SERMAYE PİYASALARINDA İSLAMİ ENDEKSLERİN KULLANIMI: BORSA İSTANBUL ÖRNEĞİ

Sermaye piyasaları, ülke içinde bulunan küçük tasarrufların büyük yatırımlara dönüştürülmesinde oldukça önemlidir. İslami sermaye piyasaları ise, yaklaşık 30 yıldır uygulama bulmasına ve geleneksel sermaye piyasalarına kıyasla oldukça küçük bir pazar payına sahip olmasına karşın, İslami finans sistemi içerisinde hızla yükselen bir segment olarak karşımıza çıkmaktadır. Bugün, uygulamanın sınırları, ilk çıktığı Ortadoğu ve Güneydoğu Asya’yı aşarak küresel bir boyut kazanmıştır. İslami hisse senetleri, İslami fonlar, İslami endeksler ve İslami borçlanma senetleri olarak tanımlayabileceğimiz sukuk İslami sermaye piyasalarında işlem gören ana enstrümanlar olarak sayılabilir. İslami endeksler, sermaye piyasalarında şer’i açıdan uygun şekilde yatırım yapmak isteyen yatırımcılar açısından alternatifleri artırmak ve geleneksel portföylerde çeşitlendirmeyi sağlamak üzere kullanılan sermaye piyasası araçlarından birisidir. Her bir İslami endeks, kendi şer’i danışma kurulu tarafından onaylanan kurallara ve düzenlemelere tabidir. Bir şirketin endeks şirketleri listesine girebilmesi için, faaliyet alanı ve finansal oranlar olmak üzere iki farklı kategorideki kriterleri sağlaması gerekir. Her iki kriteri de sağlayan şirketler listeye alındıktan sonra periyodik olarak bu işlemler tekrarlanır. Küresel çapta yaklaşık 20 yıldır işlem gören İslami endekslerin Türkiye’de 2011 yılından bu yana yayınlandığını görüyoruz. Katılım 50, Katılım 30 ve Katılım Model Portföy endeksleri bu alandaki boşluğu doldurmaktadır. Bu çalışma, sermaye piyasalarının derinliğini ve genişliğini artırabilecek, farklı bir ürün alternatifi olan İslami endeksler hakkında teorik bilgi sunma ve Türkiye uygulamalarını ortaya koyma amacındadır. Böylece, özellikle uluslararası piyasalarda İslami finans enstrümanlarına yatırım yapma arayışında olan küresel yatırımcılar için, yeni ürün geliştirme çabalarına bir katkı sağlanması beklenmektedir.

USING OF ISLAMIC INDICES IN CAPITAL MARKETS: THE CASE OF BORSA ISTANBUL

Capital markets are very important in transforming the small savings in the country into large investments. Islamic capital markets, however, have emerged as a rapidly emerging segment within the Islamic finance system, despite the fact that it has had a relatively small share compared to traditional capital markets in practice over the past 30 years. Today, the borders of the practice have gained a global dimension, surpassing the Middle East and Southeast Asia which is the origin. Islamic capital markets can be divided into four main categories: Islamic stocks, Islamic funds, Islamic indices and the sukuk market. Islamic indices are one of the capital market instruments used to increase alternatives in terms of investors who are willing to invest by shariah- complaint way in the capital markets, and to diversify the traditional portfolios. In order for a company to be able to enter the list of index companies, it has to fulfill two different categories of criteria, namely the field of activity and financial ratios. Once the companies providing both criteria are listed, these processes are repeated periodically. We see that the Islamic indices globally traded nearly 20 years has launched since the publication in 2011 in Turkey. Participation 50, Participation 30 and Participation Model Portfolio indices fill this gap. This study aims to provide a theoretical framework on Islamic indices and the practices in Turkish capital markets. So, it is expected to make a contribution to new product development efforts for global investors, especially those looking for investment in Islamic finance instruments in international markets.

PDF

___

Akhtar Shumi, Farida Akhtar, Maria Jahromi, Kose John (2017), “Impact of interest rate surprises on Islamic and conventional stocks and bonds”, Journal of International Money and Finance, No:79, pp.218–231.
Ayub, Muhammad (2007), Understanding Islamic Finance, England: John Wiley & Sons Ltd.
Cox Stella and Lawrence Oliver with Abdulkader Thomas (2005) “Islamic Asset Management” , in Structuring Islamic Finance Transactions, (Ed: Abdulkader Thomas, Stella Cox and Bryan Kraty) , London: Euromoney Books, pp.137-153.
Dağlı, Hüseyin (2000) “Hisse Senedi Piyasa Endeksleri Ve Türkiye”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt:3 Sayı:4.
Hautcoeur, Pierre-Cyrille (2006). “Why and how to measure stock market fluctuations? The early history of stock market indices, with special reference to the French case”. PSE Working Papers in 2006-10.
Htay, Sheila Nu Nu, Zafar Abedeen and Syed Ahmed Salman, “Towards Standardization of Shari’ah Screening Norms and Practices”, International Journal of Humanities and Social Science Invention, Volume 2 Issue 11, pp.23-30.
IOSCO (2008), Analysis of The Application of IOSCO’s Objectives And Principles of Securities Regulation For Islamic Securities Products.
Iqbal Munawar and Philip Molyneux (2005), Thirty Years of Islamic Banking, NewYork: Palgrave Macmillan.
İMKB, (2010) “Cevaplarla Borsa ve Sermaye Piyasası”, http://www.yatirimyapiyorum.gov.tr/media/9629/cevaplarla%20borsa%20ve%20sermaye %20piyasasi.pdf, E.T: 07.03.2018.
Khazali Osamah Al- and Ali Mirzaei (2017), “Stock Market Anomalies, Market Efficiency And The Adaptive Market Hypothesis: Evidence From Islamic Stock Indices”, Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, No: 51, 190–208.
Kondak, Nuray (1999), Menkul Kıymet Pazarlarına Giriş, Der Yayınları, İstanbul.
Nakiboğlu, A., Levent, M., (2018). İslami Finans ve Katılım Bankacılığı: Türkiye ve Dünyadaki Uygulamaları, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 13/7, Winter 2018, p. 175-186 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12905 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
Shanmugam Bala and Zaha Rina Zahari (2009), A Primer on Islamic Finance, Malaysia: The Research Foundation of CFA Institute.
TDK İktisat Terimleri Sözlüğü 2004, www.tdk.gov.tr, E.T. 15.03.2018.
Trabelsia Nader and Nader Naifara(2017), “Are Islamic stock indexes exposed to systemic risk? Multivariate GARCH estimation of CoVaR”, Research in International Business and Finance, No. 42, pp.727–744.
Yanık R., Sümer S., (2017). Kamu Katılım Bankacılığının Bankacılık Sektörüne Beklenen Etkileri, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 12/31, p. 427-448, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12792 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
Zaidi, Syed Anees Haider, Ijaz Hussain Shah, Rana Umair Ashraf, Shahid Mohammad Khan Ghauri and Ibne Hassan, “Standardization of Islamic market indices”, International Journal of Commerce and Management, Vol. 25 No. 2, 2015, pp. 240-256