DEĞER SINIFLAMASI ÜZERİNE AKSİYONEL BİR DENEME

Değer kavramı literatürde sonsuz düşüncelerden davranışsal eylemlere kadar her şeyi kapsayacak şekilde verilmektedir. Bu kadar geniş bir alanı kapsayan değerlerin çok farklı sınıflamalarının yapılması da doğaldır. Yapılan değer sınıflamaları incelendiğinde, üzerinde anlaşmaya varılmış genel geçerli bir değerler sınıflamasının olmadığı daha ilk bakışta tespit edilebilmektedir. Değer sınıflamalarının daha çok yabancı literatüre dayandığı görülmekte olup, ülkemiz özeli düşünüldüğünde bu konuda yapılan çalışmaların çok sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle çalışmada, değer eğitimini bizzat veren öğretmenleri temel alarak Türkiye'ye özel bir değer sınıflamasının yapılması hedeflenmiştir. Çalışma ilköğretim düzeyinde çalışan 30 sınıf ve sosyal bilgiler öğretmeni ile yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması kullanılmıştır. Çalışma öncesi değer sınıflamasına yönelik yapılan yerli ve yabancı çalışmalar taranmıştır. Daha önce yapılan değer sınıflamaları incelenmiş, bunlardan hareketle evrensel, ahlaki, toplumsal/milli, dini, bilimsel/etik, politik ve estetik değerler kategorileri belirlenmiştir. Sonrasında ilköğretim düzeyinde uygulanan tüm öğretim programları taranarak 63 değerden oluşan bir değerler listesi hazırlanmıştır. Öğretmenlerden bu değerleri kategoriler altına yerleştirmeleri istenmiştir. Araştırma sürecinde gözlem kayıtları ve öğretmenlerden elde edilen dokümanlarla veriler toplanmış ve analize tabi tutulmuştur. Çalışma sonunda, 63 değer ifadesinden 51'inin öğretmenlerin büyük çoğunluğu tarafından kategoriler altına yerleştirildiği tespit edilmiştir. Çoğu değerin öğretmenler tarafından yüksek oranda kategorileştirilmiş olması, Türkiye'ye özel bir değer sınıflamasının yapılabileceğinin göstergesidir. Zira değerler konusunda öğretmenlerin büyük oranda ortak bakış açısı ve algılara sahip olduğu bu araştırma ile ortaya konulmuştur. Öğretmenler 12 değerin kategorilendirme işinde sorun yaşamışlardır. Bu değerlerin tamamına yakın kısmında öğretmenlerin iki değer kategorisinde toplandıkları görülmüştür

AN ACTIONAL STUDY ON VALUE CLASSIFICATION

In this study, it was aimed to perform a value classification specific to Turkey based on teachers who personally give value education. The study was carried out with 30 classroom and social studies teachers working at primary education level. The action research of qualitative research methods was used in this study. Domestic and foreign studies conducted on value classification were screened before the study. The previous value classifications were examined, and the categories of universal, moral, social/national, religious, scientific/ethical, political and aesthetic values were determined based on them. Afterwards, a list of values consisting of 63 values was prepared by screening all the curriculums applied at primary education level. The teachers were asked to put these values under categories. Data were collected with the observation records and the documents obtained from the teachers during the research process, and they were analyzed. As a result of the study, it was determined that 51 of 63 value statements were put under categories by the vast majority of the teachers. The fact that most of the values were categorized by the teachers at a high rate is an indicator that a value classification specific to Turkey can be made since the fact that teachers have common viewpoints and perceptions about values to a large extent has been demonstrated by this research. The teachers had problems in the categorization of 12 values. It was seen that teachers gathered in two categories of value in almost all of these values

