DİLBİLGİSİ KONULARINDA DEVAMLILIK İLİŞKİSİ

Geleneksel dilbilgisinin birçok önemli çalışma alanında (özellikle sesbilgisi, biçimbilgisi ve sözdiziminde) bazı önemli konular ikili ayrımlarla işlenir. Örneğin, sesbiliminde sesler ünlü ve ünsüz biçiminde ikiye ayrılır. Biçimbilgisinde ekler yapım ve çekim eki şeklinde ikili ayrımla tasnif edilir. Sözdiziminde fiiller konusunda da ikili bir ayrım vardır. Fiiller nesne alıp almama özelliğine göre geçişli ve geçişsiz kabul edilir. Bu tür ikili ayrımlar öğretim açısından kolaylık sağlasa da birçok sorunu beraberinde getirir. Hâlbuki dilbilgisindeki birçok konu, bir devamlılık ve süreklilik ilişkisi içinde yer alır. Yukarıda bazıları sayılan dilbilgisi konuları dilbiliminde geliştirilen inceleme yöntemleriyle ikili ayrım yapmadan devamlılık ve etkileşim açısıyla yeniden değerlendirilebilir. Dilbilgisinin ana alanları arasında da böyle bir etkileşim mevcuttur. Sesbilgisiyle biçimbilgisi birbirlerini etkiler ve bu iki alanın birbirlerini etkilemesini inceleyen alan morfofonoloji diye isimlendirilir. Biçimbilgisiyle sözdizimi de birbirlerini etkileyen alanlardır. Morfosentaks bu etkileşim alanını inceler. Sözdizimi ile anlambilim arasında da önemli bir etkileşim vardır. Sesbilgisi, biçimbilgisi, sözdizimi ve anlambilimi etkileşimleri Türkçe için önemli çalışma alanlarıdır. Bu tür etkileşim ve devamlılıklar, burada bahsedilmeyen dilbilgisinin diğer alt alanlarında da çok rahatlıkla izlenebilir. Bu makale dilbilgisindeki bazı konuların devamlılık yaklaşımıyla nasıl ele alınacağını işlemektedir. Böyle bir yaklaşım dilbilgisi öğretimini derinden etkileyecek niteliktedir ve geleneksel dilbilgisinin bazı temel alanlarının daha iyi anlaşılmasını ve öğretilmesini kolaylaştıracaktır.

CONTINUUM RELATION IN GRAMMATICAL TOPICS

Some topics in traditional Turkish grammar (especially in phonology, morphology and syntax) are examined in binary division. For example, in phonetics, sounds are divided into two classes: vowels and consonants. In morphology, the suffixes are classified as inflectional and derivational suffixes. In syntax the verbs are distinguished according to whether they have an object. If the verb has an object it is called as transitive verb. If the verb does not have an object it is called as intransitive verb. Although this kind of analysis provides some facilities in terms of teaching, these divisions bring many difficulties. However, many topics in grammar can also be dealt with the linguistic continuum. In addition, there are interactions and continuum within the main domain of the grammar. For example, phonology and morphology interact each other and this interaction is called morphophonology. Morphology and syntax influence one another and morphosyntax examines this interaction. Another interaction includes the fields of syntax and semantics. The interaction of phonology, morphology, syntax and semantics is essential study area in Turkish grammar. This kind of division can be seen in every sub-domain of grammar which is not mentioned here. The topics mentioned above can be analyzed by using the linguistic methods without making binary distinctions. This article examines some essential topics in grammar in terms of continuum approach. Such an approach would facilitate the teaching and solution of some basic areas of traditional grammar

