MİLLİYETÇİLİK VE YAZIN BAĞLAMINDA TÜRK ROMANINDA (1950-1980) GAYRİMÜSLİM AZINLIKLAR

Edebî türler içerisinde roman, diğer türlerle kıyaslandığında, geleneksel anlatı formlarından ilk ve ciddi kopuşu ifade eden anlatı türüdür. Roman sözcüğünün taşıdığı (novel/yeni) anlam, bunu açıkça ortaya koymaktadır. "Modern çağın epiği" olarak kabul edilen roman, modern bir olgu olan ulus oluşumunu en iyi temsil eden türdür. Türk romanında Meşrutiyet dönemi gelişmeleri, toprak kayıpları, Balkan Harpleri, I. Dünya Savaşı, İstanbul'un işgal edilmesi vb. birçok olay, milliyetçi duyguların işlenmesi için elverişli bir konu skalası sunmuştur. Azınlıklar konusu, milliyetçilik bağlamında, "tutkulu ve hırs yüklü" bir biçimde Türk romanının üzerinde durduğu önemli meselelerden biridir. Bu çalışmada da dünyada milliyetçiliğin zirveye çıktığı yılların hemen akabinde yayımlanan bazı romanlarda , azınlıklar konusunun nasıl işlendiği ana hatlarıyla belirlenmeye çalışılmıştır. İnsancıl bir bakış ve sınıf gerçeği açısından azınlıkları konu alan romanlarda, genel olarak azınlıkların olumlu tipler olarak çizildiği görülürken, yaşanan vahim olaylar neticesinde ülkeyi terk etmeleri ise kayıp olarak nitelenir. Yaşanan bazı olumsuzluklar dönemin iktidarına fatura edilir. Ulusal ve milliyetçi bir perspektifle azınlıkları ele alan romanlarda azınlıklar, ülkenin işgali sonrasında şımarıklık yapan ve taşkınlık gösteren kişiler olarak anlatılır. Türklere karşı sergiledikleri çirkin davranışlar, roman kahramanlarının millî bilinçle dolmalarına vesile olur. Ayrılıkçı fikirler gütmeyen azınlıklar, olumlu ve iyi yönleriyle romana dâhil olurlar. "İhanet edenler ise er geç cezalandırılacaktır" düşüncesi de (Küçük Ağa vb.), bazı romanlarda işlenir. İslâmcı bakış açısıyla yazılan romanlarda azınlıkların ele alınışı, milliyetçi görüş ile paralellikler gösterir. Bazı yazarlarda azınlıklara "metres olmak" lâyık görülürken, bazılarında da onların Batı tarafından içimize sokulan Truva atı olduğu düşüncesi işlenir. Yahudilerin adı ise bozgunculuk ve yıkımla özdeşleşmiştir

IN THE CONTEXT OF NATIONALISM AND LITERATURE NONMUSLIM MINORITIES IN TURKISH NOVEL (1950-1980)

Novel in literary genres, when compared with others, is the kind of narrative that expresses initial and serious break from traditional narrative forms. The meaning of the word of "novel" clearly reveals this situation. Novel, which is admitted as the epic of the modern age, is the most representative genre of the modern phenomenon, the nation formation. In Turkish Novel, many cases like Constitutional period developments, losses of ground, Balkan wars, World War I., occupation of Istanbul etc. presented convenient issue scale to cultivate nationalistic feelings. In nationalism context, minority issue, which is emphasized with passionate and ambitious manner, is one of the main cases of Turkish novel. In this study, the perspectives on minorities in the novels which were published after years of peak of nationalism were tried to generally determine. Generally, minorities are seen as positive characters in the novels, with the point of humanistic and classification, which were about minorities and their leavings the country after desperate events are seen as a loss. It is considered that the government of that period were responsible for problems. Minorities are seen as brazen and frenzy figures after the occupation of the country in the novels, with the point of nationalistic, which were about minorities. Their heinous behaviours for Turks provoked national consciousness on fictitious characters. Minorities who weren't separatist are in the novel with their positive behaviours. The idea "betrayers will be punished sooner or later" was mentioned in some novels (like Küçük Ağa etc.). Discussion about minorities in the novels with the point of islamic is parallel with nationalistic view. Minorities were figured as a mistress by some authors and for some others as a trojan horse which were managed by foreigners. The title "jewish" were identified with defeatism and ravage

