DEDE KORKUT HİKÂYELERİNDE SAVAŞÇI EĞİTİMİ

Dede Korkut Hikâyeleri, Türk edebiyatının temel taşlarından biri olması ve eski Türk gelenekleri, inanışları, hayat tarzı ile ilgili bilgiler sunması ve destandan halk hikâyesine geçiş döneminin en önemli eseri olması açısından eşsiz bir kaynaktır. Bu eserde yer alan on iki hikâyenin olay örgüsünde genel olarak birtakım mücadeleler yer almaktadır. Çünkü hikâyelerde anlatılan göçebe Oğuz Türklerinin hayat tarzı, devamlı hareket ve mücadeleye dayanır. Bu mücadeleler ise, sadece tabiat ve çevre şartlarıyla değil, aynı zamanda düşmana karşı da verilmiştir. Bu nedenle kuvvet ve savaşçılık, böyle bir hayat tarzını devam ettiren asıl unsurlar olmuştur. Doğa şartlarının sertliği, avcılıkla uğraşma ve çevredeki toplumlarla sürekli mücadele gibi faktörler, göçebe insana savaşçı ve mücadeleci bir kimlik kazandırmada birinci derecede etkili olmuştur. Mücadelelere dayalı olan Dede Korkut Hikâyeleri'nde, savaşçı bir kimliğe sahip olması beklenen kahramanın yetiştirildiğini gösteren sahneler çokça yer almaktadır. Kuvvetli insana dayanan göçebe toplumlarda da, erkek çocuğa büyük bir değer verilmiştir. Bu nedenle özellikle erkek çocuklar, hem boylar arasındaki mücadelede, hem zor durumdaki ve tutsak olan aile bireylerini kurtarmada, hem de avlanma amacıyla yapılan vahşi hayvanlarla mücadelede âdeta özel bir savaş eğitimine tâbi tutulmuştur. Bu çalışmada, Dede Korkut Hikâyelerindeki kahramanların savaşçı bir kimlik kazanmada geçirdiği aşamalar ve hikâyelerin, savaşçı eğitimiyle ilgili olarak vermiş olduğu mesajlar tespit edilmeye çalışılmıştır

WARRIOR TRAINING IN DEDE KORKUT STORIES

When it is considered that Dede Korkut Stories are the fundamental element of Turkish literature because of including the informations on Turkish traditions, beliefs and life style; it can be said that the Book of Dede Korkut Stories is the unique source of Turkish Literature besides being the crossing point compositon from legend to folk narratives. It is because the life style of the Oguz Turks, told in the narratives, depends on the continuous struggle and movement, these struggles and movements take place on the plot of the these twelve stories. Oguz Turks struggled against not only nature but also enemy. So, being strong and a warrior are the factors in maintenance of their life style. The tough weather conditions, the continuous struggle against other tribes around and dealing with hunting have primary effects on establishing a warrior and fighter identity. Based on these struggles, Dede Korkut Stories have lots of scenes in which the future expected warrior hero is raised. It is because nomadic tribes, like Oguz Turks, based on powerful men, male child has great importance. It is why the children especially male ones had a special training on saving their family members when they are refugee or when they have hard times in struggling against the other tribes. They have also trained on hunting and dealing with wild animals. In this study it is tried to define the messages of the stories related to the warrior training and the process of establishing a warrior character of Dede Korkut Stories`heroes

___

ERGİN, Muharrem (2004), Dede Korkut Kitabı I, Ankara: TDK Yayınları.

ERGİN, Muharrem (2001), Dede Korkut Kitabı, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.

DUYMAZ, Ali (2000), “Dede Korkut Kitabında Alpların Eğitim ve Geçiş Törenleri”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni Bildirileri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.

GÜNAY, Umay, (1998), “Dede Korkut Hikâyelerindeki Karakterlerin Tahlili”, Milli Folklor Dergisi, 37: 3-13.

GÜZEL, Abdurrahman, Ali Torun (2007), Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları.

KAPLAN, Mehmet (2002), Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 1, İstanbul: Dergâh Yayınları.

KAPLAN, Mehmet (2007), Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3 - Tip Tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları.

OĞUZ, Öcal, v.d. (2004), Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.

ÖZSOY, Bekir Sami (2006), Dede Korkut Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları.

YILDIRIM, Dursun (1998), Türk Bitiği, Ankara: Akçağ Yayınları.