EDİP CANSEVER’İN “MENDİLİMDE KAN SESLERİ” ŞİİRİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

İlk şiirlerini 1950’lerde yayımlamaya başlayan Cemal Süreya, İlhan Berk, Turgut Uyar, Sezai Karakoç, Edip Cansever ve Ece Ayhan gibi şairlerin öncülük ettiği İkinci Yeni hareketinin Cumhuriyet sonrası Türk şiirinin değişmesi ve gelişmesinde büyük bir rolü olmuştur. İkinci Yeni’nin modern Türk şiirine getirdiği yenilikler günümüz şiirini de etkilemiştir. İkinci Yeni şiirinin önemli temsilcilerinden Edip Cansever, 1947 yılında yayımlanan “İkindi Üstü” kitabı ile başladığı şiir serüvenine arka arkaya yayımlanan on altı şiir kitabı sığdırmıştır. İlk şiirlerini Garip akımının etkisinde kalarak yazan Edip Cansever, 1957’de yayımlanan “Yerçekimli Karanfil” kitabı ile kendine özgü şiir anlayışının ilk örneklerini vermiştir. Türk şiirinin en yaratıcı ve özgün şairlerinden olan Edip Cansever’in şiirleri incelendiği zaman şairin tüm şiirlerinde benzer tema ve düşünceler üzerinde durduğu, yeni bir şiir dili yaratmaya çalıştığı, şiirde “anlam, yapı, dramatik unsurlar ve dekor” meseleleri üzerinde düşündüğü görülür. Edip Cansever’in “Sonrası Kalır” (1974) kitabında yer alan “Mendilimde Kan Sesleri” şiiri, şairin şiir anlayışını en iyi şekilde yansıtan ve en çok sevilen şiirlerinden biridir. Ancak “Mendilimde Kan Sesleri”’nin dili, konusu ve imgeleri itibarıyla şairin diğer şiirlerinden biraz farklı olduğu, bireyci şiirden çok toplumcu şiir anlayışına yakın durduğu da söylenebilir. Bu çalışmada “Mendilimde Kan Sesleri” şiirinden yola çıkarak Cansever’in şiir anlayışı üzerinde durulacak ve “Mendilimde Kan Sesleri” şiiri sırasıyla zihniyet, yapı, tema, dil ve âhenk başlıkları altında incelenecektir. Belirlenen tasnif planından hareketle çoğu zaman “anlaşılmaz, kapalı, soyut” gibi sıfatlarla nitelenen Edip Cansever şiirine yeni bir bakış açısı getirilmeye çalışılacaktır.

A FEATURE ON THE POEM “MENDİLİMDE KAN SESLERİ” BY EDİP CANSEVER

Cemal Süreya, İlhan Berk, Turgut Uyar, Sezai Karakoç, Edip Cansever and Ece Ayhan who began to publish their first poems in the 1950s are the leading poets of the movement İkinci Yeni. İkinci Yeni have played a vital role in changing and improving of Turkish poetry and the innovations that İkinci Yeni have brought to Turkish poetry have influenced contemporary Turkish poetry. Edip Cansever, one of the leading poets of İkinci Yeni, produced sixteen poem books which were successively published in his journey of poetry that began in 1947 with the publication of his book called “İkindi Üstü”. Edip Cansever wrote his first poems under the influence of the movement “Garip” and he gave first examples of his unique poetry in his book “Yerçekimli Karanfil” that was published in 1957. When we examine the poems of Edip Cansever, one of the most creative and unique poets of Turkish poetry, we recognize that he emphasized similar themes and opinions in all of his poems, that he tried to create a new language of poetry and that he contemplated topics of “meaning, structure, dramatic elements and decor” Edip Cansever’s poem. “Mendilimde Kan Sesleri” that was published in his book “Sonrası Kalır” (1974) is one of the poems that reflects his understanding of poetry in the best way and that was liked much. However, “Mendilimde Kan Sesleri” is slightly different from his other poems in terms of its language, subject and images and it can be said that it is close to socialist poetry rather than to individualist poetry. In this study, basing on “Mendilimde Kan Sesleri” the sense of poetry of Cansever will be pondered on and the poem “Mendilimde Kan Sesleri” will be studied under the headings of mentality, structure, theme, language and rhythm. Based on this classification plan, a new viewpoint will be tried to bring to the poetry of Cansever which is described as “incomphresensible, abstract, implict.”

___

ASİLTÜRK, Bâki, “Hiç Kimselerin İlgilenmediği Bazı Olayların Tarihçisi Olarak Edip Cansever”, Hilesiz Terazi: Şiir Yazıları, YKY Yayınları, İstanbul 2006, s.213-227.

BEZİRCİ, Asım, İkinci Yeni Olayı, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 1996.

CANSEVER, Edip, Gül Dönüyor Avucumda, Adam Yayınları, İstanbul 1997.

CANSEVER, Edip, Sonrası Kalır I, YKY Yayınları, İstanbul 2010.

ÇOLAK, Veysel, Edip Cansever’de “Şairin Kanı”, Papirüs Yayınevi, İstanbul 2004.

DOĞAN, Mehmet Can, “Bir Göz Bankası: Edip Cansever”, Şair Sözü, YKY Yayınları, İstanbul 2006, s.117-128.

İNCE, Özdemir, Yazınsal Söylem Üzerine, Türkiye İĢ Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2002.

KAHRAMAN, Hasan Bülent, Türk Şiiri Modernizm Şiir, Büke Yayınları, İstanbul 2000.

KARACA, Alâattin, İkinci Yeni Poetikası, Hece Yayınları, Ankara 2010.

OKTAY, Ahmet, Şairin Kanı: Yazınsal Eleştiriler 1: 1954-2000, YKY Yayınları, İstanbul 2001.

SÜREYA, Cemal, Güvercin Curnatası, YKY Yayınları, İstanbul 2002.