Nisa KARA, MEHMET KAAN DEMİR, SERDAR ARCAGÖK, ÇAVUŞ ŞAHİN

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN MESLEKİ GELİŞİMLERİ AÇISINDAN SINIF EĞİTİMİ LİSANS PROGRAMININ YETERLİLİĞİ

Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin sınıf eğitimi lisans programındaki derslerin mesleki gelişimlerine etkisine yönelik görüşlerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda sınıf öğretmenlerinin lisans programındaki meslek ve alan bilgisi derslerinden edindikleri bilgileri meslek hayatlarında kullanabilme durumları incelenmiş, programdaki ders işleme yöntemlerine ilişkin görüşleri alınmış ve sınıf eğitimi lisans programına ilişkin ders önerilerinde bulunmaları istenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan “Olgu Bilim” kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin farklı illerinde görev yapan ve görevinde en fazla 5 yıllık bir tecrübeye sahip olan 30 (15 erkek, 15 kadın) sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış ve yönlendirici olmayan görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler iki veri kodlayıcısı tarafından analiz edilerek kod ve temalara ayrılmıştır. Elde edilen veriler NVivo nitel veri analiz programıyla da modellenmiştir. Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin lisans programında aldıkları dersleri yetersiz buldukları tespit edilmiştir. Derslerin işlenişinin ise teorik ve sunum ağırlıklı olması gerekçesiyle mesleki gelişimlerinde etkili olmadığını belirtmişlerdir. Sınıf öğretmenlerinin alan bilgisi derslerinin yeterliliğine ilişkin hem olumlu hem de olumsuz yönde görüş belirttikleri ortaya çıkmıştır. Meslek bilgisi derslerine yönelik görüşlerinin ise olumsuz olduğu ortaya çıkmıştır. Sınıf öğretmenleri, Sınıf Eğitimi Lisans Programında yer alması gerektiğini düşündükleri farklı sayıda ve türde ders önerisinde bulunmuştur. Verdikleri ders önerilerinin nedenlerinin ise ağırlıklı olarak görev yaptıkları yerlerde yaşadıkları sorunlar ile paralel olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

EFFICACY OF UNDERGRADUATE PROGRAMS OF ELEMENTARY EDUCATION IN TERMS OF PROFESSIONAL DEVELOPMENT OF ELEMENTARY SCHOOL TEACHERS

The aim of this study is to describe the views of elementary school teachers about the effect of the subjects offered in the undergraduate program of elementary education on their professional development. To this end, the present study examines the knowledge elementary school teachers acquire in the subjects concerning professional and content knowledge in the undergraduate program of elementary education, attempts to learn about their views about the way the classes are delivered and aims to make some suggestions about the undergraduate program of elementary education. This is a phenomenological study following a qualitative research design. The sample of the study consists of 30 elementary school teachers (15 male and 15 female) who work in various provinces in the Southeastern Anatolian Region of Turkey and have a teaching experience of no more than five years. The data were obtained with a semi-structured interview. The obtained data were analyzed by two data encoders and grouped into codes and themes. They were modeled with NVivo, a qualitative data analysis program. The research revealed that the elementary school teachers considered that the classes they had taken in the undergraduate program were ineffective. They stated that the methods of lecture delivery were predominantly theoretical and relied on presentations, which made the classes ineffective. It was also realized that the elementary school teachers had both positive and negative views about the efficacy of the content knowledge classes. Besides, their views about the professional knowledge classes were found to be negative. The elementary school teachers proposed classes in varying numbers and types which they considered fit for an undergraduate program of elementary education. The rationale behind their suggestions was found to draw parallels greatly with the problems they had encountered where they worked.

PDF

___

Akdemir, A.Ş. (2013). Türkiye’de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. Electronic Turkish Studies, 8(12),15-28.

Akdoğdu, E.(2016). Sınıf öğretmenliği lisans programının öğretmen adaylarının görüşleri doğrultusunda bağlam, girdi, süreç ve ürün(CIPP) modeli ile değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.