PDF

___

Aikhenvald, Alexandra Y. (2007). "Typological distinctions in word-formation". Shopen, Timothy (Ed.), Language Typology and Syntactic Description Volume III: Grammatical Categories and the Lexicon. Cambridge: Cambridge University Press. 1-64.
Akmajian, Adrian; Demers, Richard A.; Farmer, Ann K. & Harnish, Robert M. (2010). Linguistics: An Introduction to Language and Communication. Cambridge, Mass. ; London: MIT Press.
Ashby, Patricia (2011). Understanding Phonetics. London: Hodder Education.
Aslan, Sema (2006). "Türkiye Türkçesinin Morfonolojisi Üzerine". Türk Dili (654): 546-557.
Baerman, Matthew; Brown, Dunstan & Corbett, Greville G. (2005). The Syntax-morphology Interface: A Study of Syncretism.
Ball, Martin J. & Rahilly, Joan (1999). Phonetics: The Science of Speech. London: Arnold.
Banguoğlu, Tahsin (2004). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Bybee, Joan L. (1985). Morphology: A Study of the Relation between Meaning and Form. Amsterdam ; Philadelphia: J. Benjamins.
Clark, John & Yallop, Colin (1990). An Introduction to Phonetics and Phonology. Malden, Mass. ; Oxford: Blackwell.
Comrie, Bernard (1989). Language Universals and Linguistic Typology: Syntax and Morphology. Chicago: University of Chicago Press.
Croft, William (2000). "Lexical and Grammatical Meaning". Booij, Geert & C. Lehmann, J. Mugdan (Ed.), Morphology: An International Handbook on Inflection and Word-Formation. Berlin, New York: Walter de Gruyter. 257-263.
Crystal, David (2005). How Language Works. London: Penguin Books.
Davenport, Mike & Hannahs, S. J. (2005). Introducing Phonetics and Phonology, Second Edition. London: Hodder Arnold.
Demir, Nurettin & Yılmaz, Emine (2011). Türk Dili El Kitabı. Ankara: Grafiker.
Demirci, Kerim (2008). "Dilbilgiselleşme Üzerine Bir İnceleme". bilig 45: 131-146.
Doğan, Nuh (2015). "Türkçe Çift Nesneli Bir Dil midir?". Turkish Studies - International Periodical
for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 10(8): 919-940.
Eker, Süer (2010). "Ünlülerin Temel Özellikleri Üzerine Birkaç Not". Turkish Studies - International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 5(4): 305-320.
Erdem, Mevlüt (2006). "Türkçede Gramatikal İlişkiler ve Anlamsal Roller". Büyük Türk Dili Kurultayı. Bilkent Üniversitesi, Ankara. 523-529.
Erdem, Mevlüt (2011). "Türkçede Çekim ve Yapım Eklerinin Özellikleri ve Sınırları". bilig (58): 71- 90.
Ergin, Muharrem (1985). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Gökdayı, Hürriyet & Sebzecioğlu, Turgay (2006). "Geçiş Aşamasında Olan +cA ekinin Türü". Türk Dili (649): 61-71.
Göksel, Aslı & Kerslake, Celia (2005). Turkish: A Comprehensive Grammar. London: Routledge.
Haspelmath, Martin & Sims, Andrea D. (2010). Understanding Morphology. London: Hodder Education.
Hopper, P. J. & Thompson, S. A. (1980). "'Transitivity in Grammar and Discourse". Language 56(2): 251-299.
Hopper, Paul J. & Traugott, Elizabeth Closs (2003). Grammaticalization. Cambridge: Cambridge University Press.
Korkmaz, Zeynep (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu.
Kornfilt, Jaklin (1997). Turkish. London; New York: Routledge.
Lewis, Geoffrey (2000). Turkish Grammar. Oxford; New York: Oxford University Press.
Lodge, K. R. (2009). A Critical Introduction to Phonetics. London: Continuum.
Nathan, Geoffrey S. (2008). Phonology: A Cognitive Grammar Introduction. Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins Pub. Co.
Özsoy, A. Sumru (2004). Türkçe’nin Yapısı I Sesbilim. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Payne, Thomas E. (1997). Describing Morphosyntax: A Guide for Field Linguists.
Perlmutter, David (1978). "Impersonal Passives and the Unaccusative Hypothesis". Meeting of the Berkeley Linguistics Society 4: 157-190.
Üstünova, Kerime (2015). "Eylem-Nesne İlişkileri Üzerine Sadece {-I}, {-Ø} Ekleriyle Çekimlenmiş Ad / Zamir Alan Eylemler Mi Geçişli Sayılmalıdır?". Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(16): 1143-1152.
Zec, Draga (2007). "The syllable". De Lacy, Paul V. (Ed.), The Cambridge Handbook of Phonology. Cambridge: Cambridge University Press. 161-194