FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLERİNİN ÖZ YETERLİK İNANCI İLE ÖĞRENEN ÖZERKLİĞİNİ DESTEKLEME DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Öğretmenlerin öz yeterlikleri eğitim ortamlarını etkilemektedir. Öğretmenlerin öğrenme ortamlarında öğrenenlere sağlayacakları özerklik desteği de öğrencilerin öğrenme ortamına katılımlarını artıracaktır. Öğretmenlerin öz-yeterlik algıları ve öğrenenleri destekleme davranışlarını göstermeleri önem kazanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, Fen Bilgisi öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemek ve bunları çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırma tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini araştırmanın yapıldığı 2014-2015 eğitim öğretim yılında Afyonkarahisar ilinde görev yapan Fen Bilgisi öğretmenleri, örneklemini ise 254 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak öğretmenlerin öğrenen özerkliğini destekleme davranışları gösterme derecelerini belirlemek için Oğuz (2013) tarafından geliştirilen Öğrenen Özerkliğini Destekleme Ölçeği (ÖÖDÖ), Fen Bilimleri Öğretimine Yönelik Öz-yeterliklerini belirlemek amacıyla Kaya, Polat ve Karamüftüoğlu (2014) tarafından geliştirilen Fen Bilimleri Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik Ölçeği(FBÖYÖ) kullanılmıştır. Fen Bilgisi öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve öğrenen özerkliğini destekleme davranışlarına ilişkin toplanan veriler cinsiyet açısından t-testi ile; okulun bulunduğu yerleşim yeri açısından tek yönlü varyans analizi(ANOVA), hizmet yılı değişkeni Kruskall Wallis H testi ile test edilmiş iki değişken arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Fen Bilgisi Öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve öğrenen özerkliğini destekleme davranışları cinsiyete göre farklılaşmamaktadır. Öğretmenlerin çalıştıkları okulun bulunduğu yerleşim yeri açısından özyeterlik algılarında anlamlı farklılık bulunmaktadır. Fen Bilgisi öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasında orta düzeyde pozitif anlamlı ilişki bulunmuştur

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN THE SCIENCE TEACHERS’ SELF-EFFICACY BELIEFS AND THEIR LEARNER AUTONOMY SUPPORT BEHAVIOURS

The self- efficacy of the teachers effects educational environment. Support of the teacher for students’ autonomy will increase the students’ participation in the learning environment. Teachers’ selfefficacy and learner autonomy support behaviours gain importance. Aim of this study is to investigate the relationship between the science teachers’ self-efficacy beliefs and their learner autonomy support behaviour. Survey research method was used in this study. Population of the study consists of science teachers working in Afyonkarahisar in 2014-2015 academic year sample of the study consists of 254 science teachers. Scale for Learner Autonomy Support (SLAS) developed by Oğuz (2013) and Self-Efficacy Scale for Science Education (SSSE) developed by Kaya, Polat and Karamüftüoğlu (2014) were used as data collection tools. The data was analysed using t-test in terms of gender and one-way ANOVA in terms of the school settlement, Kruskall Wallis H test and Pearson's correlation analysis were used. Science teachers’ self-efficacy and learner autonomy support behaviors don’t differ significantly according to gender. There is a significant difference in science teachers’ self-efficacy according to school settlement. There is a positive and significant relationship between science teaching selfefficacy and learner autonomy support behaviors in moderate level

