DÜNYA İKTİSAT TARİHİNDE, DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ’NÜN YERİ VE ÖNEMİ
Dünya Savaşlarının ve ekonomik bunalımlarının kesin çözümü olarak bulunan ve dünya ekonomisinin iyileştirilmesi için alternatif yol olan ticaretin serbestleşmesi kavramı ile ülkelerarası pazar arayışı ortaya çıkmıştır. Bu kavram ülkelerin daha çok bütünleşmesi anlamına gelirken, dünya ticaretinin tek çatı altında toplanması ile bazı ülkelere ayrıcalık da tanındığı aşikârdır. 1980’lerden sonra rekabet ortamının artması ile girdi ve çıktıların hareketliliği küresel anlaşmalar çerçevesinde yapılmıştır. Günümüzde ise anlaşmalarda güncellemeler yapılmış, çağın gerekliliklerine ayak uydurulmuştur. Son 50 yılda ülkeler küreselleşmenin de hızlıca yayılması ile uygun rekabetten korunmak ve dünya ile bütünleşmek için batı ekonomik bütünleşme girişimlerine başvurmuşlardır. Ülke hükümetleri ticari politikalarını bu entegrasyona uygun şekilde hazırlamış; çağın gerekliliklerine yakışır biçimde yeniden oluşturmuşlardır. Bu şekilde belirlenen eş bütünleşmelerde en önemlileri AB ve nezdinde onaylanan gümrük birliğidir. II. Dünya Savaşı bitiminde ödeme güçlüklerinin bütün dünya ülkelerini daha yaygın kambiyo uygulamasına götüreceği ve ulus ekonomilerinin kurulmasında engel teşkil edeceği düşüncesi ile uluslararası iktisadi sistemin var olması gerekildiği kanısına varılmıştır. Daha önceleri belli başlı kurallarla imzalanan GATT Anlaşması, değişen dünyaya ayak uydurma amaçlı ‘’örgüt’’ adını almış ve Dünya Ticaret Örgütü’nü oluşturmuştur. Dünya Ticaret Örgütü’nün varlığı ile ticari işlemler belli kotalarla yapılmaya başlanmış, ülkelerarasındaki ticaret gelişme göstermiştir. Çalışmada dünya iktisat tarihi açısından Dünya Ticaret Örgütü’nün yeri ve ülkelerin bu örgütteki katılımları incelenmiştir.
THE PLACE AND IMPORTANCE OF THE WORLD TRADE ORGANIZATION IN THE WORLD ECONOMIC DATES
With the concept of liberalization of trade, which is an alternative way of improving world war sand world economy, there has been a search for a cross-country market. While this concept means more integration of countries, it is obvious that the privilege of collecting world trade under a single roof is also recognized for some countries. Increasing competition after the 1980s, the mobility of input sand out puts has been made with in the framework of global agreements. Today, some updates about this agreement is done and kept up some age requirement. Within the last 50 years, countries have resorted to Western economic integration initiatives in order to protect globalization from rapid competition and to integrate with the world.The national governments have prepared their commercial policies in accordance with this integration; they have been reconstructed in a manner suited to the requirements of the era.The most important of these co-integrations is the Customs Union approved by the EU. By the end of the WWII, it concluded that the difficulties of payment would bring all countries to widespread foreign exchange and that the international economic system should exist with the thought that it would be an obstacle to the establishment of national economies. The GATT Agreement, which was signed earlier with more specific rules, has taken the name of the "organization" to keep up with the changing world and has created the World Trade Organization. With the presence of the World Trade Organization commercial transactions have begun to be made in certain quarter sand trade between countries has improved. The place of the World Trade Organization, in terms of world economic history and the participation of countries in this organization, has been examined in this study.
___
- Ağırtmış, M. (2017). Dünya Ticaret Örgütü İleri Tarım Müzakerelerinin Dünya Tarım Ticaretine
Etkisi, Tartışma Metinleri, T.C. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, İstanbul.
- Alyanak, S. (2014). Dünya Ticaret Örgütü Kamu Alımları Anlaşmasına Genel Bir Bakış ve
Bu Anlaşmanın Avrupa Birliği'nde Uygulanması, Marmara Avrupa Alıştırmaları Dergisi,
22(1), 85-119
- Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Müdürlüğü, (2016). ‘Dünya Ticaret Örgütü Örgütsel Yapısı’,
https://www.tarim.gov.tr/ABDGM/Belgeler/ABDGM-
BROSURLER/D%C3%9CNYA%20T%C4%B0CARET%20%C3%96RG%C3%9CT%C3
%9C.pdf adresinden 10.05.2018 tarihinde alınmıştır.
- Ay, A. Yapar, S. (2005). Dünya Ticaret Örgütü Tarım Anlaşması Ve Türkiye, Selçuk Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 57-80
- Aydın, C. (2004). Dünya Ticaret Örgütü Tarım Müzakereleri, AB ve Türkiye'nin Pozisyonları,
Uzmanlık Tezi, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Ankara.
- Doğanlar M., Bal H., Özmen M. (2004). Uluslararası Ticaret ve Türkiye’nin İhracat Fonksiyonu,
Manas Üniversitesi S.B.E Dergisi, 7, 83-109.
- Dhar, B. (2013). TheFuture of the World TradeOrganization, WorkingPaper, Asian Development
Bank Institute, No. 444
- Fergusson, I. (2007). The World TradeOrganization: Background andIssues, CRS Report
forCongress.
- Gelir İdaresi Başkanlığı, (2009). GATT Bilgilendirme Rehberi, Ankara.
- Göngen, M. (2013). Küreselleşmenin Ekonomik Boyutu Küreselleşmeyi Yöneten Üç Ana Kurum:
IMF, Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler
Dergisi, 29, 117-134.
- Kara.
Y. (2012). Dünya Ticaret Örgütü ve Bölgesel Ticaret Anlaşmaları
İlişkisi: Sorunlar, Çözümler ve Türkiye'ye Yansımaları, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
- Nart, E. (2010). Gümrük Birliği'nin Türkiye'nin Dış Ticareti Üzerine Etkileri: Panel Veri Analizi,
Journal of Yasar University, 17(5), 2874‐ 2885.
- Örnek, İ. (2007). Dünya Ticaret Örgütü Kapsamında Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası ve Türk
Tarım Politikasının Değerlendirilmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 319-347.
- Özlük, D. (2018). GATT ve Dünya Ticaret Örgütü'nün Uluslararası Politik Ekonomideki Yeri,
Turkish Studies, Volume 13/7, Ankara, 367-381.
- Şahinöz, A. (2002). Dünya Ticaret Örgütü’nün Dönüşümü: Küreselleşme ve Türkiye Tarımı,
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayını, Ankara, 177-189.
- Şener, D. (2015). Dünya Ticaret Örgütü Çatısı Altındaki Düzenlemelerin Küreselleşmeye Katkısı,
Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, (2018). https://www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/home
adresinden 05.05.2018 tarihinde alınmıştır.
- Vurdu, A. (2008). Küresel Yönetişim ve Dünya Ticaret Örgütü, Dünya Ticaret Örgütü Doha
Turu Çok Taraflı Ticaret Müzakereleri ve Türkiye (TEPAV), Ankara.
- World Trade Organisation, (2015). ‘Understanding The WTO’, Fifth Edition Written and Published
By The World Trade Organization Information and External Relations Division.