ÇEVRE OLGUSU BAĞLAMINDA EVRENSEL DİNLER, FELSEFÎ SİSTEMLER VE KİMİ İDEOLOJİLERİN ÇEVRE TELAKKİLERİ ÜZERİNE

Bu çalışmada genel olarak çevre olgusu üzerinde durulmuştur. Ayrıca bu olgunun ne zamandan veri var olduğu ve bir bilim dalı olarak insanlığın gündemine ne zaman girdiği de irdelenmiştir. Bu bağlamda çevre denildiğinde neyin kastedildiği, içeriğinin ne olduğu ve neleri kapsadığı üzerinde durulmuştur. Çevreyle ilgili terimler ve onu oluşturan unsurlar dikkatlice incelenmiştir. Çevre türlerinden söz edildikten sonra çevre biliminin doğuşu ve gelişmesi gibi konulara da temas edilmiştir. Daha sonra ekoloji, derin ekoloji ve çevre sorunları irdelenmiştir. Bu bilgilerin üzerine günümüzdeki bazı meselelerin hangi düzeyde olduğu ve nereden kaynaklandığı beyan edilmiştir. Kısmen de olsa bazı ayet ve hadislere de müracaat edilmiştir. Bu makalede ayrıca çevre olgusun bağlı olması ve bir bütünlük teşkil etmesi adına büyük dinler ile bazı felsefi düşünce ve ideolojilerde çevre vakıasının nasıl ele alındığına temas edilmiştir. Burada büyük dinler ile islamiyet, hıristiyanlık ve yahudilik, budizm, taoizm, hinduizm ve eski türk inancı kastedilmiştir. Kurân'ın verdiği bilgiler ile Hz. Peygamberin sünnet ekolojisine dair uygulamalardan söz edilmiştir. Bazı felsefi düşüncelerin çevre meselesini nasıl değerlendirdiklerine temas edildikten sonra darvinizm, evelusyonizm, fiksizm, finalizm, kreasyonizm gibi değerlendirilmiştir. Böylelikle çevre olgusu, bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirmeye tabi tutulmuş ve yaşadığımız dünyada oluşan çevre sorunlarının teolojik, ideolojik, politik ve felsefi temelleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. İnsanın olduğu her yerde bir çevrenin bulunduğu öncülünden hareketle bu çalışmada, çevrede oluşan olumlu veya olumsuz etkiler veya tepkiler dile getirilmiştir

OVER ENVIRONMENTAL UNDERSTANDINGS OF UNIVERSAL RELIGIONS, PHILOSOPHY SYSTEMS AND SOME IDEOLOGIES IN THE CONTEXT OF ENVIRONMENTAL CASE

It generally was focused on the environment in this study. In addition to this, it has been examined how long this phenomenon has existed in the study and when it entered the agenda of humanity as a science fiction. In this context, it focused on and over what is meant by the environment, what is its content and what it covers. It was investigated carefully the surrounding terms related to environment and the elements that make up it. After talking about the types of environment, it was contacted and touched upon to topics such as the birth and development of environmental science. After then it was examined the ecology, the deep ecology and the environmental problems. Upon and over this information, it is declared at what level of some of today's affairs and where they originated. In some cases, it has also been applied the some verses and hadiths. Also in this article, in the name of being connected to the environment and constituting an integrity, it was contacted and touched on how to handle the environmental cause in big religions and some philosophical thoughts and ideologies. Here, it is meant with great religions the Islam, Christianity, Judaism, Buddhism, Taoism, Hinduism and ancient Turkish belief. It has been mentioned the information given by the Qoran and some applications on the ecology of the Excellency Prophet's Sunnah. After it was contacted how some philosophical considerations assessed the environmental issue, it was evaluated environmental considerations and ecological approaches of ideologies such as darwinism, evolutionism, fixism, finalism, and creationism have been evaluated. Thus, the environmental phenomenon has been evaluated from a holistic point of view and it was studied to uncover the theological, ideological, political and philosophical foundations of environmental problems in the world we live in. In this work, from the premise that there is an environment everywhere people are, it has been expressed the positive or negative effects and reactions that formed in the environment

