TÜKETİCİLERİN ONLİNE ALIŞVERİŞ ALIŞKANLIKLARININ VE ONLİNE ALIŞVERİŞE YÖNELİK ALGILARININ BELİRLENMESİ: AZERBAYCAN ÖRNEĞİ

Bilgi ve iletişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler dünyanın neresinde olursa olsun tüm ülke ve bireyler üzerinde önemli etkilere neden olmaktadır. Bunun temel nedeni bireylerin gelişen iletişim teknolojileri nedeniyle dünyanın farklı bölgelerinde ortaya çıkan yeni bir ürün veya hizmetten anında haberdar olması ve bu ürün ya da hizmete sahip olma isteğidir. Tüketiciler online ticaret siteleri aracılığı ile rahatlıkla dünyanın bir diğer ucundaki ürünü satın alabilmektedirler. Tüketicilerin ortaya çıkan bu isteklerine kayıtsız kalamayan marka ve firmalar online ticarete yatırım yapmaktadırlar. Rakiplerinden farklılaşmak adına ise online tüketici davranışlarını öğrenmek ve bundan sonraki davranışlarını öngörebilmek adına yoğun çalışma içinde olmaktadırlar. Tüketiciler için son derece önemli avantajları bulunan online alışveriş her ülkede olduğu gibi Azerbaycan’da da büyük bir gelişme içindedir. Azerbaycan’da yaşayan tüketicilerin online alışveriş alışkanlıklarının ve online alışverişe yönelik algılarının incelenmesi amacıyla gerçekleştirilen bu araştırma kapsamında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de kolayda örnekleme yöntemine göre belirlenmiş 311 katılımcı ile yüz yüze anket yapılmıştır. Araştırma sonucunda tüketicilerin online alışverişe yönelik algıları; Algılanan Avantaj Faktörü, Algılanan Endişe Faktörü, Ürüne Yönelik Risk Faktörü, İnsan Faktörü ve Alışveriş Sürecine Yönelik Risk Faktörü olmak üzere toplam beş faktör olarak tespit edilmiştir. Araştırmada tüketicilerin daha çok teknoloji ve kozmetik ürünlerini satın aldığı, katılımcıların eğitim düzeyi arttıkça ve yaşları düştükçe de online alışverişe yönelik olumlu algılarının arttığı tespit edilmiştir.

DETERMINATION OF CONSUMERS’ ONLINE SHOPPING HABITS AND PERCEPTIONS TOWARDS ONLINE SHOPPING: THE CASE OF AZERBAIJAN

Advances in information and communication technologies have brought about remarkable effects on all countries and people. This is mainly due to the fact that people are instantly informed about and willing to own a new product or service introduced into the market in different parts of the world thanks to advances in communication technologies. Consumers can easily buy products from the other side of the world through online commerce sites. Brands and companies that are not indifferent to consumers' demands are investing in online commercials, and exerting effort to learn online consumer behaviors to predict their future behavior in order to gain a competitive edge over their rivals. Online shopping, which has very important advantages for consumers, is in a great development in Azerbaijan as it is in every country. In this respect, the aim of this study is to determine Azerbaijani consumers’ online shopping habits and their attitudes towards online shopping. Face-to-face interviews were conducted with a total of 311 participants living in Baku, the capital of Azerbaijan. Participants were recruited using convenience sampling. Results reveal five factors for consumers’ perception of online shopping; Perceived Advantage Factor, Perceived Anxiety Factor, Product Risk Factor, Human Factor and Risk Factor for Shopping Process. Results show that consumers mostly buy technology and cosmetics products, and that participants who are younger and more educated have more positive attitudes towards online shopping than those who are older and less educated.

