Geçişli fillerle kurulmuş “deyimleşmiş birleşik filler”in yüklem olduğu cümlelerde nesne meselesi

Bir cümlede hangi ögelerin bulunabileceği veya bulunamayacağı yüklemin özellikleriyle ilgilidir. Bir cümlede fiil geçişsizse veya yüklem isimse, nesnenin kullanılamayacağı bilinmektedir. Cümlenin yükleminin "deyimleşmiş birleşik fiil" olması da cümlenin bazı ögeleri alıp alamamasını etkiler. Geçişli fiillerle kurulmuş "deyimleşmiş birleşik fiiller", içlerinde "nesne" bulundururlarsa bunların yüklem olarak kullanıldıkları cümlelerde ayrıca bir nesne bulunamaz. Bu makalede, hangi şartlarda cümlenin ayrıca bir nesnesinin bulanamayacağı üzerinde durulmuştur.

The object in the sentences in which the predicate is a "transitive phrasal verb"

Which elements can / cannot exist in a sentence is related to the features of the predicate. What is known is an object cannot be used in a sentence in which the predicate is intransitive or a noun. That the predicate of a sentence is a "phrasal verb" affects the sentence in terms of which elements can be used in it. If phrasal verbs are transitive verbs and contain an "object", another object cannot be used in the sentences where they are used.

PDF

___

BOZ, Erdoğan, “Adın Yükleme Durumu (Nesne) ve Tümcenin Nesne Ögesi Üzerine”, Turkish Studies, Türkoloji AraĢtırmaları (Osman Nedim Tuna Armağanı), C.:2/S.:2, s.102-108, 2007,http://www.turkishstudies.net/Makaleler/2060276304_bozerdogan.pdf
DELİCE, H. İbrahim, Türkçe Sözdizimi, Kitabevi, (3. Baskı), İstanbul 2007
EDİSKUN, Haydar, Türk Dilbilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul
GÜLSEVİN, Selma, “Yüklemi Deyimleşmiş Birleşik Fiil Olan Cümlelerde Özne”, Türk Dili, Sayı: 609, Eylül 2002, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2002, s. 612-618
KARAHAN, Leylâ, Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yayınları, Ankara 2004
KORKMAZ, Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara 2003
KÜKEY, Mazhar, Türkçenin Sözdizimi, Kardeş Matbaası, Ankara 1975
ÖZKAN, Mustafa, V. Sevinçli, Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, 3F Yayınevi, Ankara 2008
ÖZTÜRK, Deniz, Türkiye Türkçesinde Anlamca Kaynaşmış- Deyimleşmiş Birleşik Fiiller, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2008
PARLATIR, İsmail, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü-II Deyimler, Yargı Yayınevi, Ankara, 2008
ŞİMŞEK, Rasim, Örneklerle Türkçe Sözdizimi, Trabzon 1987.