil’s poems is explained by this method where objects are reduced by taking them into parentheses. Some of the layers of meaning in Korkmazgil’s poems are perceived as love, society, human, community, despised, inequality, woman, sexuality which are the immutable themes. Beyond these themes, the existential position of Korkmazgil is determined by means of recurring structures. Hasan Hüseyin determines to reveal the position of woman and existence considering by The Geneva School. At the same time when the meanings of the objects and the themes composing the integrity are considered, despite the thought that he is an original poet, Korkmazgil is seen to have a close relationship with the tradition. The structure in Korkmazgil’s poetry is where Korkmazgil is original and applies his experimentation. The result reached by this study shows that Korkmazgil’s poem, the obliqueness of which is sometimes confused with meaninglessness, is essentially composed by a stable, coherent point of view. However, Korkmazgil achieves change not by the thought system in every book and poem, but he acquires originality by the form he applies

PDF

___

Akgün, Ali(2002), İlhan Berk Şiirinde Nesne Sorunu, Ankara: Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü.
Alkan, Erdoğan(2005), Şiir Sanatı, İstanbul: İnkılap.
Aydın, Mehmet(1987), Hasan Hüseyin Korkmazgil/Sanatı-Yaşamı, Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
Bezirci, Asım(1971), On Şair On Şiir, İstanbul: May Yayınları.
Berk, İlhan(1962), Anlamsızlığın Anlamı, Yeni Ufuklar 119, İstanbul.
Cassirer, Ernst(2005), Sembolik Formlar Felsefesi-III: Bilginin Fenomenolojisi, Ankara: Hece.
Cassirer, Ernst(2005), Sembolik Formlar Felsefesi-Dil, Ankara: Hece.
Cömert, Bedrettin(1973), Hasan Hüseyin Şiirine Giriş, Yansıma Dergisi.
Cömert, Bedrettin(1967), Varlık Dergisi, İstanbul.
Eluard, Paul(1993), Şiirler, Çev. Sait Maden, İstanbul: Cem Yayınları.
Eagleton, Terry(1990), Edebiyat Kuramı, Çev. Esen Tarım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Genette, Gerard, Anlatının Söylemi, Boğaziçi Üniversitesi, Eylül 15’inde, İstanbul.
George Lakoff-Mark Johnson(2005), Metaforlar(Hayat, Anlam ve Dil), İstanbul: Paradigma.
Heiddeger, Martin(2009), Varlık ve Zaman, İstanbul: Agora Kitaplığı.
Husserl, Edmund(1994), Avrupa İnsanlığının Krizi Ve Felsefe, Çev. Ayça Sabuncuoğlu, Önay Sözer, İstanbul: Afa Yayınları.
İnce, Özdemir(1995), Yazınsal Söylem Üzerine, İstanbul: Can Yayınları.
Kitaplar Dergisi(1973), Hasan Hüseyin.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1973), Acıyı Bal Eyledik/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin (1972), Oğlak/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1966), Kızılırmak/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1965), Temmuz Bildirisi/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1974), Kelepçemin Karasında Bir Ak Güvercin/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1972), Ağlasun Ayşafağı/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1976), Koçero Vatan Şiiri/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1977), Haziranda Ölmek Zor/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1981), Filizkıran Fırtınası/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1981), Acılara Tutunmak/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1982), Işıklarla Oynamayın/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1963), Kavel/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1971), Kızılkuğu/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1985), Kandan Kına Yakılmaz/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Korkmazgil, Hasan Hüseyin(1988), Tohumlar Tuz İçinde/Bütün Şiirleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Kurdakul, Şükran(1985), Şairler ve Yazarlar Sözlüğü, İstanbul: Cem Yayınevi.
Mengüşoğlu, Takiyettin(1976), Fenomenologi ve Nicolai Hartmann, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.
Magliola, Robert(1977), Phenomenology and Literature, Indiana: Purdue University Press.
Mutluay, Rauf(1973), Elli Yılın Türk Edebiyatı, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Necatigil, Behçet(1964), Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları.
Sözer, Onay(1977), Edmund Husserl'in Fenomenolojisi ve Nesnelerin Varlığı, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Tunalı, İsmail(2011), Sanat Ontolojisi, İstanbul: İnkılap.
Yavuz, Hilmi(1990), Yazın, Dil ve Sanat, İstanbul: Boyut Yayınları.
Waldenfels, Bernhard(2008), Fenomenolojiye Giriş, İstanbul: Avesta.