BİRLEŞMİŞ MİLLETLER METİNLERİNDEKİ ‘EGEMENLİK’ KAVRAMI

Egemenlik kavramı, antik Yunandan günümüze tartışılan bir kavramdır. Ulus egemenliği, halkınegemenliği, devlet egemenliği, toprak egemenliği gibi birçok alanda kendisine yer bulan bu kavram, farklı düşünürler ve farklı disiplinler tarafından farklı yönleriyle ele alınmıştır. Son dönemde uluslararası siyasal sistemin yapısı, uluslararası hukuk ve uluslararası örgütlerdeki gelişmeler, egemenlik kavramının tartışılmasında farklı noktalara dikkati çekmektedir. Günümüzdeki gelişmeler neticesinde, eskinin mutlak yönetimleri ve yönetim anlayışlarının günümüzde eskisi kadar ‘mutlak’ olmadığı aşikârdır. Dünyadaki tüm devlet ve yönetimler, ister istemez birtakım kurum ve kurallarla sınırlanmaktadır. Bunun akabinde ortaya çıkan uluslararası örgütlerin ve hukuk kurallarının, egemenliğe ne derece müdahalesinin olduğu ve devletlerin egemenliğini sınırlandırıp-sınırlandırmadığı tartışması sürekli olarak gündemdedir. Birleşmiş Milletler Örgütü de gerek global yapısı, gerekse etkinliği sebebiyle kurulma aşamasından itibaren bu tartışmanın içerisinde olmuştur. Devletlerin egemenliklerine verdikleri önem ve bundan taviz vermek istememeleri, bu tür örgütlere üyelikte çekingen davranmaları ile sonuçlanmıştır. I. Dünya Savaşı sonucu ortaya çıkan Milletler Cemiyeti ve II. Dünya Savaşı sonucunda ortaya çıkan Birleşmiş Milletler, hem kuruluş Şartlarında hem de farklı organ ve kararlarında net ifadelerle egemenlik hakkında açıklamalar yapmışlardır. İki büyük savaş sonucunda, birçok yeni devletin ortaya çıktığı ve siyasal sistemdeki devletlerin sayısının arttığı düşünülürse, yeni ortaya çıkan devletlerin kaygısının giderilmesi oldukça önemlidir. Bu sebeple, dış ilişkilerde bağımsızlık olarak da açıklanabilecek devletlerin egemenliğinin, Birleşmiş Milletler Şartı ve kararlarında nasıl açıklandığı, hangi noktalar önem verildiği oldukça önemli bir hal almaktadır. Bu çalışmada, egemenlik kavramı tarihsel süreçte açıklanarak, Birleşmiş Milletler Örgütünün, kavrama nasıl baktığı kurallar ve kararları kapsamında açıklanmaya çalışılacaktır.

THE CONCEPT OF 'SOVEREIGNTY' IN UNITED NATIONS’ DOCUMENTS

The concept of sovereignty is a controversial concept that is beingdiscussed daily from ancient Greece. This concept, which is found inmany fields such as nation domination, people's sovereignty, statesovereignty and territorial sovereignty, is handled differently by differentthinkers and different disciplines. In recent years, the structure of theinternational political system, developments in international law andinternational organizations, draws attention to the different points indiscussing the concept of sovereignty. As a result of today'sdevelopments, the absolute management of the escape and theunderstanding of the management are not as 'absolute' as the presentday. All the governments and governments in the world are restricted byunwilling institutions. It is constantly on the agenda that the emerginginternational organizations and the rule of law, the extent to which itinterferes with sovereignty, and whether it limits the sovereignty of states.The United Nations Organization has been involved in this debate fromthe time of its establishment, due to its global structure and itseffectiveness. The importance given to the sovereignty of States and theirdesire to make concessions has resulted in their being shy of membershipin such organizations. After the end of the First World War, the Leagueof Nations and II. The United Nations, which emerged as a result of WorldWar II, made clear statements about sovereignty both in the FoundationTerms and in its different bodies and decisions. As a result of two majorwars, it is very important to eliminate the worry of emerging states ifmany new states are emerging and the number of states in the politicalsystem is thought to increase. For this reason, it is very important howthe sovereignty of the states, which can be described as independence in external relations, is explained in the United Nations Charter and itsdecisions and in which points are emphasized. In this work, the notionof sovereignty will be explained in the historical process and will be triedto be explained within the context of the rules and decisions of the UnitedNations Organization.