PDF

___

Akıncı, M. (1996). Türk Çevre Hukuku, Kocaeli Kitap Kulübü: İzmit.
Altuğ, F. (1990). Çevre Sorunları, Bursa: Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı.
Arık, R. (1947). İdeal ve İdeoloji, İstanbul: Kurtuluş.
Aydın, H. (1987). Yaratılış ve Gayelilik, Ankara: DİB.
Batchelor, M. ve Brown, K. (1997). Budizm ve Ekoloji, İstanbul: İgdaş.
Bayrakdar, M. (1992). İslâm ve Ekoloji, Ankara: DİB.
Berkes, F. ve Kışlalıoğlu, M. (1993). Çevre ve Ekoloji, Ankara: Remzi.
Birand, K. (1987). İlkçağ Felsefesi Tarihi, Ankara: AÜİF.
Bolay, S. (1987). Felsefi Doktrinler Sözlüğü, Ankara: Akçağ.
Breuilly, E. ve Palmer, M. (1997). Hristiyanlık ve Ekoloji, İstanbul: İgdaş.
Canatan, K. (1998). Ekolojik Krizin Paradigmatik Arkaplânı, ?: Sözleşme Dergisi.
Capra, F. (1996). Kâinata Mensup Olmak, İstanbul: İnsan.
Capra, F. (1996). Yeni Bir Düşünce, İstanbul: İz.
Çepel, N. (1982). Ekoloji Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İÜOF.
Dales, J. (2000) Çevre Sorunlarının Hukuki ve Ekonomik Temelleri, İstanbul: Alaş Basım.
Doğan, M. (1996). Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: İz.
Fenton, C. (1970). “Evolution”, ?: WBE.
Geldiay, R. ve Kocataş, A. (1975). Genel Ekoloji, Bornova: Ege Üniversitesi
Gökberk, M. (1961). Felsefe Tarihi, İstanbul: İÜEF.
Görmez, K. (1997). Çevre Sorunları ve Türkiye, Ankara: Gazi.
Görmez, K. ve Göka, E. (1993). Çevre ve Çocuk, İstanbul: Çocuk Vakfı.
Guénon, R. (1989). İslâm Maneviyatı ve Taoculuğa Toplubakış, İstanbul: 1989.
Günay, M. (1998). Çevrem ve Ben, İstanbul: Türdav.
Gündüz, T. (1994). Çevre Sorunları, Ankara: Bilge.
Gürsel, D. (1989). Çevresizsiniz, İstanbul: İnsan.
Hançerlioğlu, O. (1976). Felsefe Ansiklopedisi (I-V), İstanbul: Remzi.
Hançerlioğlu, O. (1963). Düşünce Tarihi, İstanbul: Varlık.
Kışlalıoğlu, M. ve Berkes, F. (1994). Ekoloji ve Çevre Bilimleri, İstanbul: Remzi.
Kılıç, R. (1996). Ahlâkın Dini Temeli, Ankara: TDVY.
Mengüşoğlu, T. (1979). İnsan ve Hayvan-Dünya ve Çevre, İstanbul: İÜEDF.
Mengüşoğlu, T. (1958). Felsefeye Giriş, İstanbul: İÜEF.
Mevdûdî, E. (1993). Kurân’a Göre Dört Terim, İstanbul: Beyan.
Muslu, Y. (1987). Ekoloji, İstanbul: Yeni Asya.
Müezzinoğlu, A. (1987). Hava Kirliliği ve Kontrolü, İzmir: DEÜMMF.
Nasr, H. (1982). İnsan ve Kâinat, İstanbul: Yeryüzü.
Özdek, Y. (1993). İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı, Ankara: TOAİE.
Özdemir, İ. ve Yükselmiş, M. (1995). Çevre Sorunları ve İslâm, Ankara: DİB.
Özdemir, İ. (1997). Çevre ve Din, Ankara. Çevre Bakanlığı.
Özer, A. (trs). Çevre Sorunlarına Giriş, (yrs): ABİS. Öztan, Y. (1985). Çevre Kirlenmesi, Trabzon: KTÜOF.
Öztürk, H. (1987). Düşünce ve Uygarlık Tarihi, Ankara: Ülke.
Porritt, J. (1989). Yeşil Politika, İstanbul: Ayrıntı.
Prime, R. (1997). Hinduizm ve Ekoloji, İstanbul: İgdaş.
Rose, A. (1997). Yahudilik ve Ekoloji, İstanbul: İgdaş.
Russel, B. (1987). Batı Felsefesi Tarihi (I-III), İstanbul: Say.
Ryon, J. (1963). Studies in Philosophy and The History of Philosophy, USA: Cua Press.
Sezal, İ. (1981). Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar, Ankara: Birlik.
Sırtlı, A. (1984) Çevre Kirliliği ve Orman, Ankara: OMO.
Thomas, N. (1970). “Communism”, ?: WBE.
Taplamacıoğlu, M. (1966). Karşılaştırmalı Dinler Tarihi, Ankara: Güneş.
Tümer, G. ve Küçük, A. (1993). Dinler Tarihi, Ankara: Ocak.
Uslu, İ. (1995). Çevre Sorunları, İstanbul: İnsan.
Ünlü, H. (1991). Yerel Yönetim ve Çevre, İstanbul: Kent.
Yıldırım, F. (1992). Çevre Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kent.
Yurdaydın, H. ve Dağ, M. (1978). Dinler Tarihi, Ankara: Gündüz.