DİVAN ŞAİRLERİ ARASINDA ŞAİR VE ŞİİRE DAİR ATIŞMALAR

İnsanların rakiplere karşı kıskançlık ve düşmanlıkları; dostlara karşı da şakalaşma, laf atma gibi değişik davranışları insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar arasında farklı bir yeri olan şairler ise duygu ve düşüncelerini daha çok şiirle ortaya koymuşlardır. Böylece Klasik Türk Edebiyatında alay, hiciv, latife, mülâtefe, nükte, tariz, tehzil gibi değişik türler ortaya çıkmıştır. Şairler, duygu ve düşüncelerini şiirle ifade edebilme yeteneklerini şair olmayan kişilere karşı bir silah gibi kullanırken çoğu zaman rakipleri olan şairlere de yöneltmişlerdir. Bu durumda aldıkları karşılık da doğal olarak şiir şeklinde olmuştur. Şiir aracılığıyla yapılan laf atma, nükte, yergi vb. sataşmalara verilen karşılığın da şiirle olması sosyal ve kültürel hayatta edebiyatın önemini göstermektedir. Bu tür edebî örneklerde; yaygın olarak bilinenin aksine divan şiirinin hayatla ne kadar iç içe olduğu bir kez daha ortaya konulmuştur. Bu makalede; şairlerin şiir dilini kullanarak birbirlerine karşı yaptıkları şairlik kudreti ve şiirin kalitesine yönelik latifeler ele alınmıştır. Altı başlık altında sınıflandırılan örnekler, kendi içerisinde alt başlıklar hâlinde bir araya getirilmiştir. Şairin kişiliğine, ailesine ve mesleğine yönelik atışmalar ile tarafların her ikisinin de şair olmadığı veya şiir şeklinde olmayan latife örnekleri ise konu dışında bırakılmıştır. Şiirlerin imlâsı alıntılandıkları kaynaklardaki şekliyle verilmiş ve müstehcen ifadelerin bazı harfleri noktayla gösterilmiştir. Ayrıca şiirler, düzyazı hâlinde günümüz Türkçesine aktarılmış, bu çevirilerde de müstehcen ifadeler bazı harfleri eksik olarak yazılmıştır

ROWS ABOUT POEMS AND POETRY BETWEEN THE OTTOMAN POETS

Different cases among people such as jealousy and hatred against opponents; bantering and sniping with friends in order to have a good time are perhaps as old as human history. Poets who have a special place among people due to the ability to write poems have revealed their thoughts and feelings mostly via poems. Thus, in Classical Turkish Literature different species such as ridicule, satire, jest, mülâtefe, wit, antithesis and tehzil have emerged. While poets use the ability to express thoughts and feelings as a weapon against people who aren’t poets, they aim it the also to the poets who are their competitiors. In this case the response they get back has been in the form of poetry naturally. The response to sniping, wit, satire etc. via poetry being once again by poetry reveals the importance of literature in social and cultural life. In such kind of literary examples, contrary to common belief how much Divan poetry is intertwined with the life has been revealed once again In this article, poesy power by poets with each other by using language of poetry and jokes devoted to the quality of poem have been both classified and shared under subtitles. The samples classified under six headings have been put together as sub-headings in the form of their courses. The samples such as the rowing against personality, family and profession of the poet, both sides’ not being poet or the quips that aren’t in the form of poem are irrelevant. The orthography of the poems are typed as in the form of the sources they cited from and some of the letters of obscene expressions are remarked in full stop. Additionally poems are transferred to modern- day Turkish in form of prose and in these translations the obscene expressions are written by some missing letters

