YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE TÜRK HALK EDEBİYATI METİNLERİ KULLANIMI: OĞUZ KAĞAN DESTANI ÖRNEĞİ

Millet, kendini oluşturan değerlerden bir tanesi olan dil aracılığıyla sınırları belli bir coğrafyada toplanır. Benzer bir şekilde dil aracılığıyla hem kültürünü oluşturur hem de gelecek kuşaklara kültürün aktarımını sağlar. Kültürün bir kolunu da edebiyat ürünleri oluşturur. Halk Edebiyatı türlerinden olan destan, çağlar ötesinden günümüze taşınan kültürel zenginliğe bir örnektir, çünkü destan bir milletin düşünce birikiminden, yaşamı algılayışından beslenir ve bu sayede millet var olduğu sürece canlı kalır. Bunun en güzel örneklerinden birisi Oğuz Kağan Destanı'dır. Oğuz Kağan Destanı, ad verme geleneğinden yirmi dört Oğuz boyunun türeyişine kadar bir çok kültür koduna dolayısıyla Türk tarihine ışık tutar. İslamiyet'ten öncesi ve sonrası dikkate alındığında, Türk destan tarihinin en büyük kolunun Oğuz destanı kolu olduğu bilinmektedir. İslamiyet'ten önceki varyantında, Oğuz Kağan Destanı olarak geçen ve eski Türklerin tarihini epik bir üslupla anlatan bu destanın İslamiyet'ten sonraki kaynaklarda adı genellikle Oğuznâme olarak geçer. Bu çalışma, Türkçenin yabancı bir dil olarak öğretimi aşamasında Türk destan geleneğinin temel eserlerinden birisi olan Oğuz Kağan Destanı ve onun İslamiyet öncesi metninin ders malzemesi olarak nasıl kullanılabileceği üzerine öneri formatında bir incelemeyi içermektedir. Çalışmanın amacı, sade ve akıcı üslubun hakim olduğu Oğuz Kağan Destanı veya benzer halk edebiyatı ürünlerinin ders materyali olarak kullanımında öğrenciye sağlayacağı kazanımları tespit etmektir

THE USE OF THE TEXTS OF TURKISH FOLK LITERATURE IN TEACHING TURKISH TO FOREIGNERS: THE EXAMPLE OF THE EPIC OF OGUZ KHAN

A nation, whose one of defining values is a language, exists in a certain geographical boundaries. So it, creates a culture through language and also with this language its culture is handed from one generation to another. One branch of the culture consists of literary products. Epic, a type of folk literature, is an example of cultural diversity which is moved beyond the ages to the present day. Because, epics are fed from accumulation of a nation’s thoughts, perception of life and so, it stays alive as long as a nation lives. One of the best examples of this is The Epic of Oguz Khan. The Epic of Oguz Khan sheds lights on many cultural codes ranging from the “traditional name-giving” to the occurrence of 24 Oguz tribes as well as the Turkish History. When considering the pre-and post-Islamic period, the epic of Oguz of branchs is known as the biggest branch in Turkish epic history. It is known as The Epic of Oguz Khan in the pre – Islamic variant and it narrates old Turkish history with the epic wording, and it continues to exist as “Oğuznâme ” in the post-ıslamic period. This study suggests a format regarding how the texts of the Epic of Oguz Khan from its pre-Islamic version can be used as a course materail in teaching Turkish as a foreign language. The study also aims to explore the benefits of using the Epic of Oguz Khan or similar texts and works in Folk Literature which are comprehensible and of fluent styles as a teaching material