PDF

___

Ağaoğlu, A. (2006). Ölmeye Yatmak. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Aktar, A.(2008), Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, İstanbul: İletişim Yayınları.
Altan, Ç. (1979). Bir Avuç Gökyüzü. İstanbul: Milliyet Yayınları:
Alver, B. (2004). Hayatın Akışına Tanıklık Bağlamında Edebiyat Sosyolojisi. Hece-Hayat Edebiyat Siyaset 90/91/92, Ankara: Hece Yayınları.
Andaç, F. (2000). Adalet Ağaoğlu Kitabı/Sen Türkiye’nin En Güzel Kazasısın (söyleşi). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Anderson, B. (2011). Hayali Cemaatler/ Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması (Çeviren: İskender Savaşır). İstanbul: İletişim yayınları.
Arseven, T.(2010), Attilâ İlhan’ın Romanları ve Romancılığı (Editör: Yakup Çelik), Attilâ İlhan, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Atay, O. (2003). Bir Bilim Adamının Romanı. İstanbul İletişim: Yayınları.
Ayaşlı, M. (1968). Pertev Bey’in Üç Kızı. İstanbul: Sebil Yayınevi.
Ayvazoğlu, B.(2003a), Peyami Safa, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce C:5/ Muhafazakârlık, s.220-229. İstanbul: İletişim Yayınları.
---------------. (2003b), Münevver Ayaşlı, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce C:5/ Muhafazakârlık, s.162-165. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ayverdi, S. (1978). Kölelikten Efendiliğe. İstanbul: Damla Yayınevi.
---------------. (1987). Bağ Bozumu/Hâtıralar-Makaleler. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
---------------. (2007). İbrâhim Efendi Konağı. İstanbul: Kubbealtı Neşriyât.
Azak, U.(2003), Sâmiha Ayverdi, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce C:5/ Muhafazakârlık, s.248- 255. İstanbul: İletişim Yayınları.
Bali, N.R.(2003), Türk Anti-Semitizmi, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce C:5/ Muhafazakârlık, s.402-409. İstanbul: İletişim Yayınları.
Baysal, F. (1972). Rezil Dünya. İstanbul: Varlık Yayınları.
Belge, M. (2009). “Genesıs/ Büyük Ulusal Anlatı ve Türklerin kökeni”. İstanbul: İletişim Yayınları.
----------------. (2012). Militarist Modernleşme/Almanya, Japonya ve Türkiye. İstanbul: İletişim Yayınları.
Benjamin, W.(1993). Pasajlar (Çeviren: Ahmet Cemal), İstanbul: YKY.
Bora, T.(2009), Türk Sağının Üç Hâli/Milliyetçilik, Muhafazakârlık, İslâmcılık, İstanbul: İletişim Yayınları.
Buğra, T. (2003). Küçük Ağa. İstanbul: İletişim Yayınları.
--------------. (1976), Kurtuluş Savaşı: Niçin ve Nasıl? Türk Dili Türk Romanında Kurtuluş Savaşı Özel Sayısı, S:298 Temmuz 1976, s.113-116.
Copeaux, E. (2003). Türk Milliyetçiliği: Sözcükler, Tarih, İşaretler. MTSD C:4 Milliyetçilik, s. 44- 52. İstanbul: İletişim Yayınları.
Çetin, N.(2011), Tarık Buğra’nın Küçük Ağa Romanının Tahlili (Editörler: Mehmet Tekin-Ebru Burcu Yılmaz) Tarık Buğra, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Doğan, M. H.(1976), Türk Romanında Kurtuluş Savaşı, Türk Dili Türk Romanında Kurtuluş Savaşı Özel Sayısı, S:298 Temmuz 1976, s.7-40.
Eagleton, T.(2004), Edebiyat Kuramı/Giriş (Çeviren: Tuncay Birkan), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Eliade, M.(2001), Mitlerin Özellikleri (Çeviren: Sema Rifat), İstanbul: Om Yayınevi.
Giddens, A. (1992). Modernliğin Sonuçları (Çeviren: Ersin Kuşdil). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Gündüz, O. Yakın Dönem Tarihsel Romanlarda Çatışma Alanları ve Tarihsel Romanların “Ulusal Kimlik” Edindirmedeki Rolü, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Erzurum 2007, Sayı 35.
Güven, D.(2012), Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül Olayları, İstanbul: İletişim Yayınları.
Hobsbawn, E. J. (2010). Milletler ve Milliyetçilik (Çeviren: Osman Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Ilgaz, R. (1990). Sarı Yazma. İstanbul: Çınar Yayınları.
