ULUS DEVLETLERDE TOPLUMSAL, KÜLTÜREL VE SİYASİ BİR ETMEN OLARAK KİMLİK ALGISI: TÜRKİYE BAĞLAMINDA ULUSAL KİMLİK MERKEZLİ DİL VE EĞİTİM POLİTİKALARI

Belirli bir coğrafi ve siyasi sınır içinde bir arada yaşayan, ortak bir geçmişi paylaşan ve geleceğe dair belli bir işbirliği içinde olan insanlar toplumu oluşturur. Toplumun en bütünleyici özelliği ise hiç şüphesiz dili, kültürü ve eğitimidir. Bu toplumsal ve kültürel etmenler, bireylerin toplumda birer kimlik edinmeleri açısından belirleyicidir. Kimlik, aynı zamanda, toplumu uluslaştırmaya yarayan toplumsal bir algıdır. Bir devlette güdülen ulus devlet anlayışı, o devletin dil ve eğitim politikalarını doğrudan etkilemektedir. Nitekim dil politikalarının doğuşu, ulus devletlerin doğuşuna doğrudan bağlıdır. Dil ve eğitim politikaları, yeni bir siyasal birliğin kurulmasında birleştirici bir öğe olduğu için en etkili uluslaşma aracı olarak kabul edilmiştir. Kimlik algısının farklılaşması ile Avrupa’da ulus devlet anlayışı ortaya çıkmıştır ve bu anlayış hızla dünyaya yayılmıştır. Söz konusu çalışmada, Osmanlı İmparatorluğu’nda ortaya çıkan Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık gibi çeşitli kimlik algılarının dil ve eğitim politikalarını ne ölçüde şekillendirdiği ve bu anlamda nasıl ulusal birlik sağlandığı tartışılacaktır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu itibari ile ulus devlette kimlik algısı toplumsal, kültürel ve siyasi bir etmen olarak kullanılmış, dil ve eğitim politikaları birbirinden farklı şekillere bürünmüştür. Söz konusu çalışmada, ulus devlet anlayışının en somut göstergelerinden olan Harf Devrimi’ne ve Türk Dil Devrimi’ne dikkat çekilecektir. Çünkü dil ve eğitim politikalarının belirlenmesinde kimlik algısının önemi savunulacaktır.

PERCEPTION OF IDENTITY AS A SOCIOCULTURAL AND A POLITICAL FACTOR IN NATION STATES: LANGUAGE AND EDUCATION POLICIES BASED ON NATIONAL IDENTITY IN THE CONTEXT OF TURKEY

People who live together in a certain geopolitical border, who share a common past and who cooperate in a certain way form a society. The most important feature of a society is undoubtedly its language, its culture and its education. These sociocultural factors are important in terms of existence in a society. The identity is also a social perception that helps a society to become a nation. The nationalism affects the language and education policies observed in a state. These policies are linked to the birth of nation states. The language and education policies have been regarded as the most effective instrument of nationalization since they are a unifying element in the building of a new political union. With the evolution of perception of identity, the nation state spread rapidly in Europe. In this study, it will be discussed how the perceptions of identity such as Ottomanism, Islamism, Turkism and Occidentalism have formed the language and education policies that emerged in the Ottoman Empire and how the national unity was provided in this sense. In the Republic of Turkey, the Turkish Language Revolution was the indicator of the nation state. The language and education policies are formed differently from each other. In this study, the perception of identity will be defended as a sociocultural and political factor in the elaboration of language and education policies.

PDF

___

Adem M., “Ulusal eğitim politikamız nasıl olmalıdır?”, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:52, Sayı:1, Ankara, 1997, s.51-65
Avrupa Konseyi, De la diversité linguistique à l’éducation plurilingue : guide pour l’Elaboration des politiques linguistiques en Europe, version intégrale, çeviri: dil çeşitliliğinden çok dilli eğitime: Avrupa dil politikalarının oluşturulmasında başvuru kılavuzu, tam metin, Dil Politikaları Birimi, Avrupa Konseyi, Strasburg, 2007
Barut E., “Ulusal kimlik güvenliği çerçevesinde Türkiye’nin dil politikaları”, https://www.academia.edu/19799965/Ulusal_Kimlik_G%C3%BCvenli%C4%9Fi_%C3%8 7er%C3%A7evesinde_T%C3%BCrkiye_nin_Dil_Politikalar%C4%B1 (Erişim Tarihi: 07 Şubat 2018)
Bingöl Y., “Kimlik tartışmaları ışığında Türk dil politikası”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 59, Sayı: 1, Ankara, 2014, s.27-58
Coşkun V., Derince Ş. M. ve Uçarlar N., “Dil Yarası: Türkiye'de Eğitimde Anadilinin Kullanılmaması Sorunu ve Kürt Öğrencilerinin Deneyimleri”, Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, Diyarbakır, 2010
Eğitim Sendikası, “Çok dilli, çok kültürlü toplumlarda eğitim”, 4. Demokratik Eğitim Kurultayı, 1- 5 Aralık 2004, tam metin, 2004, s.1-58
Eren E., Türk eğitim anlayışına göre Fransızca dil bilgisi öğretimi: eğitim politikaları, toplumsal- kültürel ve dil ötesi etmenler, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, 2018
Garibova J., “Dil politikası ile ilgili araştırmalarda öncelikli eğilimler”, Tehlikeli Diller Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, Azerbaycan, 2013, s.13-23
Güler A., “Türkiye Cumhuriyeti eğitim politikasının ana devreleri ve karakteristikleri”, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:4, Samsun, 1989, s.45-67
Hesapçıoğlu M., “Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Eğitim Politikası ve Felsefesi”, Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı:29, İstanbul, 2009, s.121-138
İnal K., Dil ve Politika. Dilin Kökeni, Etnik Boyutu ve Kimlikle İlişkisi, Ütopya Yayınları, 217, Sosyoloji - Antropoloji Dizisi, Ankara, 2012
Kekevi S. ve Kılıçoğlu G., “Uluslararası ilişkilerde kültür ve kimlik”, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, Batman, 2012, s.1183-1192
Musaoğlu N., “Orta Asya Cumhuriyetlerinde dil, ulusal kimlik ve demokrasi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11, Sayı:1, Trakya, 2009, s.261-273
Orhan S., “Dil politikaları ve dil hakları üzerine teorik çerçeve”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, Malatya, 2017, s.331-362
Orhan S., Dil politikaları, dil hakları ve Türkiye’de uygulamaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2012
Özdoğan M., “Türkiye’de ulus inşası ve dil devrimi (1839-1836)”, The Academic Elegance, Akademik Hassasiyet Dergisi, Cilt: 2, Sayı:3, Ankara, 2015, s.227-262
Sadoğlu H., “Türkiye’nin yakın dönem dil politikaları”, Pesa International Journal of Social Studies, Cilt:3, Sayı:1, Sakarya, 2017, s.57-66
Salihpaşaoğlu Y., “Türkiye’nin dil politikaları ve TRT 6”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 1-2, Ankara, 2007, s.1033-1048
Şendeniz Ö., “Erken Cumhuriyet Dönemi dil politikaları: Güneş Türk Dil Teorisi’nin Türk Basınında Yansımaları”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl: 10, Sayı: 20, Ankara, 2014, s.307-326
Tilly C. , Zor, Sermaye ve Avrupa’da Devletlerin Oluşumu , İmge Yayınevi, İstanbul, 2001
Timisi N., “Türkiye’de ulusçuluk ve dil politikaları”, Kitap eleştirileri, İletişim Araştırmaları Dergisi, Ankara, 2003, s.131-140