GOGOL’ÜN PALTO’SUNDAN ÇIKAN BİR ESER: ODALARDA

Edebiyatta öncü isimler ve eserler, bir geleneğin/yolun/akımın/anlayışın ilk önemli temsilcisi oldukları için kendisinden sonra gelen kalemleri ve kalem mahsullerini bir şekilde etkilemiştir. Bu öncü eserlerden biri, Dünya ve Rus edebiyatında önemli bir yere sahip Gogol'ün kilometre taşı kabul edilen yapıtlarından Palto'dur. Bu çığır açıcı uzun hikâyenin önemi ve etkisini tespit adına Dostoyevski'nin "Hepimiz Gogol'ün Palto'sundan çıktık." ifadesi dikkate değerdir. Türk edebiyatında da Palto'dan çıkan eserlere örnekler bulmak mümkündür. Bunlardan biri de Erdal Öz'ün 1960'ta yayımladığı ilk romanı Odalarda'dır. Öz, romanın ön sözünde, Varlık Yayınlarından çıkan ilk baskının arkasındaki Yaşar Nabi'ye ait olan tanıtım yazısından hareketle kitapla ilgili yazılarda hep Dosteyevski ve Camus vurgusunun öne çıkartıldığını fakat o, romanını Palto'da anlatılan kahramandan yola çıkarak yazmaya başladığını ifade eder (Öz, 1999:11). Nitekim romanda adı verilmeyen küçük memur, Gogol'ün Palto'sundaki "küçük adam"ın karşılığı olarak sunulan Akakiy Akakiyeviç'ten izler taşır. Öz'ün eserinde, bir alt metin olarak Palto'yla "gönderge" ve "anıştırma" yoluyla doğrudan veya dolaylı yoldan ilişki kurulur. Bu makalede Erdal Öz'ün Odalarda adlı romanıyla Gogol'ün Palto'su, çözümlenmeye çalışılmış ve iki eser arasındaki benzerliklerle farklılıklar, iki eserin başkişileri etrafında tespit edilmiştir. Böylelikle Öz'ün, Palto'daki kahramandan hareketle yazmaya başladığını söylediği romanı Odalarda'ki Palto etkisinin ne boyutlarda olduğu, bu etkinin özgünlüğe dönüşüp dönüşmediği gibi hususlar irdelenmiştir

A WORK OF ART RISES UP FROM THE COAT OF GOGOL: IN THE ROOMS

Since the leading names and the work of arts in literature are the most significant representatives of a tradition/ way/ movement comprehension, influenced the authors and the works of art of these authors following them. One of these leading Works of art is Earth and The Coat which is accepted as milestone work in Russian literature of Gogol. “We all rises from The Coat of Gogol” statement of Dostoyevski, was said to determine the importance of this pioneer long story. It is possible to find examples fort he Works of art rise up from the Coat in Turkish literature. One of them is In The Rooms, the first novel published in 1960 by Erdal Öz. Öz states that, in the preface of the novel, Dostoyevski and Camus are emphasised in the writings about the book based on the introduction writ of Yaşar Nabi on the back of the first press from Varlık Publication (Öz 1999, 11). Thus, little officer whose name is not stated in the novel, bears traces of Akakiy Akakiyeviç who is presented as equivalent of “little man” in The Coat of Gogol. In Öz's art of work as a sub-text; with "Palto"; it is established direct or indirect relationship through "referent" and "allusion". In this article, it is aimed to analyze the intertextuality between In The Rooms of Erdal Öz and The Coat of Gogol, and it is determined on the similarities and the differences between these two works, and the protagonists, by using comperative literature method. In this way, the issues such as how the Coat effect in In The Rooms, which is said by Öz, to begin the writing beginning from the protagonist in The Coat, and whether this effect turns into individuality or not, are examined.

___

AKTAŞ, Şerif (2000). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.

AKTULUM, Kubilay (2007). Metinlerarası İlişkiler, İstanbul: Öteki Yayınevi.

AYTAÇ, Gürsel (2003). Genel Edebiyat Bilimi, İstanbul: Say Yayınları.

GOGOL (2008). Palto (Çev. Aslı Tanakay), İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.

GÜMÜŞ, Ezgi Oya. (2006). “Tuncer Cücenoğlu’nun Tiyatro Oyunlarına Genel Bir Bakış ve Oyunlarında Metinlerarası İzler”, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

ÖGEYİK, Muhlise Çoşkun. (2008). Metinlerarasılık ve Yazın Eğitimi, Ankara: Anı Yayıncılık.

ÖZ, Erdal. (1999). Odalarda, İstanbul: Can Yayınları.

ÖZ, Erdal. (05.02.1998). “İnsan Sıcaklığında Bir Öykücü: Erdal Öz.” Cumhuriyet Gazetesi / Kitap Eki.

TOSUN, Necip. ( 05.10. 2011) “Gogol’ün Palto’sundan Çıkmak Ya Da Palto’yu Çalmak” Zaman Gazetesi / Kitap Zamanı.