Aras, S. ve Sözen, S. (2012). Türkiye, Finlandiya ve Güney Kore’de öğretmen yetiştirmeprogramlarının incelenmesi. X.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.

Avcı, Y. E. ve Cinoğlu, M. (2012). Sınıf öğretmenlerinin özel alan yeterliklerine ilişkin görüşleri ( Kilis ili örneği). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 108-128.

Ayan, M. (2011). Eğitim fakültelerinin sınıf öğretmenliği programlarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerini kazandırma düzeyi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Baskan, G. ve Aydın, A. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 35-42.

Burke, J. and Christensen, L. (2004). Educational research quantitative, qualitative and mixed approach (2nd edition). London: Pearson.

Bümen, N.T. ve Ercan Özaydın, T. (2013). Adaylıktan göreve öğretmen özyeterliği ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlardaki değişimler. Eğitim ve Bilim, 38(169), 110-125.

Büyükgöze Kavas, A. ve Bugay, A. (2009). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(29), 13-21.

Ceylan, S. ve Demirkaya, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmenliği programı ve program dahilinde sunulan hizmetler konusundaki memnuniyet düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(12), 146-160.

Çakmak, E. ve Civelek, F.(2013). Sınıf öğretmenliği lisans programının MEB özel alan öğretmen yeterlikleri açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.12(47),349-367.

Çam Aktaş, B. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının mesleki yaşamlarında karşılaşabileceklerini düşündükleri sorunlar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 16- 30.

Çiltaş A. ve Akıllı, M. (2011). Öğretmenlerin pedagojik yeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 64-72.

Çoban, A. (2011). Sınıf öğretmenliği lisans programının değerlendirilmesi Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 28-45.

Çoklar, A.N. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının teknolojik pedagojik içerik bilgisi yeterliklerinin cinsiyet ve BİT kullanım aşamaları bağlamında incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(175),319- 330.

Doğan, C.(2005). Türkiye’de sınıf öğretmeni yetiştirme politikaları ve sorunları. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 35, 133-149.

Durdukoca Fırat, Ş. – Ege İ. (2016). “Sınıf Öğretmenliği Lisans Öğretim Programının Aday Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi / Evaluation of Classroom Teaching Undergraduate Programs in the Light of the Views of Candidate Classroom Teachers”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/3 Winter 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9264, p. 1131-1148.

Ekinci, A. (2010). Aday öğretmenlerin iş başında yetiştirilmesinde okul müdürlerinin rolü. DicleÜniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 63-77.

Ergün, M. (1987). Türkiye'de öğretmen yetiştirme çalışmalarının gelişmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10-18. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/hunefd/article/viewFile/5000049405/5000046726(04.01.20 18’de erişildi).

Erkoç, A.( 2010). Aday öğretmenlerin göreve başladıklarında karşılaştıkları sorunlar ( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.

Ilıcak, G.G. (2007). Köy Enstitüleri. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 6, 48-49.

Karakuş, F. (2016). “Öğretmen Adaylarının Birleştirilmiş Sınıf Öğretmeni Olmaya Yönelik Yeterlik Algıları / Elementary Teacher Candidates' Self-Efficacy Perceptions On Teaching Multigrade Classes”, TURKISH STUDIES -International Periodical for theLanguages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 11/19 Fall 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.10056, p. 491-510.

Karalar, H. ve Aslan Altan, B. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgisi yeterliklerinin ve öğretmen özyeterliklerinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 5 (USOS Özel Sayı), 15-30.

Karacaoğlu, Ö.C. (2008). Öğretmenlerin yeterlik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1),70-97.

Karadeniz, Ş. ve Vatanartıran, S. (2015). Primary school teachers technological pedagogical content konowledge. Elementary Education Online, 14(3), 1017-1028.

Kılıç, A. (2007). Sınıf öğretmeni yetiştirme programında yer alan derslerin öğrenilme düzeyleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19),136-145.