PDF

___

AKBAŞ, A. ve ÇELİKKALELİ, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi özyeterlik inançlarının cinsiyet, öğretim türü ve üniversitelere göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
AKKOYUNLU, B. ve ORHAN, F. (2003). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümü Öğrencilerinin Bilgisayar Kullanma Öz Yeterlik İnancı ile Demografik Özellikleri Arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET ISSN: 1303-6521 2 (3), 86-93.
ALKIN-ŞAHİN, S., TUNCA, N. ve OĞUZ, A. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğrenen özerkliğini ve eleştirel düşünmeyi destekleme davranışları. 2(1), 161-178.
ALTUNÇEKİÇ, A., YAMAN, S. ve KORAY, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
ASHTON, P. T. ( 1984), Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education, 35(5), 28-32.
ASSOR, A., KAPLAN, H., & ROTH, G. (2002). Choice is good, but relevance is excellent: Autonomy enhancing and suppressing teacher behaviours predicting students’ engagement in schoolwork. British Journal of Educational Psychology, 72, 261-278.
AŞKAR, P. ve UMAY, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz yeterlik algısı, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21,1-8.
BAL, H. F. (2010). Öğretmenlerin fen öğretimi özyeterlik inançları ile bilgisayar kaygıları ilişki. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
BANDURA, A. (1994).Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998). Word format here. Retrieved from http://www.des.emory.edu/mfp/BanEncy.doc
BIKMAZ, F.H. (2004), Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlilik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması, Milli Eğitim Dergisi, 161.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
CHAMBERS, S. M. & HARDY, J. C. (2005). Length of time in student teaching: Effects on classroom control orientation and self-efficacy beliefs. Educational Research Quarterly, 28 (3), 3–9.
ÇETİN, Ş. (2013). Öğretmen adaylarının sınıf yönetimi konusundaki öz yeterlik inançlarını belirleme ölçeği geliştirme çalışması. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/12, 299-310, www.turkishstudies.net, Doi Number:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5552. ANKARA-TURKEY.
ÇUBUKÇU, Z. ve GİRMEN P. (2005). Öğretmen adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançları ile sosyal öz-yeterlikleri arasındaki ilişki. IX. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28-30 Eylül 2005 Denizli, ss. 420-426.
DECI, E. L., & RYAN, R. M. (1987). The support of autonomy and the control of behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 53(6), 1024-1037.
DECI, E. L., & RYAN, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum.
DECI, E. L., SCHWARTZ, A. J., SHEINMAN, L. & RYAN, R. M. (1981). An instrument to assess adults’orientations toward control versus autonomy with children: Reflections on intrinsic motivation and perceived competence. Journal of Educational Psychology, 73, 642-650.
DEMİREL, Ö. ve MİRİCİ, İ. H. (2002). Yabancı dil eğitiminde öğrenen özerkliği. Milli Eğitim Dergisi, (155-156), 76-88.
DEMİRTAŞ, H., CÖMERT, M. ve ÖZER, N. (2011), Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim Bilim, 36 (159), 96-111.
ERDEM, E. ve DEMİREL, Ö. (2007). Teacher self-efficacy belief. Social Behavior and Personality, 35 (5), 573–586.
ERGÜR, D.O. (2010), Öğrenen Özerkliğinin Kazandırılmasında Öğretmenin Rolü, International Conference on New Trends in Education and Their Implications 11-13 November, 2010 Antalya-Turkey ISBN: 978 605 364 104 9.
FETTAHLIOĞLU, P., GÜVEN, E. , İNCE AKA, E. SERT ÇIBIK, A. ve AYDOĞDU, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz yeterlik inançlarının akademik başarı üzerine etkisi. Ali Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 159-175.
GAMSIZ, Ş., YAZICI, H., ve ALTUN, F. (2013). Öğretmenlerde a Tipi kişilik, stres kaynakları, öz yeterlik ve iş doyumu, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 1475-1488, www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5328 ANKARA-TURKEY.
GENCER, A. S. & CAKİROGLU, J. (2007). Turkish pre-service science teachers’ efficacy beliefs regarding science teaching and their beliefs about classroom management. Teaching and Teacher Education, 23, 664–75.
GIBSON, S., & DEMBO, M. H. , (1984).Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76(4), 569-582.
GÜVENÇ, H. (2011). Sınıf öğretmenlerinin özerklik destekleri ve mesleki özyeterlik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 99-116.
İŞİSAĞ, K.U. ve DEMİREL, Ö. (2010). Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni’nin Konuşma Becerisinin Gelişiminde Kullanılması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 190-204.
KARASAR, N. (2008), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
KAYA, V.H., POLAT, D., ve KARAMÜFTÜOĞLU İ.O, (2014) , Fen bilimleri öğretimine yönelik öz-yeterlik ölçeği geliştirme çalışması. International Journal of Social Science, Doi Number: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2490
