ÇOCUĞUN TOPLUMSAL CİNSİYET GELİŞİMİ ÜZERİNDE AİLENİN ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışmada çocuğun toplumsal cinsiyet gelişimi üzerinde ailenin etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmada nicel araştırma metodojisine uygun olarak betimsel araştırma kullanılıp tarama yöntemi tercih edilmiştir. Örneklem olarak 2017-2018 öğretim yılı Malatya ilinde 0-6 yaş aralığında çocuğa sahip 100 aile, okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenim gören 5-6 yaş arası 54 çocuk ve 10 oyuncakçı seçilmiştir. Araştırmada veriler anket ve kontrol listesi yoluyla elde edilmiştir. Üç farklı örneklem grubu için üç farklı anket formu oluşturulmuştur. Veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde okul öncesi 5-6 yaş arası çocukların kıyafet, oyun, oyuncak ve renk tercihi ile güç algısı, ebeveyn görevleri ve çift cinsiyet davranışları konularında verdikleri cevapların çoğunluğunun cinsiyetçi tutum gösteren cevaplar olduğunu göstermiştir. Ailelerin çocuklarına oyuncak seçiminde cinsiyetçi bir tutumla renk tercihinde bulunduğunu belirlenmiştir. Oyuncak tercihinde ebeveynlerin %25,8’inin oyuncağın eğitimsel değerine, %14’ünün oyuncağın güvenliğine, %11,7’sinin oyuncağın fiyatına, %11,4’ünün oyuncağın dayanıklılığına, %11,4’ünün çocuğun oyuncağı kendisinin seçmesine, %8’inin oyuncağın kalitesine, diğerlerinin ise oyuncağın ebeveynin çocuğuyla ilişki kurabilmesine katkısı, oyuncağın piyasadaki popülerliği, diğer ana/babalardan alınan tavsiyeler, oyuncağın ambalajı/paketlenmesi, oyuncağın satıldığı noktaya rahat erişim sağlanması, reklamlarda görmeye önem verdiği görülmektedir. Bir başka sonuç genelde ailede çocuklara en çok oyuncak alan kişilerin babalar olduğu tespit edilmiştir. Oyuncakçılar tarafından verilen cevaplar incelendiğinde çocuğun cinsiyetçi tutum göstermesi ve oyuncak seçiminde ailenin etkisi olduğu anlaşılmakla beraber oyuncak sektörünün de çocuğun kendi cinsiyet yargılarını oluşturmasında bir etkisi olduğunu göstermektedir.

THE IMPACT OF FAMILY ON THE GENDER DEVELOPMENT OF THE CHILD

The present aimed to analyze the effect of the family on gender development of the child. Survey design was used in the present descriptive research in accordance with the quantitative research methodology. One hundred families with 0-6 years old children residing in Malatya province in the 2017-2018 academic year, 5-6 years old 54 children attending pre-school institutions and 10 toy stores were included in the study sample. Study data were collected using a survey form and a checklist. Three different survey forms were developed for the three different sample groups. Study data were analyzed with SPSS software. Analysis of the study findings demonstrated that the majority of the responses of 5-6 years old pre-school children on clothing, gaming, toys and power perception with color preference, parental responsibilities and dual gender behavior reflected sexist attitudes. It was determined that the parents selected the colors of the toys for their children with a sexist attitude. When selecting toys, 25.8% of parents prioritized the educational value of the toy, 14.4% prioritized the safety of the toy, 11.7% prioritized the price of the toy, 11.4% prioritized the durability of the toy, 11.4% prioritized the selection of the toy by the child, 8% prioritized the quality of the toy and others prioritized the contribution of the toy to the parent's relationship with the child, the popularity of the toy in the market, the advice of other parents, the packaging of the toy, the ease of access to the point of sale, and the advertisements. It was also found that the fathers bought the most toys for the child in the family usually. Analysis of the responses of the toy store owners demonstrated that parents affected the sexist attitudes of the children and toy selection, however toy manufacturing industry also had an affect on the child’s gender judgments.

