Türk tarihi bakımından 20. yüzyılda iki önemli gelişme: “havacılığın ve bir liderin doğuşu

Uçaklar 20. yüzyılın başında icat edilen önemli gelişmelerden biridir. Bu tarih Osmanlı Devleti’nin son zamanlarına denk gelmektedir. Mustafa Kemal Atatürk’ün ise mesleki hayatının ilk yıllarına rastlamıştır. Türk Devleti uçağı askeri alanda ilk defa Balkan Savaşlarında kullanmıştır. Osmanlı Devleti ordusu envanterine 1912–1918 arasında yaklaşık 450–500 uçak alınmıştır. Osmanlı havacılığı 1920 yılında lağv edilmiştir. İstiklâl Savaşı yıllarında Büyük Millet Meclisi’nin teşkilatını kurduğu ilk birimlerden biri Hava Kuvvetleri Teşkilatı olmuştur. İstiklâl Savaşı’nda, Yunanlıların hava gücü daima baskı altında tutulmuş, düşman uçakları Türk cephesine yaklaştırılmamıştır. Atatürk, askerlik hayatındaki tecrübeleri ve öngörüleri ile havacılığın öneminin farkına varmıştır. Bunun için, havacılığın Türkiye’nin bağımsız ve güçlü bir devlet olması yolunda önemli müesseselerden biri olmasına hayatı boyunca önem vermiştir. Ancak dışarıya bağımlı ve gerektiğinde kaynakları kurutulabilecek askeri havcılığın bir devlet için yetersiz olacağı da öngörüldüğü için 1923-1938 yılları arasında hava harp sanayiine de önem verilmiştir. Diğer taraftan uçan bir Türk gençliği semaların güvencesi olarak görülmüştür. Atatürk tarafından söylenen “İstikbal Göklerdedir” sözü ise, bir stratejist olarak geleceğe olan öngörüsündeki haklılığının bugün de sürdüğünü göstermektedir.

Two important development throught the Tuskish history in 20 th century: immerge of aviation and a leader.

Planes are one of the most important discoveries of the 20th century. This was the last period of the Ottman Empire. This was also the first years of Mustafa Kemal Atatürk’s military life. Turkish government used the airplane in military field firstly in Balkan Wars. Ottoman Empire bought about 450-500 airplanes between 1912-1918 years. Turkish air forces was the one of the first establishments that constituted by parlement at the independence war years. Ever pressed Greek air force, enemy planes were not adducted to Turkish frontline. Ottoman aviation was abolished in 1920. Atatürk became aware of the aviation with his for seeing and the experiences that for he considered important of aviation for making the country strong and independent during his life. But he also foresaw his country insufficiency at substructure and between 1923-1938 air war industry consider important. Therefore flying of younger generation has been seen as a security of the Turkey sky. One of the mottos of Mustafa Kemal ATATURK “Future is in the skies” was also a sign of his foreseing as a strategist which effects continues even today.