PDF

___

Academic Integrıty (2009). The fundamental values of academic integrity. Durham, North Carolina: The Center for Academic Integrity.
Acat, M. B. ve Aslan, M. (2012). “Yeni bir değer sınıflaması ve bu sınıflamaya bağlı olarak öğrencilere kazandırılması gereken değerler”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1461-1474.
Agle, B. R. ve Caldwell, C. B. (1999). “Understanding research on values in business”, Business & Society, 38(3), 326-387.
Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akıncı, A. (2005). “Hayata anlam vermede dini değerlerin ve din öğretiminin rolü”, Değerler Eğitimi Dergisi, 3(9), 7-24.
Allport, G.W., Vernon, P. E. ve Lindzey, G. (1960) A study of values (3rd ed.) Boston, MA: Houghton Mifflin.
Altunay, E. ve Yalçınkaya, M. (2011). “Öğretmen adaylarının bilgi toplumunda değerlere ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 5-28.
Baier, K. (1967). “The concept of value”, The Journal of Value Inquiry, 1(1), 1-11.
Bradshaw, Y., Healey, J. F. ve Smith R. (2001). Sociology for a new century. Bostaon: Pine Forge Press.
Brand, D. L. (1999). Educating for character in the united states army: A study to determine the components for an effective curriculum for values education in basic training units. Unpublished Ph. D. Thesis, South Carolina University, South Carolina, US.
Büyüköztürk, Ş. vd. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri, Pegem Akademi, Ankara.
Carducci, B. J. (2009). The psychology of personality: Viewpoints, research, and applications (2nd ed.). Malden, MA: Wiley-Blackwell.
Coşkun Keskin, S. ve Keskin, Y. (2009). "Cumhuriyet dönemi ilkokul (İlköğretim 1. Kademe) sosyal bilgiler ve onun kapsamına giren ders programlarında bir değer olarak “barış” ın yeri”." Değerleri Eğitimi Dergisi, 7(17), 69-92.
Coşkun Keskin, S. (2012). "Çocuklar için ‘değer’ neyi çağrıştırıyor? Değerleri gündelik hayata aktarmaya yönelik bir tespit çalışması”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1491-1512.
Çetin, Ş., (2015). “Milli Değerlerin Öğretimine Yönelik Tutum Ölçeği (MDÖTÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması (MDÖTÖ)”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, p. 447-460, ISSN: 1308-2140, Volume 10/11 Summer 2015, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8631, ANKARA-TURKEY.
Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). “Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: Amaç, içerik ve işlev”, Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
Emhan, A. ve Çayır, C. (2010). “Girişimcilerin stres ile baş edebilmesinde tinsel değerlerin etkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 101-120.
Ertürk, E. (2007). Ders kitaplarında toplum, yurttaşlık, vatanseverlik ve ekonomi anlayışının dönüşümü: 1997 ve 2004 ilköğretim sosyal bilgiler ders kitapları üzerine bir içerik analiz. Yayınlanmammış yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, Sosyal Bilinler Enstitüsü, İstanbul.
Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Haldane, J. (2004). “The nature of values”. In J. Haldane (Ed.), Values, Education and the Human World (pp. 1-13). UK: Imprint Academic.
Halstead, J. M. (1996). “Values and values education in schools”. In J. M. Halstead, M. J. Taylor (Eds.). Values in Education and Education in Values (pp. 3-14). England: Falmer Press.
Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Keskin, Y. (2015). “Tarih dersi öğretim programı ve ders kitaplarında değerler eğitimi”, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/7 Spring 2015, p. 659-674, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8234, ANKARA-TURKEY.
Lıckona, T. (1991). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. New York: Bantam Books.
Maslovaty, N. (2003). “The placement of moral contents: Priorities and structures of the belief system of theachers and high school students”, Educational Reseach and Evaluation, 9(1), 109-134.
Mayrıng, P. (2000). Nitel sosyal araştırmaya giriş nitel düşünce için bir rehber. Çev. A. Gümüş, M. Sezai Durgun. Adana: Baki Kitabevi.
Merter, F. ve Şekerci, H. (2015). “Değerlerin kaybolma durumuna ilişkin sınıf öğretmeni görüşlerinin değerlendirilmesi”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/3 Winter 2015, p. 851- 874, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7987, ANKARA-TURKEY
Meydan, H. (2012). İlköğretim okullarında değerler ve karakter eğitimi. Yayınlanmamış doktora tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Naylor, D. T. ve Diem, R. A. (1987). Elementary and middle school social studies. New York: Random House.
Özensel, E. (2003). “Sosyolojik bir olgu olarak değer”, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-239.
Poyraz, H. (2007). “Değerlerin kuruluşu ve yapısı”. R. Kaymakcan ve diğerleri (Ed.). Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu içinde (s. 81-88). İstanbul: DEM Yayınları.
Puente, A. E., Awkard, J., Tesh, T. ve Southard, D. (1986). “Values of psychology and nonpsyhchology majors”, Psychological Reports, 59, 880-882.
Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: Free Press.
Rokeach, M. (1968). Belief, attitudes, and values: A theory of organization and change. San Francisco: Jossey-Bass Inc.
Savage, T. V. ve Armstrong, T. G. (1996). Effective teaching in elementary social studies (3rd ed.). New Jersey: Prentice Hall.
Schwartz, S. H. (1992). “Universals in the content and structure of values: Theory and empirical tests in 20 countries”. In M. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology (pp. 1-65). New York: Academic Press.
Schwartz, S. H. (2006). “Les valeurs de base de la personne: Théorie, mesures et applications [Basic human values: Theory, measurement, and applications]”, Revue Française de Sociologie, 47, 249-288.
Spranger, E. (1928) Types of men. Halle: Max Neimeyer.
T.C. Başbakanlık Aile Ve Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü (2010). “Türkiye’de aile değerleri araştırması”. M. Turgut (Ed.). Ankara: Manas Medya Planlama Reklam Hizmetleri.
Throw, C. (1971). Paths to educational reform. New Jersey: Educational Technology Publications.
Tsirogianni, S. ve Gaskell, G. (2011). “The role of plurality and context in social values”, Journal for the Theory of Social Behaviour, 41(4), 441-465.
Turan, İ. (2010). “Bazı batı ve Türk çocuk klasiklerinde dini ve ahlaki değerler”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(1), 171-194.
Walsh, R. T. G., Teo, T. ve Baydala, A. (2014). A critical history and philosophy of psychology. New York: Cambridge University Press.
Yaman, H., Taflan, S. ve Çolak, S. (2009). “İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler”, Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.
Yaman, E., Bayburtlu, F. İ., Tekir, B., ve Kırman, S. (2015). “Dede Korkut çizgi filminde yer alan değerler”, Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 245-269.
Yaşar, Ş., Kasa, B. ve Gürdoğan Bayır, Ö. (2015). “Sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlerin ulusal ve evrensel olarak sınıflandırılması”, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/3 Winter 2015, p. 581-600, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7867, ANKARA-TURKEY.
Yazıcı, K. (2006). “Değerler eğitimine genel bir bakış”, Türklük Bilimi Araştırmaları [TÜBAR], 19, 499-522.
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yiğittir, S. ve Öcal, A. (2010). “İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin değer yönelimleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 407-416.
Yiğittir, S. (2012). “İlköğretim 5.sınıf öğrencilerinin değer yönelimlerinin Rokeach ve Schwartz değer sınıflandırmasına göre değerlendirilmesi”, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-15.
Yücel, H. A. (2011). İyi vatandaş iyi insan (7. Basım). Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.