GAZETECİLİĞİN ETİK KURALLARI, İHLALLER VE OLASI ÖNLEMLER: GAZETECİLERİN ETİK ALGILAMASI, GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİ- NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Bu çalışmanın amacı medya etik kurallarının ortaya çıkış nedenlerinin araştırılması, tarihi gelişim süreci içinde geçirdikleri evrelerin incelenmesi, gazetecilerin etik kuralları nasıl algıladıkları ve bu algılama sonucu ortaya çıkan sorunların analiz edilmesi ve çözüm yollarının araştırılması olarak belirlenmiştir. Her mesleğin kendine özgü çalışma kuralları vardır. Bu kurallar etik kurallar olarak adlandırılmaktadır. Mesleklerin tüm üyeleri bu kurallara uymakla yükümlüdür. Etik kurallarının amacı, profesyonel meslek sahibi olan kişilerin kendi mesleklerine halk nezdinde güven kazandırması, toplumun değerlerine saygılı olması, toplumun çıkarlarını gözetmesi ve dürüst bir çalışma sergilemesini amaç edinmektedir. Ülkelerin dördüncü büyük gücü olarak kabul edilen medya, iletişim ve ulaşım teknolojilerinde yaşanılan büyük gelişmeler sonucu sadece bulunduğu ülkede değil aynı zamanda dünyanın her tarafında yaşayan insanları etkileyebilen bir kuvvet haline gelmiştir. Medyanın kitleler nezdinde etkinliğini ve güvenilirliğini koruyabilmesi, gazetecilerin etik kurallara azami ölçüde uyması ile mümkün olabilmektedir. Ancak gazetecilerin hepsi etik kurallara uymamaktadır. Gazetelerde çıkan haberler, bazı gazetecilerin etik kuralları çiğnediklerine işaret etmektedir. Gazeteciler, doğru habere, haberin kaynağına ulaşabilmek adına zaman zaman kural ihlali yapmak zorunda kaldıklarını söyleyerek kendilerini savunmaktadırlar. Gazetecilerin etik kuralları umursamaması, hem kendi mesleki kariyerleri hem de çalıştıkları medya kuruluşlarının geleceği açısından olumsuz sonuçlar doğurmakta, neticede sadece gazeteciler değil aynı zamanda gazetecilik mesleği de toplum nezdinde itibar kaybetmektedir. Gazetecilik eğitimi almamış, mesleki tecrübeden yoksun kişilere gazetecilik kadrolarında yer verilmesi, olayları takip için sahaya tecrübesiz gazetecilerin gönderilmesi, etik kurallar ve toplumun değer yargıları ile ilgili olarak gazetecilerin eğitilmesi gerektiği konusuna önem verilmemesi gibi faktörler bu olumsuz sonucun alınmasında başta gelen nedenlerdir denilebilir

THE ETHICAL CODES OF JOURNALISM, VIOLATIONS OF CODES AND POSSIBLE PREVENTIVE MEASURES: JOURNALISTS' ETHICAL PERCEPTIONS, COMMENTS AND SUGGESTIONS – A QUALITATIVE STUDY

The purpose of this study is to investigate the reasons behind the emergence of the media ethical rules, to examine the stages passed during the historical development process, how journalists perceive the ethical rules and to analyze the problems originating from their perception and to try to find out probable solutions to these problems. Every profession has its own specific working rules. They are called ethical rules or codes. All members have to obey these rules while doing their professional work. All the ethical rules of professional occupations aim their members to bring in confidence to their professions before the public, to respect values of the society, to observe the public interest and to work honestly. Media, which is called the fourth estate, has become a power that can effect not only people of the country they originate from but people all over the world as a result of important developments in communication and transportation technologies. Media can only protect their effectiveness and reliability on the masses only when journalists fully observe the ethical rules. However, not all the journalists follow the ethical rules. Newspaper reports indicate that some journalists are violating ethical rules. The journalists are defending themselves by claiming that they have to violate the ethical rules from time to time just because to reach the right news source. Disregarding the rules of ethics of journalism has negative consequences for both journalists and the journalism and as a result not only the journalists but also the journalism profession lose credibility before the public. It can be said that the main reasons behind this negative outcome are: to employ persons who have no journalism educational background, to send inexperienced journalists to the field to cover events, and not to pay attention to the issue of to train the journalists on journalism ethics and values of the society