PDF

___

ADB (2014). İnformations and communication technologies for women entrepreneurs. prospects and potential in Azerbaijan, Kazakhstan, the Kyrgyz republic, and Uzbekistan. Asian development bank. https://www.adb.org/sites/default/files/publication/42869/ict-women- entrepreneurs.pdf. (Erişim tarihi: 14.01.2018).
Ağaç, S. & Solak, C. Ö. (2016). Üniversite öğrencilerinin online giysi alışveriş davranışlarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36.
Çetin, O. (2016). Küreselleşme, internet ve sosyal medya bağlamında Türk dünyası. http://oguzcetin.gen.tr/turk-dunyasinda-internet-ve-sosyal-medya.html. (Erişim tarihi: 18.08.2017).
Demirel, Fırat (2017). TÜSİAD, Türkiye e-ticaret pazarına dair kapsamlı raporunu yayınladı. https://webrazzi.com/2017/04/25/tusiad-turkiye-e-ticaret-pazarina-dair-kapsamli-raporunu- yayinladi. (Erişim tarihi: 14.12.2017).
Doğanlar, T. (2016). Türkiye’de elektronik ticaret pazarı ve pazarın gelişimi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü Tartışma Metinleri. http://www.ticaret.edu.tr/uploads/dosyalar/921/tr.pdf. (Erişim tarihi: 21.10.2017).
Elibol, H. & ve Kesici, B. (2004). Çağdaş işletmecilik açısından elektronik ticaret. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11.
GCI (2017). Global competitiveness ındex. http://reports.weforum.org/global-competitiveness- index-2017-2018/competitiveness-rankings/ (Erişim tarihi: 24.01.2018).
Gedik, H. ve Afşar, B. (2017). The Impact Of Economic Crisis On Consumer Behavior In Konya. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/24, p. 71-82 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12340 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.
Guliyev, S. M. & Nurıyeva, K. M. (2017). Adventure tourism marketing: A research on the tourists’ behaviours regarding to adventure tourism ın Azerbaijan. International Journal Of Business And Management Studies. 9(1), 2017 ISSN: 1309-8047 (Online).
Güleş, H. K., Öğüt, A. & Bülbül, H. (2002). İnternet teknolojisi açısından işletmeler arası elektronik ticaret ve aracı pazarlar. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF, 7(2).
Gürbüz, A., Ayaz, N & Albayrak, M. (2015). E-Ticarette tüketici satın alma karar süreci: Salzburg- Ankara örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3), 377-394.
Hasanoğlu, M. (2017). Azerbaycan kamu yönetiminde yeniden yapılanma kapsamında E-Devlet uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 22, Kayfor15 Özel Sayısı, 2045-2053.
İzgi, B. B. & Şahin, İ. (2013). Elektronik perakende sektörü ve internet alışverişi tüketici davranışı: Türkiye örneği. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 2(1), Haziran 2013.
Jamalova, M. (2017). Consumer behavior in Azerbaijan during the recession. (Edit. Ingrida Košičiarová ve Zdenka Kádeková) The 7th İnternational Scientific Conference, ICoM_2017 ISBN 978-80-552-1739-0.
Kantarcı, Ö., Özalp, M., Sezginsoy, C., Özaşkınlı, O. & Cavlak, C. (2017). Dijitalleşen dünyada ekonominin itici gücü: E-ticaret. Tüsiad Yayınları, Nisan 2017 Yayın No: TÜSİAD-T/2017, 04-587.
Kastro, M. (2017). Inveon, 2017 Türkiye e-ticaret istatistiklerini paylaştı. http://www.pazarlamasyon.com/e-ticaret/inveon-2017-turkiye-e-ticaret-istatistiklerini- paylasti/ (Erişim tarihi: 18.10.2017).
Keş, Y. ve Başer, A. (2016). Markaların Yeni Göstergesi “Koku” International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/21 Fall 2016, p. 583-596 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9794 ISSN: 1308-2140, ANKARA- TURKEY.