PDF

___

Ağaoğulları, Mehmet Ali; Köker, Levent. (2004).Kral Devlet ya da Ölümlü Tanrı, 3.bs. , Ankara, İmge Yayınevi.
Braud, Philippe. (1997). “Devlet: Hukuki Öğretinin İkilemleri”, Devlet Kuramı, Der. Cemal Bali Akal, Ankara, Dost Kitabevi.
Bozkurt, Enver.(2009). Uluslararası Hukuk Bakımından Yeni Devletlerin Ortaya Çıkışı, (Çevrimiçi) http://www.usakgundem.com/yorum/214/uluslararasi-hukuk-bakimindan-yeni-devletlerin- ortayaçikisi.html, 16 Haziran 2009.
Çelik Soner, Aydın Aydın.,(2016). Türk Dış Politikasının Avrupalılaşması Irak Örneği International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/2 Winter 2016, p. 281-306 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9202 ISSN: 1308-2140, Ankara-Turkey
Duguit, Leon . (2000). “Egemenlik ve Özgürlük”, Devlet Kuramı, Der. Cemal Bali Akal, Ankara, Dost Kitabevi.
Eşmeli, İsmet, (2014). Hıristiyanlık Tarihinde Kilise Ve ‘Kilise’ İçin Kullanılan Metaforlar, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/5 Spring 2014, p. 953-966, Ankara-Turkey
Jorri C. Duursma. (1996). Fragmentation and the International Relations Micro States, Self- determinations and statehoods, Cambridge University Press, New York, s.117.
Jean Morellet. (1926). Le Principe de le souverainete de l’Etat et le Droit International Rev. Ge. De Dr. Int Pu.1926.cilt.33.s. 113. Aktaran: Lütem, a.g.e. , s.6.
Gözler, Kemal. (2008).Anayasa Hukukuna Giriş, 13.bs. , Bursa, Ekin Basın Dağıtım, 2008.
Kapani, Münci.(2004) Politika Bilimine Giriş, 16.bs. , Ankara, Bilgi Yayınevi.
Lütem, İlhan. (1947).Egemenlik Kavramı ve Devletlerarası Hukuk, Ankara, Sakarya Basımevi.
Nations Convention, (Çevrimiçi), http://www.unodc.org/documents/treaties/UNTOC/ Publications/TOC%20Convention /TOCebook-e.pdf, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Montevideo Sözleşmesi, (Çevrimiçi) http://www.cosmopolitikos.com/Documents/ Montevideo%20(1933).pdf, Erişim Tarihi 20.06.2009.
UN Documents, Milletler Cemiyeti Şartı 10. Madde, (Çevrimiçi) http://avalon.law.yale.edu/20th_century/ leagcov.asp, 2 Kasım 2011.
UN Documents, BM Şartı (Çevrimiçi), http://www.un.org/en/documents/charter/preamble.shtml, 29 Haziran 2009.
UN Documents, http://www.un.org/en/documents/charter/chapter1.shtml, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi 24 Nisan 1963, (Çevrimiçi) http://untreaty.un.org/ilc/texts/instruments/english/conventions/9_2_1963.pdf 29 Haziran 2009, UN Documents, Gelişme Hakkına Dair Bildiri 4 Aralık 1986, (Çevrimiçi) http://www.un.org/documents/ga/res/ 41/a41r128.htm, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Devletler Arasında BM Şartı’na Uygun Şekilde Dostane Münasebetler Kurmaya ve İşbirliği Yapmaya Dair Milletlerarası Hukuk İlkeleri Hakkında Bildiri, (Çevrimiçi), http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/348/90/IMG/NR034890.pdf? OpenElement 29 Haziran 2009.
UN Documents, Devletlerin Ekonomik Haklarına ve Görevlerine Dair Şart, (Çevrimiçi) http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/738/83/IMG/NR073883.pdf? OpenElement, 29 Haziran 2009. UN Documents, Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş
UN Documents, Devletlerin Ekonomik Haklarına ve Görevlerine Dair Şart, (Çevrimiçi) http://daccess-dds- ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/738/83/IMG/NR073883.pdf?Open Element, 29.06.2009.
UN Documents, Devletlerin Ekonomik Haklarına ve Görevlerine Dair Şart’ın 1. Bölümü, (Çevrimiçi) http://daccess-dds- ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/738/83/IMG/NR073883.pdf? Open Element, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Devletlerin Ekonomik Haklarına ve Görevlerine Dair Şart’ın 10. Madde, (Çevrimiçi) http://daccess- ddsny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/738/83/IMG/NR073883.pdf? OpenElement, 29Haziran 2009.
UN Documents, Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi, (Çevrimiçi),http://www.unodc.org/documents/treaties/UNTOC/Publications/TOC%20Con vention/TOCebooke.pdf, 29.06.2009.
UN Documents, Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi, (Çevrimiçi) http://untreaty.un.org/ilc/texts/instruments/english/conventions/9_2_1963.pdf, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Gelişme Hakkına Dair Bildiri, 3. Madde 3. Paragraf, (Çevrimiçi) http://www.un.org/documents/ga/res/41/a41r128.htm, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Gelişme Hakkına Dair Bildiri, 5. Madde (Çevrimiçi), UN Documents, http://www.un.org/documents/ga/res/41/a41r128.htm, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Ulusal veya Etnik, Dinsel veya Dilsel Azınlıklara Mensup Kişilerin, Haklarına Dair Bildiri’, http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r135.htm, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi 39. Madde 1/b ve 301. Maddeler, (Çevrimiçi) http://www.un.org/depts/los/convention_agreements/ convention_overview_convention.htm, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Birleşmiş Milletler Binyıl Zirvesi Bildirgesi, 4. Madde, (Çevrimiçi) http://www.un.org/millennium/declaration/ares552e.htm, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Kopenhag Toplumsal Kalkınma Deklarasyonu (6-12 Mart 1995) ve Kopenhag Toplumsal Kalkınma Eylem Programı (6-12 Mart 1995) 76/a Maddesi, (Çevrimiçi) , http://www.un.org/documents/ga/conf166/aconf166-9.htm, 29 Haziran 2009.
UN Documents, Saldırının Tanımı: BM Genel Kurulu'nun 3814 (XXIX) sayılı, 1974 tarihli kararı (Çevrimiçi) http://daccess-dds- ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/739/16/IMG/NR073916.pdf?OpenElement, 29 Haziran 2009.
UN Documents, (Çevrimiçi) http://www.un.org/en/documents/charter/index.shtml, 29 Haziran 2009
UN Documents, BM Şartı, (Çevrimiçi) http://www.un.org/en/documents/charter/chapter14.shtml, 06 Haziran 2009
Teziç, Erdoğan. (1996) Anayasa Hukuku, 3.bs. , İstanbul, Beta Basım A.Ş.