PDF

___

ATABEK, N. (2006). Gazete Haberlerinde Etik Standartların Yükseltilmesinde Okur Temsilcisinin Rolü. Selçuk İletişim, 4, 2, 2006
____Basın Konseyi. (2013). Basın Konseyi Yurt Gazetesi’nin uyarılmasına karar verdi. Basın Konseyi kararları-24 Eylül 2013. http://www.basinkonseyi.org.tr/basin-konseyikararlari/basin-konseyi-yurt-gazetesinin-uyarilmasina-karar-verdi(01.10.2013 tarihinde erişilmiştir)
BARGER, W., & BARNEY, R. D. (2004). Media-Citizen Reciprocity as a Moral Mandate. Journal Of Mass Media Ethics, 19(3/4), 191-206. doi:10.1207/s15327728jmme1903&4_4
BELSEY, A. ve CHADWİCK, B. (1998).Medya etik ve siyaset: Kalite arayışı. Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar (1. Baskı) içinde (13-29). (N.Türkoğlu, Çev.).İstanbul: Ayrıntı yayınları.
BİLGİN, N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi, Teknikler ve Örnekler Çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
BOLLIER, D. (2011). The Evolution of Journalism in a Changing Market Ecology Executive Summary. The Aspen Institute Communications and Society Program. http://www.aspeninstitute.org/sites/default/files/content/docs/cands/OLDVALUES4THAN NJS.PDF (11.07.2013 tarihinde erişilmiştir)
BOLLIER, D. (2000). Disruption and Disorientation: American Journalism in Transition Communications and Society Program. (23.10.2013 tarihinde erişilmiştir) http://www.aspeninstitute.org/sites/default/files/content/docs/cands/VALUES.PDF
_____Business Dictionary. (b.t.). http://www.businessdictionary.com/(09.08.2013 tarihinde erişilmiştir)
DİLMAÇ, B. (2012). İnsanca değerler eğitimi. (2. Baskı). Ankara : Pegem Akademi ELMA, C., KESTEN, A., DİCLE, A. N., &UZUN, E. (2010). Türkiye'de Medya Okuryazarlığı Eğitimi: Medyanın İşleyişi ve Etik İlkeler Açısından Bir Değerlendirme. (Turkish). Educational Sciences: Theory & Practice, 10(3), 1409-1458.
HAFEZ, K. (2002). Journalism Ethics Revisited: A Comparison of Ethics Codes in Europe, North Africa, the Middle East, and Muslim Asia. Political Communication,19(2), 225-250. doi:10.1080/10584600252907461
HARRIS, N. G. E. (1998). Gazeteciler için davranış kodları. Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar (1. Baskı) içinde (85-101). (N.Türkoğlu, Çev.). İstanbul: Ayrıntı yayınları.
HERRSCHER, R. (2002). A Universal Code of Journalism Ethics: Problems, Limitations, and Proposals. Journal Of Mass Media Ethics, 17(4), 277-289.
____History of Newspapers. (2009). Newspapers. http://www.newspapers.co.uk/history-ofnewspapers/ (02.01.2013 tarihinde erişilmiştir)
HOO, C. H., YEING, S. L. ve CHAI, E. G.(2010).Ethics code awareness, usefulness and professionalism of Malaysian journalists. Journal of Business Systems, Governance and Ethics, Vol.5.No 2www.jbsge.vu.edu.au/issues/vol05no2/Hoo.pdf (10.07.2013 tarihinde erişilmiştir)
HULNICK, G. (2010). Defining the line between the public’s right tok and the Individual’s right to privacy. The Sheldon Chumir Foundation For Ethics in Leadership. http://www.chumirethicsfoundation.ca/files/pdf/hulnick.pdf (04.10.2013tarihinde erişilmiştir)
KARIKARI, K. ve PIESIE-ANTO, O. (2010) Journalism Ethics. World Journalism Education Congress. 5-7 Temmuz, 2010. wjec.ru.ac.za/index.php?option=com (13.09.2013 tarihinde erişilmiştir)
KÖYLÜ, H. (2006). Press ethics and practice of journalism in Turkey: A case study on Turkish journalists’ self evaluation of their codes of practice. Unpublished Master of Science thesis. etd.lib.metu.edu.tr/upload/12607793/index.pdf (25.10.2013 tarihinde erişilmiştir)