Işınsu, E. (2008). Sancı. Ankara: Elips Kitap
İlhan, A. (1974). Sırtlan Payı. Ankara: Bilgi Yayınevi.
-----------. (1996). Bıçağın Ucu. Ankara: Bilgi Yayınevi.
-----------. (2007). Yaraya Tuz Basmak. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
-----------. (2010). Kurtlar Sofrası. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
-----------. (1993), Hangi Edebiyat, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Jusdanıs, G. (1998). Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür/Milli Edebiyatın İcat Edilişi (Çeviren: (Tuncay Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.
Kedourie, E. (1971). Avrupa’da Milliyetçilik (Çeviren: M. Halûk Timurtaş), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Kemal, O. (2007). Gurbet Kuşları, İstanbul: Everest Yayınları.
Kocagöz, S. (1973). İzmir’in İçinde. İstanbul: Sinan Yayınları.
-----------. (1976) Niçin Kurtuluş Savaşı, Türk Dili Türk Romanında Kurtuluş Savaşı Özel Sayısı, S:298 Temmuz 1976, s.109-112.
Kolcu, A.İ.(2011), Yeni Bir Bedende Uyanmak ya da Küçük Ağa Romanında Metamorfoz, (Editörler: Mehmet Tekin-Ebru Burcu Yılmaz) Tarık Buğra, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Koraltürk, M. (2011), Erken Cumhuriyet Döneminde Ekonominin Türkleştirilmesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
Köroğlu, E.(2010), Türk Edebiyatı ve I. Dünya Savaşı 1914-1918/Propagandadan Millî Kimlik İnşasına, İstanbul: İletişim Yayınları.
Kösemihal, N. Ş. (1964-1966), “Edebiyat Sosyolojisine Giriş”, Sosyoloji Dergisi, sayı: 19-20, İstanbul.
Meriç, C. (2006). Sosyoloji Notları ve Konferansları. İstanbul: İletişim Yayınları.
Millas, H. (2005). Türk ve Yunan Romanlarında “Öteki” ve Kimlik. İstanbul: İletişim Yayınları.
Moran, B. (1987). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1/Ahmet Mithat’tan A.H.Tanpınar’a. İstanbul: İletişim yayınları.
-----------. (1994). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2/Sabahattin Ali’den Yusuf Atılgan’a. İstanbul: İletişim Yayınları.
Narlı, M.(2002), Orhan Kemal’in Romanları Üzerine Bir İnceleme, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Ökte, F.(1951), Varlık Vergisi Faciası, İstanbul: Nebioğlu Yayınevi.
Özdemir, H. (2013). Yeni İnsan ve Ulus Oluşumunda Roman Aşkı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Safa, P. (1993). Biz İnsanlar. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
-----------. (1999). Matmazel Noraliya’nın Koltuğu. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
-----------. 1995), Türk İnkılâbına Bakışlar, İstanbul: Ötüken Yayınları.
-----------. 1971), Din İnkılâp İrtica (Derleyenler: Ergun Göze-Nevzat Kösoğlu), İstanbul: Ötüken Yayınları.
Solak, Ö.(2008), Romanda Öteki/Ötekinin Romanı [Osmanlı Romanında Yabancılar ve Azınlıklar(1896-1914)], Konya: Tablet Yayınları.
Soysal, S. (1977).Yenişehir’de Bir Öğle Vakti. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Tanpınar, A. H.(2005). Sahnenin Dışındakiler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Toprak, Z.(1995), Türkiye’de Ekonomi ve Toplum/Milli İktisat-Milli Burjuvazi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Türkeş, A.Ö.(2003), Muhafazakâr Romanlarda Muhafaza Edilen Neydi? Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce C:5/ Muhafazakârlık, s.590-603. İstanbul: İletişim Yayınları.
Watt, I.(2007), Romanın Yükselişi/Defoe, Richardson ve Fielding Üzerine İncelemeler (Çeviren: Ferit Burak Aydar), İstanbul: Metis Yayınları.
Yılmaz, E.B.(2005), Tarık Buğra/İnsan ve Eser, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı ana Bilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, XI+352 s.