OKÇU-ZADE’NİN ÖZEL BİR MEKTUBU ÜZERİNE

Şairler ve yazar entelektüeller aynı şekilde eğitim alırlar ve Osmanlı toplumunda benzer pozisyonlarda çalışırlar. Şiirin Osmanlı eğitim ikliminde özel biri yeri olsa da; eli kalem tutan herkes yazı sisteminin üyesidir. Bu dönemde yazı, "inşa" olarak adlandırılırdı. Münşiler resmì yazı sistemi içerinde eğitilmişlerdir. İnşa, Emeviler döneminden başlayarak devlet işleyişinin bir parçası olmaya başlamıştır. İlk kâtipler genellikle entelektüellerdi. Abbasilerle birlikte yeni Müslüman olan İranlı elitler kitabet ve inşada devletin ihtiyaçlarını karşıladılar. Sonraki bütün Müslüman devletlerin benzer serüvenleri olageldi. Selçuklular da devletleşme sürecinde İranlı kâtiplerin yardımını almıştı. Bu nedenle Farsça bir dönem resmi dil olarak kullanıldı. Osmanlı, kendi ihtiyaçlarına uygun bir kitabet sanatı geliştirmekle kalmadı, kâtiplerini yetiştirecek bir eğitim sistemi de kurdu. Onlar resmi mektuplar yazdıkları gibi özel mektuplar da yazdılar. Okçu-zade 17. yüzyılın meşhur münşilerindendir. Şeyhülislam Yahya Efendi'nin şeyhülislamlığı döneminde önemli makamlara getirildi. Okçu-zade, nesir alanında önemli eserler verdi. Şeyhülislam Yahya Efendi azledilince gözden düştü. Birçok resmi mektubunun yanında O, bazı özel mektuplar da yazdı. Azledilme sürecini ve hislerini açık bir dille ifade ettiği mektuplar da yazdığı bilinmektedir. Bu tür özel mektuplar birçok kişisel bilgi içermektedir. Bu çalışma Okçuzade'nin resmi olmayan bir mektubunu konu almıştır. Bu mektup, düz yazıda hiciv için ilginç bir örnek gibi görünmektedir. Bu makalede Okçuzade'nin mektubu ele alınacak ve inşa'da hicvi nasıl kullandığı yorumlanacaktır

ON A SPECIAL LETTER OF OKÇU-ZADE

Poets and intellectual authors are trained in the same way and work in a similar position in the Ottoman society. Although poetry has special place in Ottoman education; everyone who is literate is a member of the writing system. In this period, writing was called as "build”. They are trained in Münşi official writing system. Construction has become a part of the state operation, starting from the Umayyad period. Generally, first clerks are people who renounce Christianity religion and intellectuals whose cultural background was appropriate. Iranian elites with the new Muslim Abbasid met clerical and built the state's needs. Next, it has been the similar adventure of all Muslim states. Seljuk also

___

  • Aktepe, Münir, “Hocazade Esat Efendi”, DİA, 1995, C. 11, s. 340-341
  • Kutluk, İbrahim, “Münşeatlar ve Günümüze Dek Gelen Mektup Betikleri Üzerine”, TDYB 1979 s 1
  • Okay, M. Orhan, “Hiciv”, DİA, 1998, C. 17, s. 447
  • Okçu-zade Mehmed b. MehmedŞahi, Milli Kütüphane yazmalar koleksiyonu 06 Mil Yz A963
  • Selçuk, Bahir(2014), “ZEYNİ/ŞAHİ”, OkçuzÀde ñişancı Mehmed Paşa(d.970/1562-63/ö.1039/1629- 30); münşi, divan şairi)” Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS), http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1978,(E.T:17. 12.2016)
  • İpek, Muhammet Salim, “Klasik Dönem Arap Edebiyatında Nesir”, Gece Kitaplığı 2014
  • Unan, Fahri, “Yahya bin Mehmed el-katibMenahicü’l-inşa (inceleme-metin)”, Türk Tarih Kurumu Ankara 2014
  • Woodhead, Christine, “OkçuzadeMehmedŞahi, DİA, 2007, c. 33, s 335-336
  • Yıldız, Hakkı Dursun, “ Abbasiler”, DİA, İstanbul 1988 C. 1 s. 31-57