PDF

___

AÇA, Mehmet; YILMAZ, A. Müge; SEVER, Mustafa 2007. “Anonim Halk Edebiyatı”, “Destan”, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Editör: M. Öcal Oğuz. (Genişletilmiş 5. baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
AKKAYA, Ahmet 2013. “Yabancılara Türkçe Öğretimi Kapsamında Fıkralar: Nasrettin Hoca Fıkraları.” Millî Folklor. Yıl 25, Sayı 100.
AKSAN, Doğan 1977. Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim I. Ankara: TDK Yayınları.
AKTAŞ, Şerif; GÜNDÜZ, Osman 2007. Yazılı ve Sözlü Anlatım, Kompozisyon Sanatı (8. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
ARTUN, Erman 2006. Anonim Türk Halk Edebiyatı Nesri (2.baskı). İstanbul: Kitabevi.
BANARLI, Nihat Sami 1987. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. Cilt 1. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
BORATAV, P. Naili 1984. Köroğlu Destanı. İstanbul: Adam Yayınları.
_________1995. 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı (5. baskı). İstanbul: Gerçek Yayınları.
CALP, Mehrali 2006. Özel Öğretim Alanı Olarak Türkçe Öğretimi. Konya: Eğitim Kitabevi.
CEMİLOĞLU, Mustafa 2004. İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi (4. baskı). İstanbul: Aktüel Yayınları.
ÇOBANOĞLU, Özkul 2007. Türk Dünyası Epik Destan Geleneği (2. baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
COŞKUN, V. Mustafa 2008. Türkçenin Ses Bilgisi. İstanbul: IQ Yayıncılık.
DEMİREL, Özcan 2000. Türkçe Öğretimi (2. baskı). Ankara: Pegama Yayınları.
DİLAÇAR, Agop 1968. Dil, Diller ve Dilcilik. S: 2639. Ankara: TDK Yayınları.
DİLÇİN, Cem 1997. Örneklerle Türk Şiir Bilgisi (4. baskı). Ankara: TDK Yayınları.
DİZDAROĞLU, Hikmet 1969. Halk Şiirinde Türkler. Ankara: Ankara Üni. Yayınları.
EKİCİ, Metin 2007. “Araştırma Yöntemleri” Türk Halk Edebiyatı El kitabı (Genişletilmiş 5. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
ELÇİN, Şükrü 1993. Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
ERGİN, Muharrem 1970. Oğuz Kağan Destanı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı 1000 Temel Eser Serisi.
GÖKALP, Ziya 1977. Türk Töresi (hzl. Yusuf Çoyuksöken) İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitapevi.
İNAN, Abdülkadir 1992. “Türk Destanları” Türk Dünyası El Kitabı. Edebiyat. 3. Cilt (2. baskı). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enst. Yayınları.
KALFA, Mahir 2013. “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Sözlü Kültür Ürünlerinin Kullanımı” Milli Folklor. Sayı: 97. Yıl: 25. Ankara.
KAPLAN, Mehmet 1979. Oğuz Kağan Destanı. İstanbul: Dergah Yayınları.
________1996. Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 3- Tip Tahlilleri. Türk Edebiyatında Tipler (3. baskı). İstanbul: Dergah Yayınları.
KÖSE, Nerin 1989. Türk Halk Edebiyatında Kısa Hikâyeler. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Danışman: Fikret Türkmen. Dokuz Eylül Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. İzmir.
KÖPRÜLÜ, M. Fuat 1989. Edebiyat Araştırmaları -I (3. baskı) İstanbul: Ötüken Yayınları.
_________ 2003. Türk Edebiyatı Tarihi (5. baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
ROUX, Jean Poul 1994. Türklerin ve Moğolların Eski Dini (çev. Prof. Dr. Aykut Kazancığil) (2.baskı). İstanbul: İşaret Yayınları.
SEVER, Sedat 1997. Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı Yayınları.
SÜMER, Faruk 1992. Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri-Boy Teşkilatları – Destanları. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
OĞUZ, Öcal 2000. Türk Dünyası Halk Biliminde Yöntem Sorunları. Ankara: Akçağ Yayınları.
______, 2004. “Destan Tanımı ve Eski Türk Destanları.” Milli Folklor 8/ 62. Ankara.
OLRIC, Axel 2003. “Halk Anlatılarının Epik Kuralları.” Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Milli Folklor Yayınları.
ÖGEL, Bahaeddin 1997. Türk Mitolojisi I. İstanbul: MEB Yayınları.
ÖNAL, M. Naci 2009. “Kutsalın Türk Kültüründeki İzleri: Tanrısal Simgecilik” Milli Folklor, Yıl 21, Sayı 84.
ÖNKAŞ, A. Nilgün 2010. “Ana Dili Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar.” Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE). Bahar 2010. Sayı: 24.
_______, 2011. “Türk Halk Şiiri Örneklerinin Fonetik – Semantik İlişkisi ve Türkçe Eğitiminde Halk Şiirlerinden Yararlanma” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/2 Spring,TURKEY.
ÖZ, M. Feyzi 2001. Uygulamalı Türkçe Öğretimi. Ankara: Anı Yayınları.
ÖZDEMİR, Cihan 2013. “Dil- Kültür İlişkisi: Folklor Ürünlerinin Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yeri ve İşlevi.” Milli Folklor. Sayı: 97. Yıl: 25. Ankara.
TOGAN, Z. Velidi 1931. “Türk Destanlarının Tasnifi.” Atsız Mecmua, S: 1, 2, 3, 4, 5.
TOSUNOĞLU, Mesiha 2010. “Farklı Yazı Stillerinin Okuduğunu Anlama Sürecine Etkisi.” Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı. Yıl: 6. Sayı: 11. Ocak.
Türkçe Sözlük 2005. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
TÜRKMEN, Fikret 1995. “Manas Destanı ve Anadolu Halk Hikâyeleri” Manas - 1000, İnternational Symposium “Epos Manas” August, 27-28, Bishkek – Kırgızistan.
ÜNALAN, Şükrü 2001. Türkçe Öğretimi (Geliştirilmiş 2. baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
VYGOTSKY, Lev Semenovich 1962. Thought and Language. Ed-trans.by Eugenia Han gmann and Gertrude Vakar, Cambridge, Massachusetts: The Massachusetts İnstitute of Teknology.
YÖNTEM, A. Canip 1930. Epopée. İstanbul: Devlet Matbaası.