KUTLU ve GÖKDERE, (2012). Öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik tutumlarının ve özyeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Tam Metinler. http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/tam_metin.htm
KÜÇÜKYILMAZ, A. ve DUBAN, N. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 1-23
LINNENBRINK, E. A. & PINTRICH, P. R. (2003). The role of self efficacy beliefs in student engagement and learning in the classroom. Reading & Writing Quarterly. 19, 119–137.
MORGİL, İ., SEÇKEN, N. ve YÜCEL, A. S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının özyeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 62-72.
MORRELL, D. & CARROLL, J.B. (2003). An extended examination of preservice elementary teachers' science teaching self-efficacy. School Science & Mathematics, 103(5), 246-251.
OĞUZ, A. (2015). Öğretmen adaylarının sözlü anlatım öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Turkish Studies, 10(7),1-16, ISSN: 1308-2140, www. turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8243, ANKARA-TURKEY
OĞUZ, A. (2013a), Öğrenen özerkliğini destekleme ölçeği’nin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 13(4), 2177-2194, DOI: 10.12738/estp.2013.4.1870.
OĞUZ, A. (2013b), Öğretmenlerin öğrenen özerkliğinin desteklenmesine ilişkin görüşleri, International Journal of Human Science, 10 (1), 1273-1297, ISSN: 1303-5134.
OĞUZ, A., ALTINKURT, Y., YILMAZ, K. ve HATİPOĞLU, S. (2014). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 22-51.
ÖZKAL, N. ve DEMİRKOL, N. (2014). Öğrenen özerkliğinin desteklenmesinin gerekliliğine ve sergilenmesine ilişkin öğretmen görüşleri. NWSA E Journal of New World sciences Academy, ISSN: 1306-3111/1308-7274, 9 (3), 293-310.
ÖZTÜRK, İ. H. (2012). Öğretimin planlanmasında öğretmenin rolü ve özerkliği: ortaöğretim tarih öğretmenlerinin yıllık plan hazırlama ve uygulama örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 271-299.
PAJARES, F. (2002). Gender and perceived self efficacy in self regulated learning. Theory into Practice, 41(2), 116–125.
REEVE, J. (2006). Teachers as facilitators: what autonomy- supportive teachers do and why their students benefits, The Elementary School Journal, 106 (3), 225-236. DOI: 10.1086/501484.
REEVE, J., BOLT, E., & CAI, Y. (1999). Autonomy-supportive teachers: How they teach and motivate students. Journal of Educational Psychology, 91(3), 537-548.
RIGGS, I. M. (1991). Gender differences in elemantary science teacher self-efficacy. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association. Chicago, Illinois.
RYAN, R.M. & DECI, E.L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions, Contemporary Educational Psychology, 25, 54–67. DOI:10.1006/ceps.1999.1020.
SABAN, İ. A. ve BAL, A. P. (2010). Matematik ve sınıf öğretmenliği bölümlerinde okuyan öğrencilerin öğrenme stratejilerinin bazı sosyo-demografik özellikler açısından incelenmesi, Ege Eğitim Dergisi, 1(2), 1–191.
SAKLOFSKE, D. H., MICHAYLUK, C. O., & RANDHAWA, B. S. (1988), Teacher efficacy and teaching behaviors. Psychological reports, 63, 407-414.
SARACALOĞLU, A. S. ve YENİCE, N. (2009). Fen bilgisi ve sınıf öğretmenlerinin özyeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5(2), 244-260.
SCHUNK, D. H. (1985). Self-efficacy and classroom learning. Psychology in the Schools, 22, 208- 223.
SERT, N. (2007). Öğrenen özerkliğine ilişkin bir ön çalışma. İlköğretim Online, 6 (1), 180-196.
SIERENS, E., VANSTEENKISTE, M., GOOSSENS, L., SOENENS, B., & DOCHY, F. (2009). The synergistic relationship of perceived autonomy support and structure in the prediction of selfregulated learning. British Journal of Educational Psychology, 79, 57-68.
TAVŞANCIL, E. (2012). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
TSCHANNEN-MORAN M. & WOOLFOLK HOY, A. (2007). The differential antecedents of self-efficacy beliefs of novice and experienced teachers. Teaching and Teacher Education, 23, 944-956.
ÜREDİ, I. ve ÜREDİ, L. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine, bulundukları sınıflara ve başarı düzeylerine göre fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (2).
ÜSTÜNER, M., DEMİRTAŞ, H, CÖMERT, M. ve ÖZER, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-16.
ÜSTÜNOĞLU, E. (2009). Dil öğrenmede özerklik: öğrenciler kendi öğrenme sorumluluklarını üstlenebiliyorlar mı? Eğitimde Kuram ve Uygulama, C. 5, (2), s. 148-169.
YAVRU, Ü. ve GÜRDAL, A. (1998). Disiplinler arası öğretim üzerine bir uygulama. Ç.Ü.Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 146- 150.
YILDIZ, H. D. (2012). Bilim uygulamaları 5: Öğretmenler için öğretim materyali, Ankara.
YILDIZ DUBAN, N. ve GÖKÇAKAN, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi özyeterlik inançları ve fen öğretimine yönelik tutumları. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 267-280.
ZIMMERMAN, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82-91.