DEVLETE İTAATİN SINIRLARINI DİNE GÖRE BELİRLEYEN FARKLI KÜLTÜRLERDEN İKİ ESERİN KARŞILAŞTIRMASI

Bu çalışma Vindiciae Contra Tyrannos ve el-Ahkamu's-Sultaniye adlı iki eserin, otoriteye itaat konusuna bakışının karşılaştırmasını içermektedir. Eserlerden biri olan Vindiciae, otoriteye uyması gereken halk tarafından, otoritenin meşruiyet sınırlarını ortaya koyma ve ezilmiş bir toplum olan Fransız Kalvincilerini örgütleme amacıyla yazılmıştır. Eserde devlet teorisi yer almaz. Sadece itaat konusu ele alınmış, uzun uzun itaatin şartları ve sınırları ile isyanın şekli tartışılmıştır. Karşılaştırma yapacağımız ikinci eser olan Ahkâm ise halk tarafından değil, iktidar tarafından yazdırılmış bir kitaptır. İktidarı temsil eden halifenin isteği üzerine kaleme alınmış olan bu eserde tam anlamıyla bir devlet problemlerinden biri olan meşruiyet ve otoriteye itaat konusuna değinilmiştir. Çalışmada iki farklı kültürde ve farklı zamanlarda yazılmış olan iki eserdeki benzerlikler ele alınmıştır. Çok farklı sebep ve amaçlarla yazılmış olan bu iki eserde benzerlikler devlete itaat konusunda ortaya çıkmaktadır. Farklı dinler temel alınarak yazılmış olmalarına rağmen iki eserde de devlet meşruiyetini dinden almakta ve halkın devlete itaat etmesi için, devletin dine karşı olmaması gerektiğine vurgu yapılmaktadır. Çalışmada, bu iki eser öncelikle tanıtılmış, daha sonra dinin etkisi göz önünde bulundurularak oluşturulan belirli başlıklar altında karşılaştırmalar yapılmıştır. Çalışmanın genelinden anlaşılmaktadır ki; devletlerin meşruiyetini, halkın temsilcilerinin kimler olacağını ve hangi görevleri ifa edeceklerini, halkın yapması gerekenlerin neler olduğunu, devlete itaatin neden gerekli olduğunu belirleyen dindir. Eserlerin yazıldığı kültürlerin ve zamanların farklı olması bu iki eserin aynı sonuçlara ulaşmasını engellememiş, iki eser de; farklı ifadelerle, farklı zamanlarda, farklı kültürel değerlere rağmen aynı neticeye varmışlardır

THE COMPARISON OF TWO WORKS FROM TWO DIFFERENT CULTURES DETERMINING THE LIMITS OF OBEDIENCE TO THE STATE ACCORDING TO RELIGION

This study contains the comparision of two works -el-Ahkam’s Sultaniye and Vindiciae Contra Tyrannos- opinions on obedience to the authority. One of the works, Vindiciae, was written with the aim of organising French Calvinist, an opressed society and creating the legality lines of authority by public, who must obey the authority. In the work theory of state doesn’t exist. Only the thema of obedience was mentioned and obedience conditions and lines, and the type of revolt were argued. The second work, which we will compare, Ahkam is a book, which had been written by rulership, not by public. In this work, which had been written on khalif’s, who was the representative of rulership’s request, completely exist theory of state. In this study legality and authority, which have been one of the oldest problems of philosophy of politics wer ementioned. In this study similarity of two works, written in two different cultures and in different times were mentioned. Similirities of these two works, written by different reasons and on different purposes occur in obedience to the state. Altough they were written, based on different religions, in both of the works the facts that the state has legacity based on religion and in order that the public obey the state, it shouldn’t be against to religon were emphasized. In the study, these works were introduced and comparisions were made under spesific titles, created considering the effects of religion. It is understood from the study that it’s religion, which defines the legacity of states, why obedience to the state is necessary, what are the things that public should do, who will be representatives of nation and which duties they will do. The fact that these two works were written in different cultures and in different times didn’t prevent them to come to the same conclusions, both of these works came to the same conclusions, with different statements, in different times, in spite of different cultural values

___

  • ALATLI, Alev (ts). Batıya Yön Veren Metinler. Cilt 2. http://www.dusuncetarihi.com/pdf/batiya_yon_veren_metinler_cilt2.pdf (27.11.2013)
  • BRUTUS, Junius (1689). Vindiciae Contra Tyrannos. London. https://archive.org/stream/vindiciaecontrat00lang#page/n1/mode/2up. (15.12.2013)
  • BRUTUS, Stephanus Junius (2011). “Vindiciae Contra Tyrannos” Çev. Mete Tunçay, Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi (Yeni Çağ), 4. Baskı, s. 145-174, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • BRUTUS, Stephanus Junius (ts). “Tiranlara Karşı Özgürlüğün Savunulması” Çev. Alev Alatlı, Batı’ya Yön Veren Metinler, Cilt 2, s.576-583. http://www.dusuncetarihi.com/pdf/batiya_yon_veren_metinler_cilt2.pdf (27.11.2013)
  • EBENSTEİN, William, ( 2009). Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri. Çev. İsmet Özel, 5. Baskı, İstanbul: , Şule Yayınları.
  • EL-MAVERDİ, Ebu’l Hasen (1989). el-Ahkamu’s- Sultaniye Tahkik: Ahmed Mubarek elBağdadi. Kuveyt: Dar-ü İbni Kuteybe.
  • ,GİBB, Hamilton A.R. (1991). İslam Medeniyeti Üzerine Araştırmalar Çev. Kadir Durak ve arkadaşları, İstanbul: Endülüs Yayınları.
  • GÖZE, Ayferi (1968). “Onaltıncı Yüzyıl Düşünürlerinde Baskıya Karşı Direnme”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası XXXIV (1-4): 243-277.
  • GÜNER, Ahmet (2002). “Maverdi’nin Hilafet Kuramının Tarihsel Arka Planına Bakış”,D.E.Ü.İlahiyat Fakültesi Dergisi, (16): 3-36.
  • KALLEK, Cengiz (2003). “Maverdi”. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 28, 180-186. Ankara: TDV Yayınevi.
  • NİETZSCHE, Friedrich (2001). İyinin ve Kötünün Ötesinde (Bir Gelecek Felsefesini Açış) Çev. Prof. Dr. Ahmet İnam, 2. Baskı, İstanbul: Yorum Yayınevi.
  • ÖZDEMİR, Mehmet Nadir (2008). “Abbasi Halifeleri İle Büyük Selçuklu Sultanları Arasındaki Münasebetler”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi 24: 315-367.
  • SOURDEL, Dominique (1988). Abbasî Hilâfeti, İslâm Tarihi Kültür ve Medeniyeti Çev. Hamdi Aktaş ve arkadaşları. İstanbul: Hikmet Yayınları.
  • ŞAFAK, Ali (1988). “Ahkamü's-Sultaniyye”. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 1, 554-555. Ankara: TDV Yayınevi
  • TUNÇAY, Mete, Batı’da Siyasal Düşünce Tarihi (Yeni Çağ), 4. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.