FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ OKURYAZARLIĞI VE MEDYA OKURYAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte bilgiye ulaşma kaynakları da çeşitlenmiş ve bilgi okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı kavramları önem kazanmıştır. Bilgiyi öğreten kişi rolündeki öğretmenlerin de bilgi okuryazarı ve medya okuryazarı olması onların yetiştireceği nesillerin de bu özelliklerle yetişmesi açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı 1. ve 4. sınıf öğrencilerinden oluşan öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ile medya okuryazarlığı düzeylerini tespit etmek ve bu ikisi arasında ilişki olup olmadığını ortaya çıkarmaktır. Araştırma İstanbul'daki bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde okuyan 1. sınıf ile 4. sınıf fen bilgisi öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ile medya okuryazarlığı seviyelerini ortaya çıkarmak ve grupların bilgi okuryazarlığı seviyeleri ile medya okuryazarlığı seviyeleri arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını araştırmak için tasarlanmış betimsel ilişkisel tarama modelindedir. Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeylerini tespit etmek maksadıyla 35 maddeden oluşan beşli likert tipi "bilgi okuryazarlığı ölçeği" kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık seviyelerini tespit etmek için ise beşli likert tipinde toplam 17 maddeden oluşan "medya okuryazarlık düzey belirleme ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Analizler sonunda hem 1. sınıf hem de 4. sınıf öğretmen adayları için bilgi okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı seviyeleri arasındaki ilişki anlamlı bulunmuştur. 1. sınıf ve 4. sınıf öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri arasında anlamlı bir fark yokken, medya okuryazarlığı düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur

EXAMINATION OF INFORMATION LITERACY AND MEDIA LITERACY LEVELS OF SCIENCE AND TECHNOLOGY TEACHER CANDIDATES

With the development of technology information sources are diversified and the concept of information literacy and media literacy has gained significance. It is important for the teachers those have the duty of teaching information to be information literate and media literate because new generations will be raised by them. The aim of the study was to determine the level of information literacy and media literacy of the science teacher candidates those were 1st grade and 4thgrade students of a science teaching program of a university in İstanbul, Turkey. In addition to this it was aimed to determine the relationship between information literacy and media literacy of the science teacher candidates. The research is a descriptive research designed as a relational survey method. In order to determine the level of information literacy of the candidate teachers “information literacy scale" was used which was a five-point likert -type scale with 35 items. In order to determine the level of media literacy of the candidate teachers five-point likert -type “media literacy scale” was used that was consisting of a total of 17 items. The data obtained from the study were analyzed by SPSS software package. Analyses of the application of the scales to the 1st grade and 4th grade students a significant correlation was found between the information literacy and media literacy levels of the students. While any significant difference was not found between 1st grade and 4th grade teacher candidates’ information literacy levels, a significant difference was found between the level of media literacy levels of these groups

PDF

___

ALA (1989) American Library Association. (1989). American Library Association Presidential Committee on Information Literacy: Final Report. Chicago: American Library Association.
AKKOYUNLU, B. & KURBANOĞLU, (2003). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilgisayar öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 24 : 1-10.
ALDEMİR, (2004). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri üzerine bir araştırma: Sakarya Üniversitesi örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
ALTUN, A. (2013). Okul öncesi, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin görüşleri: medya okuryazarlığı derslerle nasıl ilişkilendirilebilir? Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı. Cilt 1. 59-82 İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları. http://www.byegm.gov.tr/uploads/docs/Bildiriler_Kitabi_1cilt.pdf adresinden 22.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
ALTUN, A.(2009). Eğitim Bilim Açısından Seçmeli Medya Okuryazarlığı Dersi Programına Eleştirel Bir Yaklaşım. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (10), 3. 97-109.
BREIVIK, P. S. (2000). Information Literacy for the Sceptical Library Director. IATUL Conference, 3-7 Haziran, Queensland University of Technology, Brisbane, Queensland, Australia. http://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1497&context=iatul adresinden 21.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
DEMİRALAY, R., & KARADENİZ, Ş. (2009). İlköğretimde yaşam boyu öğrenme için bilgi okuryazarlığı becerilerinin geliştirilmesi. Educational Sciences: Theory & Practice (KUYEB), 10(2), 819‐851.
ECIL (2013). The European Conference on Information Literacy . http://www.ilconf.org/ adresinden 22.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
HUBO, 2010. Hacettepe Üniversitesi Bilgi Okuryazarlığı Programı. http://hubo.hacettepe.edu.tr/docs/hubo_gorme_engelli.pdf adresinden 21.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
KARAMAN , M. (2010). Öğretmen Adaylarının TV ve İnternet Teknolojilerini Kullanma Amaç ve Beklentilerinin Medya Okuryazarlığı Bağlamında Değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi . 3/2, 51-62.
KARAMAN, M.K. & KARATAŞ, A. (2009). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. İlköğretim Online, 8(3), 798-808, 2009. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
KOLTAY, T. (2011) The media and the literacies: media literacy, information literacy, digital literacy. Media Culture & Society, 33( 2), 211-221. DOI: 10.1177/0163443710393382 http://mcs.sagepub.com/content/33/2/211.full.pdf+html adresinden 22.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
KURBANOĞLU, S. & AKKOYUNLU, B. (2001). Öğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 21 : 81-88.
MLP (1993). Media Literacy Project. http://medialiteracyproject.org/sites/default/files/resources/Intro_to_Media_Literac y.pdf adresinden 21.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
OWUSU-ANSAH, E.K. (2005). Debating definitions of Information literacy: enough is enough! Library Review, 54(6),336-374.
ÖZBAY, M. &BENZER, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlığı üzerine bir değerlendirme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 29-40.
ÖZMUSUL, M. (21012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel bilgiye yönelik görüşleri: bilgi okuryazarlığı açısından bir çözümleme. İlköğretim Online, 11(3), 629-645 [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTUK) (2007). İlköğretim medya okuryazarlığı dersi öğretmen el kitabı. Ankara. http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/kaynaklar/MEDYAlkitabı.doc adresinden 21.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
SCONUL, 2011. The SCONUL Seven Pillars of Information Literacy Core Model For Higher Education. SCONUL Working Group on Information Literacy. http://www.sconul.ac.uk/sites/default/files/documents/coremodel.pdf. adresinden 21.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
SERT, I. İ. (2008). Bilgi okuryazarlığı penceresinden Türkiye gerçeklerine bir bakış. Okul Kütüphanecisi, Öğretmen ve Yönetici İşbirliği; Okul Kütüphanesi. 44. Kütüphane Haftası Etkinliği. kutuphane.irmak.k12.tr/ikbm/isilsert.ppt. adresinden 21.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
THOMAN, E. & JOLLS, T. (2003). Literacy for the 21st Century. An Overview & Orientation Guide to Media Literacy Education. Part I: Theory CML MediaLit Kit™ A Framework for Learning and Teaching in a Media Age. Center for Media Literacy / www.medialit.org.
TÜZEL, S. (2013). Okul ile öğrenci yaşamı arasındaki duvarları yıkmak: Popüler medyayı sınıfa taşımak. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı. Cilt 1. 13-39, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
http://www.byegm.gov.tr/uploads/docs/Bildiriler_Kitabi_1cilt.pdf adresinden 21.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
UNESCO (2013). Communication and Information. http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/mediadevelopment/media-literacy/mil-as-composite-concept/. adresinden 15.01.2014 tarihinde edinilmiştir.
YAZICI OKUYAN, H. & MALTEPE, S. (2012). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Medya Okuryazarlığına Yönelik Farkındalıkları Üzerine Bir Çalışma. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.