BİR TÜRKÜNÜN BAĞLAMA DAYALI GÖSTERGESEL DÖNÜŞÜMÜ: MAMOŞ ÖRNEĞİ
Halk türküleri ortaya çıktığı toplumun hem köklerine ait hem de zamanının sosyal ve kültürel değerlerinden izler taşır. Aynı zamanda türküler sosyo-kültürel öğeleri birincil ya da ikincil kültür ortamlarıyla kuşaktan kuşağa zamanın çok ötesine geleceğe taşır. Sözlü kültür ortamında başlangıçta yaratıcısı bilinen ancak zamanla halk tarafından çok sevilen türkülerin bazıları anonimleşmiştir. Türkü hakkında geçmişten günümüze pek çok tanım yapılmıştır. Türkü, sözlüklerde hece ölçüsüyle yaratılmış, ezgili biçimde bestelenmiş manzume ve Türklere özgü şarkı olarak tanımlanmıştır. Türküler, yaratıldığı toplumun yaşantısından izler taşır ve kültürel kodlarını içinde barındırır. Türküler, halkın mutluluğunu ve acısını aktaran manzum türlerdir. Birincil kültür ortamında türküler belli bir icracı tarafından ezgili bir biçimde söylenir. Türküler, icracı ve dinleyen arasında bir bağ oluşturur. Türküler, sözlü kültür ortamında kuşaktan kuşağa aktarma sırasında farklı icralar nedeniyle bazı değişimler geçirir. Bunun neticesinde de eş metinler ortaya çıkabilir. Bu durum ikincil kültür ortamında metne bağlı kalındığı için görülmez. Ancak elektronik kültür ortamında türküler, içinde bulundukları bağlamlara göre yeni anlamlar kazanır. Türkülerin sözlü kültürdeki gösterge ve gösterilen ilişkileri, elektronik kültür ortamında değişir. Türküler, televizyon ve sinema gibi kültür endüstrileri tarafından göstergeleri bir değişme ve dönüşme tabi tutularak kullanılmaktadır. Bu bildiride Elazığ'da ihanetin bedeli olarak ortaya çıkan Mamoş türküsünün Türk televizyon dizisi olan Kurtlar Vadisi Pusu'da göstergelerinin değişerek evlat acısına dönüşümü metin okuma yöntemiyle incelenecektir
A FOLK SONG'S CONTEXT BASED ON THE TRANSFORMATION OF SIGN: MAMOŞ EXAMPLE
The folk songs have overtones both its roots and time the social and cultural values of emergent community. It also carries the socio-cultural elements when the primary or secondary culture from generation to generation with the environment beyond the future. Oral culture medium, but was initially known as the creator of many popular songs by anonymous people over time. The folk song is defined as a poem written in the form of a syllable in the dictionaries, written in a loose form and specific to the Turks. Many definitions have been made about the folk song from the past. Folk songs, which traces the creation and hosting of community life carries cultural codes. It is a kind of folk song verse conveying the people's happiness and pain. In the primary culture environment, the folk song is sung by a certain performer in a loose form. Folk song creates a connection between performer and audience. In the oral cultural environment, the folk song is changed in some way due to the different performances during the transfer. As a result, variants arise. This condition is not observed because the medium is adhered to the secondary orality medium. But in electronic culture environment, folk songs have new meanings according to the contexts they are in. Folk songs in an oral culture indicator showing relationships, changes in the electronic culture medium. Folk songs, by the culture industry like television, cinema signs are used by subjecting a change and transformation. This paper will be examined method of reading text Mamoş songs, genereted as infindelity in Elazığ, converted to the grief of losing a child in the Kurtlar Vadisi Pusu that Turkish television series
___
- Dizdaroğlu, Hikmet (1968). “Halk Şiirinde Türler”, Türk Dili Dergisi, S. 207, Aralık, 186-293.
- Fidan, Süleyman (2011). “Sözlü Kültür-Sözlü Tarih İlişkisi Bağlamında Niş Türküleri”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/4, Fall, p. 139-148, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara-TURKEY.
- Kaya, Doğan (2004). Anonim Halk Şiiri, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Koç, Sema ÖZHER (2011). “Fenomenolojı̇ k Açıdan Bı̇ r Türkü Çözümlemesı̇ :‘Yüce Dağ Başında Yanar Bı̇ r Işık’, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/3, Summer, p. 1125-1132, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara-TURKEY.
- Kudret, Cevdet (1980). Örneklerle Edebiyat Bilgileri, İstanbul.
- “Kurtlar Vadisi Pusu”, http://tr.wikipedia.org/wiki/Kurtlar_Vadisi_Pusu, E. T. 12.01.2012.
- “Kurtlar Vadisi Pusu”, http://www.turkcebilgi.com/ansiklopedi/kurtlar_vadisi_(dizi), E. T. 11. 01.2012.
- Ong, Walter J. (2007). Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi, İstanbul: Metis Yayınları.
- Özbek, Mehmet (1994). Folklor ve Türkülerimiz, İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Özdemir, Nebi (2008). Medya Kültür ve Edebiyat, Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
- Saussure, Ferdinand de (1998). Genel Dilbilim Dersleri, Çev. Berke Vardar, İstanbul: Multilingual Yayınları.
- Şemsettin Sami (1986). Büyük Türkçe Sözlük Kamus-i Türki, İstanbul.
- Tanses, Hamdi (2005). Örnekleriyle Halk Türküleri, İstanbul: Say Yayınları.
- TDK (1998). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkçebilgi, www.turkcebilgi.com, E. T. 1 Ocak 2012.
- Vural, Feyzan Göher ve Seranat İstanbullu (2016). “Cinsel Çağrışımlı Türkü Sözlerinin Bölgelere Göre Dağılımı”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11/18, Fall, p. 79-94, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.10108, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara-TURKEY.
- Yakıcı, Ali (2007). Halk Şiirinde Türkü, Ankara: Akçağ Yayınları.