Kilimci, S. (2006). Almanya, Fransa İngiltere ve Türkiye’de sınıf öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

Korkmaz, İ., Saban, A. ve Akbaşlı, S. (2004). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlükler. Kuram ve Uygulamada Eğitim, 38, 266-277.

Korkut, K. ve Babaoğlan, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. UluslararasıYönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(12), 269-281.

Küçükahmet, L. (2007). 2006-2007 öğretim yılında uygulanmaya başlanan öğretmen yetiştirme lisans programlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 203-218.

Miles, M.B., and Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.), California: Sage Publications.

Neuman, W.L. (2006). Social Research Methods: Qualitative and Quantiative Approaches. Toronto: Pearson.

Okçabol, R. (2004). Öğrenci, öğretmen, öğretmen adayı ve öğretim elemanı gözüyle öğretmen yetiştirme!. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.

Orman, A.(2012). Polonya ve Türkiye’de sınıf öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.

Özdemir, S.M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz- yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Educational Administration: Theory and Practice, 54, 277-306.

Özer, B. ve Gelen, İ. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeyleri hakkında öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 40-55.

Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözüm önerileri: Özel eğitim örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 189-226.

Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev: M. Bütün ve S. B. Demir Ankara: Pegem Akademi.

Reissman, C. K. (1993). Narrative Analysis, Qualitative Research Methods. Vol. 30, London: SAGE Publications, Inc

Sarı, M.H. ve Altun, Y. (2015). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 213-226.

Sart, G. (2015). Fenomenoloji ve yorumlayıcı fenomenolojik analiz. F.N. Seggie ve F. Bayyurt (Edt.) Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.

Şahin Taşkın, Ç. ve Hacıömeroğlu, G. (2010). Meslek bilgisi derslerinin öğretmen adaylarının profesyonel gelişimindeki önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 165- 174.

Şahin Taşkın, Ç. ve Hacıömeroğlu G.(2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik inançları: nicel ve nitel verilere dayalı bir inceleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 21- 40.

Şahin, Ç. ve Kartal, O.Y. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmeni yetiştirme programı hakkındaki görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 164-189.

Taçman, M. (2009). Sınıf öğretmenliği lisans programlarının öğretim becerilerini kazandırma yönünden Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Taşgın, A. (2010).Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin sınıf öğretmeni ve sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

Taylor, F. W. (2005). Bilimsel Yöntemin İlkeleri (Çev: B. Akın.). İstanbul: Çizgi Yayıncılık.

Tileği, H. (2014). İlkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin algılarına göre öğretmen yeterlikleri (Yayımlamamış Yüksek Lisans Tezi). Zirve Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.

Toker Gökçe, A. (2013). Sınıf öğretmenlerinin adaylık dönemlerinde yaşadıkları mesleki sorunlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 137-156.

Toy, S.N. ve Duru, S. (2016). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 146-173.

Ulusoy, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının ideal öğretmen ve mesleki yeterliklerle ilgili değerlendirmeleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,6(4), 324-340.

Vural, L. (2006). Sınıf öğretmenliği programına kayıtlı öğrencilerin lisans programına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 123-132.

Yanpar Yelken, T. (2009). An Evaluation of the Teacher Development Program Standards by European Teacher Candidates from Turkey, Germany, and Denmark. Educational Science Theory & Practice, 9(4),2077-2094.

Yavuzer, Y., Dikici, A., Çalışkan, M. ve Aytekin, H., (2006). Sınıf öğretmenliği mezunlarının öğretmen yetiştirme programlarından yararlanma düzeylerine ilişkin görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(32): 35-41.

Yeşiloğlu, A. ve Özer, M. (2017). “Sınıf Öğretmenliği Son Sınıf Öğrencilerinin Türkçe Öğretimi Konusundaki Yeterliliklerinin Değerlendirilmesi / Evaluation of Turkish Language Teaching Adequacy of the Pre-Service Teachers”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308- 2140, (Prof. Dr. Tahsin Aktaş Armağanı) Volume 12/6, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11497, p. 863-880.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Yılmaz, İ.(2015). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.