PDF

___

ATAY, Falih Rıfkı, Çankaya, Tunç Ofset Matbaacılık, İstanbul, 1998
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I (1919-1938), Gnkur. Bsm., Ankara, 1981
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri III (1918-1937), Gnkur. Bsm., Ankara, 1981
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri II (1906-1938), Gnkur. Bsm., Ankara, 1981
APUHAN, Recep Şükrü, Menderes, Timaş, İstanbul, 2007
AVCI, Cenk, Çanakkale Cephesi’nde Hava Savaşları, Gnkur.ATASE Bsm., Ankara, 2009
AKYÜZ, Yahya - VD., Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I/I, Yükseköğretim Kurulu Yayınları, Ankara, 1989 Bernard, LEWİS, Modern Türkiye’nin Doğuşu, 9. Baskı TTK, Ankara, 2004
BCA, Tarih 4.11.1936, Sayı: 2/5529, Fon Kodu: 030.18.1.2, Yer No: 69.86.6
BCA, Fon Kodu: 030.18.01. Yer No: 02.35.23.7
BCA, Fon Kodu: 030.18.01.02. Yer No: 6.57.15
BCA, Fon Kodu: 030.18.01.02. Yer No: 24.72.17
ÇAĞLAR, Behçet Kemal, KUTAY, - Cemal, “15 Yıl”, Havacılık ve Spor, C.XII, Ankara, 1940
ÇAĞLAR, Bora, Havacılık ve Savunma Sanayii Üzerine Çalışmalar, HAVELSAN, Ankara, 2000
ÇAYCI, Abdurrahman, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2002
Erdoğan, Mehmet (Çeviren), Hava Gücü ve Savaş, Hv.Bsm.ve Neş.Md.lüğü, 1986, Ankara,
Erdinç, TOKGÖZ, Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi(1914–2001), İmaj Yayınevi, Ankara, 2001
ERSOY, Ergin, “Kurtuluş Savaşı’na Türk Hava Kuvvetleri’nin Katkıları”, Hava Kuvvetler Dergisi 91. Yıl, Sayı:341, Haziran:2002
Filistin Cephesi Gazilerinden Nazmi Koçoğlu ile Yapılan Röportaj, TRT, Tarihçe Ş.Arşivi Klasör No:85, 2007
GÜRER, Turgut Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer Cepheden Meclise Büyük Önder İle 24 Yıl, Özkaracan Matbaalık, İstanbul, 2006
GNKUR. ATASE, Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi Cilt III, Ks. 6 (1908–1920), Ankara, 1996
GÖNAY, Süha, Siyasi Tarih, İstanbul Ünv. Edb.Fak.Mat., İstanbul, 1979
Havacılık ve Spor, Atatürk ve Türk Havacılığı, C.IX, Ankara, 1938
Hv. K.K.lığı,17.12.2003 Tarihli Hv. K.lığı Hava ve Uzay Şubesi, İntranet HV. K. K. ve UZAY Linki, Eskişehir Tayyare Alayını ziyaretinde Yıl:1936
İLHAN, Suat, Jeopolitik Duyarlılık, Ötüken Yay.,İstanbul, 2003
PEHLİVANOĞLU, A.Öner, Ortadoğu ve Türkiye, Kastaş Yay.,İstanbul, 2004
KARLUK, S.Rıdvan, Türkiye Ekonomisi Tarihsel Gelişim Yapısal ve Sosyal Değişim, 4. Baskı, Beta Yay., İstanbul, 1996
KAYMAKLI, Hulusi, Havacılık Tarihinde Türkler II, Kültür Ofset Ltd. Şti., Ankara, 1997
KAVUNCU, S. Cüneyt, “Kartal Müfrezesi”, Harp Akademileri Dergisi, s.6, Yıl:2, Eylül–2002, İstanbul, 2002
KEYÜSK, Mazlum, Türk Havacılık Tarihi(1912–1914), Birinci Kitap, Uçuş Okulları Basımevi, Eskişehir,1951
KEYÜSK, Mazlum, Türk Havacılık Tarihi (1917–1918), İkinci Kitap İkinci Cilt, Hava Basımevi, Eskişehir,1951
KURAL, Fethi, Kuruluş Yıllarında Türk Askerî Belgeleri 1909–1913, Hv. Bas. ve Neş. Md. lüğü, Ankara, 1974
SARISIR, Serdar, Atatürk Dönemi Millî Hava Harp Sanayii İçinde Kayseri Tayyare Fabrikasının Yeri, Erciyes Üniversitesi Sos.Blm.Enst., Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 1998
SARP, İrfan, Türk Hava Kuvvetlerinin Doğuş Yılları, Hv. Bas. ve Neş. Md., Ankara,1986
SÜSLÜ, Azmi, “Ve Atatürk’ün Türk Havacılığı Hakkındaki Görüş ve Düşünceleri”, Uçan Türk, S.303, Temmuz 1986, THK, Ankara, 1986
SÜSLÜ, Azmi–BALCIOĞLU, Mustafa, Atatürk’ün Silah Arkadaşları Atatürk Araştırma Merkezi Şeref Üyeleri, AAM, Ankara, 1999
ŞIVGIN, Hale, Trablusgarp Savaşı ve 1911-1912 Türk-İtalyan İlişkileri, TTK Bsm., Ankara, 1989
TANMAN, Sıtkı, Türk Havacılık Tarihi İstiklal Harbi (1918–1923), 2. Cilt 2.Kitap, Hava Basımevi, Eskişehir
TAYHANİ, İhsan, Atatürk’ün Bağımsızlık Politikası ve Uçak Sanayii 1923–1950,Türk Hava Kurumu Basımevi, Ankara, 2001
UÇAROL, Rifat, Büyük Türk Havacılarından Enver Akoğlu (1898–1962), Hv. K.K.lığı, İstanbul, 1990
ÖZDEMİR, Yaşar, Atatürk ve Türk Havacılığı, Hv. Bas. ve Neş. Md.lüğü, Ankara, 1981
ÖZDEMİR, Yaşar, Şehit Pilot Binbaşı Fazıl Bey,Hv. Bas. ve Neş. Md.lüğü, Ankara,1981
ÖZPİRİNÇ, O. Zeki, “Doğruyu Söylemek ve Savunmak Her şartta ve Durumda Zorunludur”, Anılar, Ankara, 1997
VEREL, Oktay, İstikbal Göklerin Gökler Bizimdir C.I-II, Türk Hava Kurumu Yayınları 3, İstanbul, 1985
Yeniçağ Gazetesi,15 ŞUBAT 2007
www.cnnturk.com/2011/turkiye/02/27/libyayi.gozu.pahasina.savunmustu/608302.0/index.html
YILMAZÇELİK, İbrahim, “Yeni Dönemde Türkiye’nin Orta Doğu Siyaseti Üzerine Bir Değerlendirme”, Onuncu Askeri Tarih Sempozyumu Bildirileri 20-22 Nisan 2005 İstanbul, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 2006
YILMAZ, Veli, Cumhuriyet Tarihi I, Harp Akademileri Yay.,İstanbul, 2003 Hv.K.K.lığı, Hava İstihbaratı, Hv. K. K.İsth. D. Bşk.lığı, Ankara, 1978
YALÇIN, E.Semih – TURAN, Mustafa – EKİNCİKLİ, Mustafa - GEDİKLİ Şarika, Türk İnkılâp Tarihi ve Atatürk İlkeleri, 2. Baskı, Siyasal Kitapevi, Ankara, 2003
YALÇIN Durmuş-AKBIYIK Yaşar-AKBULUT Dursun Ali-BALCIOĞLU Mustafa–KÖSTÜKLÜ Nuri-SÜSLÜ Azmi–TURAN Refik-ERARSLAN Cezmi-TURAL Mehmet Akif, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I-II, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2000
YALÇIN, Osman, Türk Hava Harp Sanayii Tarihi, G.Ü.Sos.Blm.Enst.T.C.Tarihi Bilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara, 2008
YALÇIN, Osman, Türk Hava Harp Sanayii Tarihi 1913-2009, Hv.Bsm.ve Neş.Md.lüğü, Ankara, 2009