PDF

___

AÇA, Mehmet, GÖKALP, Haluk ve KOCAKAPLAN, İsa, Başlangıçtan Günümüze Türk Edebiyatında Tür ve Şekil Bilgisi, İstanbul, 2011.
AKKUŞ, Metin, Nef’î ve Sihâm-ı Kazâ, Ankara, 1998.
AKSOYAK, İ. Hakkı, “Gubârî, Seyyid Kâsım Gubârî Efendi”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Erişim Tarihi: 30.12.2013.
ALPARSLAN, Hakan, Ahmedî Dîvânı’nda (1.-50.) Gazellerin Şerhi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kütahya, 2007.
ARSLAN, Mehmet, Leylâ Hanım Divanı, İstanbul, 2003.
ATİLA, Mustafa, “Safâyî Tezkiresi Özelinde 18. Yüzyıl Edebiyat Camiasında Mizahî Ortam”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/2, Turkey, Spring 2011, p. 117-126.
BİLKAN, Ali Fuat, Nâbî Hikmet- Şair- Tarih, Ankara, 1998.
CANIM, Rıdvan, Latîfî Tezkiretü’ş-Şu‘arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ (İnceleme-Metin), Ankara, 2000.
CANIM, Rıdvan, Divan Edebiyatında Türler, Ankara, 2010.
CEYLAN, Ömür ve YILMAZ, Ozan, Hazâna Sürgün Bahâr Keçecizâde İzzet Molla ve Dîvân-ı Bahâr-ı Efkâr, İstanbul, 2005.
COŞKUN, Menderes, Klasik Türk Şiirinde Edebî Tenkit, Ankara, 2007.
ÇAVUŞOĞLU, Mehmed, Zâtî'nin Letâyifi, İstanbul, 1970.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara, 2000.
HAKVERDİOĞLU, Metin, Mihri Hatun Divanı (İnceleme-Metin), Ahmet Yesevi Kazak-Türk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1998.
İPEKTEN, Hâluk, Türk Edebiyatında Edebî Muhitler, İstanbul, 1996.
İPEKTEN, Halûk, Nef’î Hayatı Sanatı Eserleri, Ankara, 1998.
İSEN, Mustafa, Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Ankara, 1994.
İSEN, Mustafa, Sehî Bey Tezkiresi Heşt Behişt, Ankara, 1998.
KILIÇ, Filiz, XVII. Yüzyıl Tezkirelerinde Şair ve Eser Üzerine Değerlendirmeler, Ankara, 1998.
KÖKSAL, M. Fatih, Sana Benzer Güzel Olmaz Divan Şiirinde Nazire, Ankara, 2006.
KURNAZ, Cemâl ve TATCI, Mustafa, Ümmî Divan Şairleri ve Enverî Divanı, Ankara, 2001.
KURNAZ, Cemâl, “Osmanlı Şair Okulu”, Journal of Turkish Studies TUBA, 27/II, Harvard, 2003, s. 403-420.
Lâmi’î-zâde Abdullah Çelebi, Lâtifeler, (Haz. Yaşar Çalışkan), İstanbul, 1997.
MACİT, Muhsin, Nedîm Hayatı, Sanatı ve Eserleri, Ankara, 2010.
MAZIOĞLU, Hasibe, Nedim’in Divan Şiirine Getirdiği Yenilikler, Ankara, 2012.
MENGİ, Mine, Mesîhî Divanı, Ankara, 1995.
MORKOÇ, Yasemin Ertek, “Klasik Türk Edebiyatında Kadın Şairlere Bir Bakış”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Prof. Dr. Mahmut Kaplan Armağan Sayısı, C. 9, S. 2, Manisa, Ekim 2011, s. 223-235.
NURESKİ, Dzuneis, Tezkirelere Göre Bugünkü Makedonya Şehirlerinden Yetişen Divan Şairleri, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Edirne, 2006.
ÖZDEMİR, Mehmet, Şeyhî Harnâme, İstanbul, 2011.
PALA, İskender, Güldeste, Ankara, Tarihsiz.
SEYMEN, Emine, Sehî Bey ve Latîfî Tezkirelerinde İstitrâd, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana, 2008.
SOLMAZ, Süleyman, Ahdî ve Gülşen-i Şu‘arâsı (İnceleme- Metin), Ankara, 2005.
TATCI, Mustafa, Yûnus Emre Dîvânı II, İstanbul, 1997.
TATCI, Mustafa, “Şabani Kaynaklarında Mevlânâ ve Mevlevîler”, 8-12 Mayıs 2007 Uluslararası Mevlânâ Sempozyumu, İstanbul, 2007.
TUĞLUK, İbrahim Halil, “Bir Mecmuada Bâkî, Nev’î (Yahya) ve Nef’î İle İlgili Bazı Latifeler”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/2, Winter 2009, p. 1025-1031.