FAZLURRAHMAN'IN MÜSTEŞRİKLERİN KURÂN'IN BAZI ANA KONULARIYLA İLGİLİ ANLAYIŞLARINA GETİRDİĞİ ELEŞTİRİLER

Bu makalede, Fazlurrahman'ın Kurân'ın bazı ana konularında müsteşriklere yaptığı eleştiriler ele alınmıştır. Fazlurrahman, genelde müslümanlar tarafından da eleştirilmiştir. Fakat ilginç olan, onun müsteşrikleri eleştirmesidir. Bu konuda fazla bir inceleme yapılmamıştır. Bu eksikliği gidermek için onun, Ana Konularıyla Kurân adlı eserinde hem Kurân'ı hem de tefsiri ilgilendiren hususlardan birkaçına dair yaptığı tenkitlere dikkat çekmek istiyoruz. Zira o, eserinde Kurân'ın ana konularından olmak üzere Allah, birey olarak insan, toplumda insan, peygamberlik ve vahiy, tabiat, şeytan ve iblis gibi konulara değinmiştir. Bu bağlamda o, bu konularda müsteşriklerin ileri sürdüğü kimi iddiaları ya da düşünceleri eleştirmiştir. Ayrıca 20'nci yüzyıla tanıklık etmiş birinin, bu yönüyle de gelecek nesillere tanıtılmasını amaçlıyoruz. Fazlurrahman'ın müsteşriklere yaptığı eleştiriler, iki açıdan önemlidir. İlki onun, yabancıların eserlerini, dillerinden okuyabilmesi ve değerlendirmesidir. İkincisi ise mensup olduğu İslam dininin temel kaynaklarını da yine kendi dilinden okumasıdır. Bu iki özelliği, ona, şarkıyatçıları, düşüncelerini, eserlerini en üst perdeden değerlendirme ve eleştirme imkânı tanımış olmasıdır. Bu yüzden onun eleştirilerinin bilinmesinin ve akademik alana taşınmasının gerekli olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca dünyanın değişik yerlerinde yeni müslüman olan insanların, ilk etapta din dilini öğrenip kaynaklarına ulaşma imkânı elde edemeyeceğinden, onların ilk tutunacakları eserler ise kendi dillerinde şarkiyatçıların yazdığı eserler olacaktır. Yeni girdikleri dinde oryantalistlerin böyle çetrefilli ve şüphe uyandıran eserlerini okumaları ise kendileri açısından doğru olmayacaktır. Bu bağlamda o eserlerle ilgili değer yargılarını, hangi açılardan yararlı veya zararlı olacaklarını belirten Fazlurrahman'ın düşünce ve tenkitleri bir hayli önem kazanmış olacaktır. Böylece onun, ansiklopedik, akademik ve siyasi oryantalizme karşı ciddi bir duruş sergilediği görmek, umut vericidir

FAZLURRAHMAN'S CRITICISMS ON THE ORIENTALISTS’ COMPREHENSIONS IN THE SOME BASIC SUBJECTS OF THE QURAN

In this article, it had been taken the critique that he put down on the orientalists' in the basic subjects of the Quran by Fazlurrahman. He also had been criticized by Muslim scholars in generally. But, the interesting subject is that he also criticized the orientalists’. There had been done no much research about this item. For eliminating this lack, we take attention his critiques a few points related both Quran and its commentary in his book named Quran with basic subjects. Because, he had mentioned in his book as the main subjects of Quran like God, man as person, man in society, the prophecy and revelation, nature, devil and demon. In this context, he also had criticized some ideas and thoughts have claimed by orientalists’ about these subjects. Otherwise, we aim to be introduced this scholar by this direction for future generations who had witnessed twentieth century. Fazlurrahman's critiques for orientalists' are important in two points. The first thing is that he can read books of foreigners on their own languages and the original books and criticize them. And the second thing is he can read the basic books of its own religious in his own language that is Arabic. This both feature give him an opportunity to criticize and judge the orientalists thoughts and books in the hardest way. Therefore we think it’s necessary his critiques known and put them the academic area. In addition to, the people who come into new religious all over the world because of they cannot take a chance to learn the language of religion and to reach the resources, so first book they read will be the books written by the orientalist on their own language. These people read such as complicated and suspicious books are not good for them. Then, Fazlurrahman's thoughts and critiques, including value judgments about these books and in which points they are helpful or harmful, will be come into quite prominence. Thus, it is a matter giving hope to see his very serious position against the western’s encyclopedic, academic and politic orientalism. STRUCTURED ABSTRACT

PDF

___

AÇIKGENÇ, Alparslan, "İslamî Uyanış ve Yenilikçilik Düşünürü", İslamî Araştırmalar, Cilt: IV, Sayı: IV, Ekim 1990.
AÇIKGENÇ, Alparslan, "Fazlurrahman", DİA, TDV Yay., Ankara 1995.
AHMAD, Anıs, "Mevdudi", DİA, TDV Yay., Ankara 2004.
AHSAN, M. Manazir, "Bell, Richard", DİA, TDV Yay., Ankara 1992.
AKDEMİR, Salih, "Müsteşriklerin Kurân'ı Kerim ve Hz. Muhammed (sav)'e Yaklaşımları", Ankara ÜİFD, Cilt: 31, Yıl: 40.
AKİKİ, Necib, el-Müsteşrikûn, Dâru'l-Meârif, Mısır 1964, c. I-III.
ALGÜL, Hüseyin, "Mûte Savaşı", DİA, TDV Yay., Ankara 2006.
ASLAN, Adnan, "Smith, Wilfred Cantwell", DİA, TDV Yay., İstanbul 2009.
AYDIN, Mahmut, Kutsal Kitab Olarak Kurân: Çağdaş Bir Hıristiyan Değerlendirmesi (Wilfred Cantwell Smith Örneği), Yayın yeri yok.
AYDIN, Mehmet S., "Fazlur Rahman ve İslam Modernizmi", İslamî Araştırmalar, Cilt: IV, Sayı: IV, Ekim 1990.
el-AZÂMÎ, Mustafa, İslam Fıkhı ve Sünnet: Oryantalist Joseph Schacht'a Eleştiri, Çev. Mustafa Ertürk, İz Yay., İstanbul 1996.
el-BEDEVÎ, Abdurrahman, Mevsûatu'l-Müsteşrikin, Dâru'l-İlm li'l-Melâyî, 3.bsk, Beyrut 1993.
BEDİR, Murteza "Schacht, Joseph", DİA, TDV Yay., Ankara 2009.
BOLAY, S. Hayri, Felsefî Doktrinler Sözlüğü, Akçağ Yay., 4.bsk, Ankara 1987.
BULUT, Yücel, "Oryantalizm", DİA, TDV Yay., Ankara 2007.
CANATAN, Kadir, Kurân'da Hz. Peygambere Sorulan 13 Soru, Beyan Yay., İstanbul 2005.
ÇAĞRICI, Mustafa, "Gazzâlî", DİA, TDV Yay., Ankara 1996.
ÇİFTÇİ, Adil, "Bir Sosyolog Olarak Fazlur Rahman (İslam ve Modernizm / Fazlur Rahman Tecrübesi)", İstanbul Büyükşehir Belediyesi KİDB Yay., 1.bsk, İstanbul 1997.
FAZLURRAHMAN, Ana Konularıyla Kurân, Çev. Alparslan Açıkgenç, Ankara Okulu Yay, 1.bsk, Ankara 1996.
…………….., "Kısa Otobiyografi", Çev. Bekir Demirkol, İslamî Araştırmalar, Cilt: IV, Sayı: IV, Ekim 1990.
…………….., "İslamî Çağdaşlaşma: Alanı, Metodu ve Alternatifleri", Çev. Bekir Demirkol, İslamî Araştırmalar, Cilt: 4, Sayı: 4 Ekim 1990.
…………….., Allah'ın Elçisi ve Mesajı Makaleler I, Çev. Adil Çiftçi, Ankara Okulu Yay, 1.bsk, Ankara 1997.
…………….., İslam ve Çağdaşlık (Fikrî Bir Geleneğin Değişimi), Çev. Alparslan Açıkgenç-M.
Hayri Kırbaşoğlu, Ankara Okulu Yay., Ankara 1996.
GEZGİN, Ali Galip, Tefsirde Semantik Metod ve Kurân'da Kavm Kelimesinin Semantik Analizi, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2002.
GÖKSOY, İsmail Hakkı, "Snouck-Hurgronje", DİA, TDV Yay., Ankara 2009.
GÖRGÜN, Tahsin, "Watt, William Montgomery", DİA, TDV Yay., İstanbul 2013.
GÖRGÜN, Hilal, "Theodor Nöldeke", DİA, TDV Yay., Ankara 2007.
GÜNDÜZ, Şinasi, "Mecûsîlik", DİA, TDV Yay., Ankara, 2003.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Maxime_Rodinson
https://ebubekirsifil.com/fazlur-rahman-kimdir/
http://www.fikribeyan.net/2035_Islam-Dunyasinda-Tarihselciligin-Oncu-Ismi-Fazlurrahman.html
KALLEK, Cengiz, "Coulson, Noel James", DİA, TDV Yay., Ankara 1993.
KARAMAN, Hayreddin, "Tefsirde Eski Yeni Tartışması", Yeni Ümit Dergisi, Sayı: 58, EkimKasım-Aralık, Yıl: 15.
KARATAŞ, Mustafa, "Fazlur Rahman'ın İslamî İlimlerde Metodoloji Arayışı", İstanbul Ü. İlahiyat Fak. Der., Sayı: 11, Yıl: 2005.
el-KEVSERÎ, Muhammed Zâhid (1371/1952), "Yarım Asır Öncesinden Oryantalizme Bir Bakış", Çev. Seyit Bahçıvan, Selçuk ÜİFD, Bahar 2007, Sayı: 23.
KIRIMLI, Hakan, "İsmail Gaspıralı", DİA, TDV Yay., Ankara 1996.
KOCA, Ferhat, "İbn Teymiyye", DİA, TDV Yay., Ankara 1999.
KOTAN, Şevket, "Fazlurrahman'ın İçtihat Teorisi", Milel ve Nihal Dergisi, Mayıs-Ağustos 2008, Cilt: 5, Sayı: 2.
KUZGUN, Şaban, "Hanif", DİA, TDV Yay., Ankara 1997.
KUZUDİŞLİ, Ali, Fazlur Rahman İle Sünnet Tartışmaları, Gümüşhane Ü. Yay., Gümüşhane 2012.
KUTLUER, İlhan, "Determinizm", DİA, TDV Yay., İstanbul 1994.
KUŞPINAR, Bilal, "Fazlur Rahman'ın Eserlerinin Genel Bir Tanıtımı", İslamî Araştırmalar, Cilt: 4, Sayı: 4, Ekim 1990.
KÜÇÜK, Hülya, "Rodinson, Maxime", DİA, TDV Yay., Ankara 2008.
LANDAU, Jacob M., "Gibb, Sir Hamilton Alexander Roskeen", DİA, TDV Yay., Ankara 2007.
NUHOĞLU, Hidâyet Yavuz, "Régis Balachére", DİA, TDV Yay., Ankara 1992.
ÖZDEMİR, İbrahim, Fazlurrahman'a Göre Kurân'ın Öngördüğü Toplumun Temeli Olarak Birey ve Ahlak, İstanbul BBKDİB Yay., 22-23 Şubat İstanbul 1997.
PAÇACI, Mehmet, "Fazlur Rahman ve Orientalizm", İstanbul BBKİDB Yay., 22-23 Şubat 1997.
RODİNSON, M. Maxime, Hz. Muhammed, Çev. Atilla Tokatlı, Hürriyet Yay, 1.bsk, İstanbul 1980.
…………, M. Maxime, İslam'ın Mirası / Batıyı Büyüleyen İslam, Çev. Cemil Meriç, Pınar Yay., 2. bsk, İstanbul 2003.
SEZAL, İhsan, Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar, Birlik Yay., 2.bsk, Ankara 1981.
SİFİL, Ebubekir, "Zâhid Kevserî", DİA, TDV Yay., Ankara 2013.
TATAR, Burhanettin, "Fazlur Rahman'ın Yorum Yöntemi", Tezkire, Sayı: 14-15 (Yaz-Güz), Vadi Yay., Yıl 1998.
UYANIK, Mevlüt, "Çağdaş İslam Düşüncesinde Tarihsellik ve Evrensellik Sorunu", Kurân'ın Tarihsel ve Evrensel Okunuşu, Ankara 1997.
WATT, W. Montgomery, "Oryantalistlerin İslam Araştırmaları", Çev. Talip Küçükcan, Dokuz Eylül ÜİFD, Cilt: VII, Yıl: 1992.
YAVUZ, Yusuf Şevki, "Zâhid Kevserî", DİA, TDV Yay., Ankara 2013.
YILAN, M. Abdulkadir, Fazlurrahman'ın Vahiy Anlayışı, Hitit ÜSBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çorum 2013.