KUNCZIK, M. (2000). Freedom of the press - where to draw the line? Friedrich Ebert Stiftung. http://www.fes.de/fulltext/iez/00710a.htm#E9E1(03.12.2013 tarihinde erişilmiştir)
____Merriam-Webster. (2014). http://www.merriam-webster.com/dictionary/americana (10.10. 2012 tarihinde erişilmiştir)
MIRANDO, J. A. (1998). Lessons on ethics in news reporting textbooks, 1867-1997. Journal Of MassMedia Ethics, 13(1), 26.
MOTLAGH, N. E., BIN Hj Hassan, M., BIN BOLONG, J., & OSMAN, M. (2013). Role of Journalists' Gender,Work Experience and Education in Ethical Decision Making.Asian Social Science, 9(9), 1-10. doi:10.5539/ass.v9n9p1
NAVRAN, F. J. (2010). Defining Values, Morals, and Ethics. Navran Associates. http://www.navran.com/article-values-morals-ethics.html (10.10. 2012 tarihinde erişilmiştir)
NEWTON, L. H., HODGES, L., &KEİTH, S. (2004). Accountability in the Professions: Accountability in Journalism. Journal Of Mass Media Ethics, 19(3/4), 166-190. doi:10.1207/s15327728jmme1903&4_3
PARRY, R. (2011). The Ascent of Media: From Gilgamesh to Google via Gutenberg. London: NicholasBrealey Pub.
RAO, S., &LEE, S.T. (2005). Globalizing Media Ethics. An Assessment of Universal Ethics AmongInternational Political Journalists. Journal Of Mass Media Ethics, 20(2/3), 99-120. doi:10.1207/s15327728jmme2002&3_2
READER, B. (2005). An Ethical"Blind Spot": Problems of Anonymous Letters to the Editor. Journal Of Mass Media Ethics, 20(1), 62-76. doi:10.1207/s15327728jmme2001_5
____Resolution 1003 on the ethics of journalism (1993, July 1) . Text adopted by the Parliamentary Assembly. Council of Europe.http://assembly.coe.int/documents/adoptedtext/ta93/eres1003.htm(04.08.2013 tarihinde erişilmiştir)
____The Boston Newsletter- number 1. (2014). The Massachusetts Historical Society. http://www.masshist.org/database/viewer.php?item_id=186 (19.10.2013 tarihinde erişilmiştir)
____The Encarta dictionary (2010-2013). http://www.really-learn-english.com/encarta-dictionaryonline-college-dictionary.html (21.11.2013 tarihinde erişilmiştir)
____The Oxford English Dictionary. (2014). Oxford University Press. http://www.oed.com/ (21.11.2013 tarihinde erişilmiştir)
____The SPJ Code of Ethics ( 1996).http://www.spj.org/ethicscode.asp (25.10.2013 tarihinde erişilmiştir)
TOPUZ, H. (2003). II. Mahmut’tan holdinglere: Türk basın tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi SIDDIQI, M.A. (n.d.). Ethics and responsibility in journalism: An Islamic perspective. WACC. http://www.waccglobal.org/en/19991-children-and-media/845-Ethics-and-responsibility-injournalism-An-Islamic-perspective--.html (21.11.2013 tarihinde erişilmiştir)
WARD, S. A. (2006). The Invention of Journalism Ethics : The Path to Objectivity and Beyond. Montreal [Que.]: McGill-Queen's University Press.
WHITE, A. (2008).To tell you the truth. the International Federation of Journalists. http://ethicaljournalisminitiative.org/pdfs/EJI_book_en.pdf (21.11.2013 tarihinde erişilmiştir)
WHITEHOUSE, G. (2010). Newsgathering and Privacy: Expanding Ethics Codes to Reflect Change in the Digital Media Age. Journal Of Mass Media Ethics, 25(4), 310-327. doi:10.1080/08900523.2010.512827
VELASQUEZ, M., CLAİRE, A., SHANKS,T.S.J., ve MEYER, M. J.(2010). What is ethics? Issues in Ethics IIE V1 N1 (Fall 1987)Revised 2010. Santa Clara University. http://www.scu.edu/ethics/practicing/decision/whatisethics.html(21.11.2013 tarihinde erişilmiştir)
YILDIRIM, A. & ŞİMŞEK, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları