THE TWELVE YEARS TRUCE (1609-1621) DURING THE INDEPENDENCE WAR OF THE NETHERLANDS AGAINST SPAIN AND ITS IMPACT ON THE OTTOMAN EMPIRE
Bu çalışma, Hollanda'nın İspanya'ya karşı yaptığı 80 Yıl Bağımsızlık Savaşı (1568 - 1648) içindeki, erken modern Hollanda tarihinin dikkat çekici biçimde başarılı bir dönemini (1609 - 1621 Oniki Yıllık Ateşkes) irdeliyor. Söz konusu zaman aralığı; tecimsel, siyasi, askeri anlamda ve uluslararası düzlemdeki büyük Hollanda atılımının başlangıcı olarak da nitelenebilir. Hollanda'nın İspanyol yönetimine karşı kazandığı zafer, Hollanda Cumhuriyeti'nin ulusal ve uluslararası çıkarlarına olumlu anlamda koşut olarak, geçici bir ateşkes antlaşmasıyla taçlandırıldı. Çünkü İspanya kralı, Hollandalıların Belçika'da sürdürdükleri savaş sonucunda ele geçirdikleri topraklar ve eyaletlerde, İspanya'nın idari yetkisinde olan Uzak Doğu'daki sömürge topraklarında herhangi bir hak talep etmeyeceğini, özellikle kabul ettiğini ilan etti. Bütün bu olumlu gelişmelere ek olarak, Hollanda Cumhuriyeti, söz konusu dönemde, Osmanlı İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü çok geniş coğrafyada, kendisi için çok kârlı olacak ticaret ayrıcalıklarını ve mali-hukuki dokunulmazlık haklarını dönemin Osmanlı padişahı I. Ahmet'ten almayı başardı. Bu incelemenin temel çıkış noktası, söz konusu Ateşkes'e yol açan genel koşulları ve bunların Hollanda Cumhuriyeti ile Osmanlı İmparatorluğu için doğurduğu sonuçları, tarihsel kaynaklar ışığında çözümlemek ve karşılaştırmalı olarak tartışmaktır. Diğer taraftan, uluslararası siyaset sahnesinde gün geçtikçe artan saygınlıklarının sonucu olarak, Hollandalılar tarafından alınan önlem ve atılan adımlar, Osmanlı yönetiminin oldukça düz tutumları ve edilgen tepkileri dikkate alınarak karşılaştırılıp çözümlenecektir. Aynı zamanda, bu bağlamda, tarihsel veriler temel alınarak, Osmanlı yönetiminin genel olarak kabul edici, onaylayıcı ve de izleyici tavırlarının, muhtemelen, ticari, siyasi ve diplomatik anlamda geleceği görüp ona göre hesap yapma eğiliminden yoksun olmaya bağlı olabileceği de tartışılacaktır
HOLLANDA’NIN İSPANYA’YA KARŞI BAĞIMSIZLIK SAVAŞI’NDA 12 YILLIK ATEŞKES DÖNEMİ VE OSMANLI İMPARATORLUĞU’NA ETKİSİ
Bu çalışma, Hollanda’nın İspanya’ya karşı yaptığı 80 Yıl Bağımsızlık Savaşı (1568 - 1648) içindeki, erken modern Hollanda tarihinin dikkat çekici biçimde başarılı bir dönemini (1609 – 1621 Oniki Yıllık Ateşkes) irdeliyor. Söz konusu zaman aralığı; tecimsel, siyasi, askeri anlamda ve uluslararası düzlemdeki büyük Hollanda atılımının başlangıcı olarak da nitelenebilir. Hollanda’nın İspanyol yönetimine karşı kazandığı zafer, Hollanda Cumhuriyeti’nin ulusal ve uluslararası çıkarlarına olumlu anlamda koşut olarak, geçici bir ateşkes antlaşmasıyla taçlandırıldı. Çünkü İspanya kralı, Hollandalıların Belçika’da sürdürdükleri savaş sonucunda ele geçirdikleri topraklar ve eyaletlerde, İspanya’nın idari yetkisinde olan Uzak Doğu’daki sömürge topraklarında herhangi bir hak talep etmeyeceğini, özellikle kabul ettiğini ilan etti. Bütün bu olumlu gelişmelere ek olarak, Hollanda Cumhuriyeti, söz konusu dönemde, Osmanlı İmparatorluğu’nun hüküm sürdüğü çok geniş coğrafyada, kendisi için çok kârlı olacak ticaret ayrıcalıklarını ve mali-hukuki dokunulmazlık haklarını dönemin Osmanlı padişahı I. Ahmet’ten almayı başardı. Bu incelemenin temel çıkış noktası, söz konusu Ateşkes’e yol açan genel koşulları ve bunların Hollanda Cumhuriyeti ile Osmanlı İmparatorluğu için doğurduğu sonuçları, tarihsel kaynaklar ışığında çözümlemek ve karşılaştırmalı olarak tartışmaktır. Diğer taraftan, uluslararası siyaset sahnesinde gün geçtikçe artan saygınlıklarının sonucu olarak, Hollandalılar tarafından alınan önlem ve atılan adımlar, Osmanlı yönetiminin oldukça düz tutumları ve edilgen tepkileri dikkate alınarak karşılaştırılıp çözümlenecektir. Aynı zamanda, bu bağlamda, tarihsel veriler temel alınarak, Osmanlı yönetiminin genel olarak kabul edici, onaylayıcı ve de izleyici tavırlarının, muhtemelen, ticari, siyasi ve diplomatik anlamda geleceği görüp ona göre hesap yapma eğiliminden yoksun olmaya bağlı olabileceği de tartışılacaktır
___
- De Canon Commissie. 2008. Ana Hatlarıyla Hollanda Tarihi. Çeviren: Mustafa Güleç. Ankara: Kebikeç Yayınları.
- García-Arenal, Mercedes & Gerard Wiegers. 2010. A Man of Three Worlds: Samuel Pallache, a Moroccan Jew in Catholic and Protestant Europe. Translated by Martin Beagles. Baltimore & London: The Johns Hopkins University Press.
- Haga, Cornelis. 2014. “Memoir Book of Cornelis Haga (1578-1654) The First Dutch Ambassador in Istanbul (The Ottoman Empire)” translated by Mustafa Güleç. Four Centuries of Diplomatic and Economic Relations between Turkey & the Netherlands (1612-2012). Istanbul / Rotterdam: Panteia Press.
- Israel, Jonathan I. 1998. The Dutch Republic: Its Rise, Greatness and Fall, 1477-1806. Oxford: Oxford University Press.
- Israel, Jonathan I. 2002. Dutch Primacy in World Trade, 1585 - 1740. Oxford Clarendon: Oxford University Press.
- Kaplan, Benjamin J. 2009. Divided by Faith: Religious Conflict and the Practice of Toleration in Early Modern Europe. Cambridge, Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University Press.
- North, Michael. 2014. Hollanda Altın Çağı’nda Sanat ve Ticaret (Art and Commerce in the Dutch Golden Age) Translated from English by Taciser Ulaş Belge. Istanbul: İletişim Yayınları.
- Po-Chia Hsia, Ronnie. 2010. “Introduction”. Calvinism and Religious Toleration in the Dutch Golden Age. New York: Cambridge University Press.
- Rietbergen, P.J.A.N. 1998. A Short History of the Netherlands: from prehistory to the present day. Amersfoort: Bekking Publishers.
- Sarıtaş, Kamil. 2016. “Osmanlı Prusya Büyükelçisi Giritli Ali Aziz Efendi’de Psikoloji: Nefs ve Akıl Örneği”. Turkish Studies, Internaional Periodical for the Languages, Literrature and History of Turkish or Turkic, volume 11 / 13 Summer 2016, p. 243 – 258.
- Topçuoğlu, Ali Aslan. 2016. “Modern Hukukta ve İslam Devletler Hukukunda Mukabele Bilmisil Kavramı ve Hukuki Niteliği”. Turkish Studies, Internaional Periodical for the Languages, Literrature and History of Turkish or Turkic, volume 11 / 12 Summer 2016, p. 205 – 236.
- Van Den Boogert, Maurits H. 2014. Kapitülasyonlar ve Osmanlı Hukuk Sistemi: 18. Yüzyılda kadılar, konsoloslar ve beratlılar. Translated by Ali Coşkun Tuncer. Istanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Van Der Sloot, Hans & Ingrid Van Der Vlis. 2012. Cornelis Haga 1578 – 1654: Diplomaat en Pionier in Istanbul. Amsterdam: Uitgeverij Boom.
- Zenginoğlu, Samet & Selim Kanat. 2016. “Avrupa’nın Başkalaşma Korkusu: Kimlik Tartışmaları Bağlamında İslamlaşma ve Amerikanlaşma Tehditleri”. Turkish Studies, Internaional Periodical for the Languages, Literrature and History of Turkish or Turkic, volume 11 / 13 Summer 2016, p. 259 – 27”8.