PDF

___

Aksoy, C. Ç. (1990). 3-6 yaş arası çocukların oyuncak tercihlerinde cinsiyet faktörünün etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Arditti, J., Godwin, D., and Scanzoni, J. (1991). Perception of the parenting behavior and young women’s gender role traits and preferences. Sex Roles, 25, 195-211.
Aydilek Çiftçi, M. (2011). Öğretmenlerin ve farklı sosyo-ekonomik düzeye sahip anne-babaların cinsiyet rolleri algısının 60-72 ay arası çocukların oyuncak tercihleri ve akran etkileşimleri ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı, Adana.
Bağçeli, P. (2008). Köyde ve kette yaşayan 7-8 yaş arası çocukların cinsiyete kalıp yargıları ve cinsiyete bağlı oynadıkları oyun ve oyuncaklar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Baran, G. (1995). Ankara’da bulunan çocuk yuvalarında kalan 7-11 yaş grubu çocuklarda cinsiyet rolleri ve cinsiyet özellikleri kalıp yargılarının gelişimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Boyd, D., and Bee, H. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (çev: O. Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Burcu, E. (2007). Aile Kültür İlişkisi Çerçevesinde Türk Ailesinde Çocuğun Değeri. N. Güngör Ergan, B. Şahin ve M. Kamanlıoğlu (Ed.). Prof. Dr. Nihat Nirun’a Armağan içinde (s. 187- 200). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Toplum, kişi ve cinsel politika (çev. ed. C. Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Cook, J. L., and Cook, G. (Eds.) (2005). Becoming who we are: The development of self, gender and morality. In Child development principles and prespectives (ss. 366-422). Pearson.
Dilek, Y. (1997). Parents role in preschool childrens gender role socialization. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Dökmen, Z. (2010). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar (2. bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Driscoll, A., and Nagel, N. G. (2008). Early childhood education, birth-8. (4th. ed.). Boston: Pearson Education Inc.
Fabes, R., Martin, C. L., and Hanish, L. D. (2003). Young children's play qualities in same, other-, and mixed-sex peer groups. Child Development, 74(3), 921-932.
Freeman, N. K. (2007). Preschoolers’ perceptions of gender appropriate toys and their parents’ beliefs about genderized behaviors: Miscommunication, mixed messages, or hidden truths? Early Childhood Education Journal, 34(5), 357- 366.
Fulcher, M., Sutfin, E., and Patterson, C. J. (2007). Individual differences in gender development: Associations with parental sexual orientation, attitudes, and division of labor. Sex Roles, 58, 330-341.
Gökkaya, F. (1994). Anne-babaların cinsiyet rolü algıları ve cinsiyete uygun çocuk yetiştirme eğilimleri ile okul öncesi çocuklarının cinsiyet rolü gelişimi (oyuncak tercihi ile) arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Güney, O. (2012). 5-6 yaş çocuklarında algılanan cinsiyet kalıp yargılarına ilişkin ebeveyn beklentileri ile oyuncak tercihleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (25. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Lam, V. L. & Leman, P. J. (2003). The influence of gender and ethnicity on children's inferences about toy choice. Social Development, 12(2), 269-287.
Langlois, J. H., and Downs, A. C. (1980). Mothers, fathers, and peers as sociaization agents of sex- typed play behaviours in young children. Child Development, 51, 1217-1247.
Maccoby, E. E. (1998). The two sexes (3rd. ed.), England: The Belknap Press of Harvard University Press.
Onur, H. ve Koyuncu, B. (2004). Hegomonik erkekliğin görünmeyen yüzü: sosyalizasyon sürecinde erkeklik oluşumları ve krizleri üzerine düşünceler. Toplum ve Bilim, 101, 31-49.
Orçan, M. (2011). Sosyal gelişim. M. E. Deniz (Ed.), Erken çocukluk döneminde gelişim içinde (s. 127-183). Ankara: Ertem Basım Ltd. Şti.
Özdemir, E. (2006). Okulöncesi dönem çocuklarının cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıp yargıların incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
Peretti, P. O., and Sydney T. M. (1984). Parental toy choice stereotyping and its effects on child toy preference and sex-role typing. Social Behavior and Personality, 12(2), 213-216.
Robinson, C. C., and Morris J. T. (1986). The gender-stereotyped nature of Christmas toys received by 36-, 48-, and 60-month-old children: A comparison between nonrequested vs requested toys. Sex Roles, 15(1/2), 21-32.
Taş, I. ve Yağan Güder, S. (2012). Anasınıfı çocuklarının oyun ve oyun arkadaşı tercihlerinde cinsiyet unsurunun incelenmesi. 3. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi içinde, (s. 314-315). Adana: Çukurova Üniversitesi.
TDK. (2018). Genel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr adresinden 19.01.2018 tarihinde edinilmiştir.
Williams, J. E., Best, D. L., and Bennet, S. M. (1976). Sex stereotype measure ıı and sex attitude measure. Sex Roles, 1, 327-337.
Wood, E., Desmarais, S., and Gugula, S. (2002). The impact of parenting experience on gender stereotyped toy play of children. Sex Roles, 47(1/2), 39-49.
Yağan Güder, S. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yağan Güder, S. ve Güler Yıldız, T. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarında ailenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 424-446.