Marangoz, M. (2011). Girişimciler için sınırsız ticaret: e-ticaret. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1).
Oktay, K. & Gülayım K. K. (2017). Türk Dünyası ülkelerinde online yemek satış siteleri üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(5).
Orujova, N. (2015). E-commerce market volume exceeds https://www.azernews.az/business/87891.html. (Erişim tarihi: 08.10.2017). $7.8 mln.
Özhan, Ş. & Altuğ, N. (2015). Tüketicilerin demografik özelliklerinin online alışveriş davranışları üzerine etkileri. Ege Akademik Bakış, 15(4), 481-493, Ekim 2015.
Papatya, N. & Papatya, G. (2004). Yeni iş modeli önermesi kollektif ticaret (C-Commerce): Azerbaycan işletme yöneticilerin bakış açılarının incelenmesi ve fırsatların araştırılması. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12).
Sezgin, A. & Şat, G. (2013). Dünyada ve Türkiye’de e-ticaret sektörü. https://ekonomi.isbank.com.tr/userfiles/pdf/ar_04_2013.pdf (Erişim tarihi: 12.11.2017).
Soydan, B. (2016). 5. E-Ticaret Konferansı'nda neler konuşuldu? http://www.turkishtimedergi.com/dijital-ekonomi/5-e-ticaret-konferansi-point-hotelde- gerceklesti/ (Erişim tarihi: 19.08.2017).
Süleymanov, E. & Əliyev, F. (2011). E‐ticarət və Azərbaycanda tətbiqinin iqtisadi səmərəliliyi. Journal Of Qafqaz University Economics and administration, 32.
Şahinli, M. A. (2013) Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanımı: Türkiye. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/9 Summer 2013, p. 2323-2330, ANKARA-TURKEY
TOBB (2017). E- ticarette Türk, Azeri ve Gürcü ortaklığı. https://www.tobb.org.tr/Sayfalar/Detay.php?rid=21974&lst=MansetListesi. (Erişim tarihi: 22.08.2017).
Unctad.org. (2016). Unctad B2c E-Commerce Index 2016 http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/tn_unctad_ict4d07_en.pdf (Erişim Tarihi: 05.10.2017).
www. photos.state.gov. (2015). Doing business in Azerbaijan: 2015 country commercial guide for U.S. companies. https://photos.state.gov/libraries/azerbaijan/749085/poleco/2015_CountryCommercialGuid e.pdf. (Erişim tarihi: 14.12.2017).
www.amcham.az. E-Commerce in Azerbaijanhttp://amcham.az/e-commerce-Azerbaijan. (Erişim tarihi: 14.01.2018).
www.birlesmismarkalar.org.tr. (2012). Azerbaycan ülke raporu. http://birlesmismarkalar.org.tr/file/hedef-ulke-raporlari/Azerbaycan.pdf (Erişim tarihi: 14.01.2018).
www.bloomberght.com. (2017). "2017'de e-ticaretin 50 milyar liraya yaklaşmasını bekliyoruz". http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1970756-2017de-e-ticaretin-50-milyar-liraya- yaklasmasini-bekliyoruz. (Erişim tarihi: 14.12.2017).
www.etradeforall.org (2017). Country profile: Azerbaijan. https://etradeforall.org/app/uploads/2017/09/Azerbaijan.pdf (Erişim tarihi: 14.01.2018). www.hurriyet.com.tr. (2017a). Satılan akıllı telefon sayısı arttı. http://www.hurriyet.com.tr/satilan- akilli-telefon-sayisi-artti-40369962. (Erişim tarihi: 14.12.2017).
www.hurriyet.com.tr. (2017b). Türkiye'de kaç milyon telefon satıldı?. http://www.hurriyet.com.tr/turkiyede-kac-milyon-telefon-satildi-40415243. (Erişim tarihi: 14.12.2017).
www.president.az. (2015). “Azerbaıjan 2020: Look ınto the future” concept of development. http://www.president.az/files/future_en.pdf (Erişim tarihi: 14.01.2018).
Yıldız, M. (2017) 2017 ilk görev: E-ticarette olun! https://www.dunya.com/kose-yazisi/2017-ilk- gorev-e-ticarette-olun/344467 (Erişim tarihi: 14.10.2017).