Kültürel yapı içerisinde ortaya çıkan tüm organizasyonlar belli gereksinimleri karşılamak üzere var olurlar.Kültürel yapı içerisinde ortaya çıkan tüm organizasyonlar belli gereksinimleri karşılamak üzere var olurlar. Herhangi bir kültürel gereksinime karşılık vermeyenler ise ya yok olur ya da biçim değiştirerek yeni oluşumların içerisinde yer alırlar. Mitik anlatılar için aynı şeyleri söylemek mümkündür. İlkel insanların inanma ihtiyacını karşılayan, buna bağlı olarak toplumsal düzenin korunmasını ve sürekliliğini gerçekleştirebilen mitik anlatılar ve buna bağlı ritüelistik uygulamalar, bugünkü törenler şenlikler, festivaller ya da çeşitli oyunlar içerisinde varlıklarını sürdürmeye devam etmektedirler. Değişen inanç sistemleri yahut yeni kabul edilen dinler, eski ilkel döneme ait inançları terk etmeyi gerekli kılar. Fakat kültürel değişimler hızla ve birden bire gerçekleşemediklerinden geçmişte var olan ile yeni olan birlikte yaşamaya devam eder. Uzun bir süreçten sonra baskın olan kültürel yapı diğerine hakim olur. Bu dönüşüm sürecinde senkretik oluşumlarla karşılamak mümkündür. Eskiye ait kültürel ögeler inanışlar gelenekler yeni dinin gerekleriyle ters düşmedikçe yeni dinsel yaşam içerisinde özümsenir, kabul edilir. Sinop'ta geleneksel olarak yapılan Helesa/ Sellim töreni özü itibariyle mitik özellikler taşıyan ritüelistik bir uygulamadır. İlkel dönemlerin tufan ve bollukla ilgili anlatı ve uygulamalarıyla örtüşen nitelikleri bulunmaktadır. İslamiyet öncesi Türklerde, Anadolu'da çok eskiden beri devam ettirilen tufan mitlerinin ve bolluk ritüellerinin İslamiyetle birleşmiş senkretik bir örneğidir. Ramazan ayının onbeşinden itibaren iftardan sonra gerçekleştirilen tören, ramazan davulcularının mani söyleme ve bahşiş toplama işlevlerini de yüklenerek ramazan eğlencesi olarak sürdürülmektedir. Eski Türk inanç sistemi içerisinde dünyanın yaratılışına dair anlatılar değerlendirilmiştir. Bugün gündelik yaşamın içerisinde var olan birçok uygulamanın temelinde bir tufanın hikayesi olan mitlerin izleri görülmektedir. Sinop'ta yaşatılan "Helesa", diğer adıyla "Sellim" özü itibariyle tufan mitinin yeniden üretimidir. Bu yazıda Helesa törenininöncelikle mitolojik kaynağı belirlenmeye çalışılmış daha sonra Türk sosyo-kültürel yapısı ve inanç sistemi içerisinde aldığı yeni şekiller üzerinde durulmuştur. "Helesa" - "Sellim"'in senkretik niteliği belirlenerek sosyal yaşam içinde kazandığı anlam ve fonksiyon değerlendirilmiştir. Tufan mitleri, mevsimlik törenlerin ya da başka deyişle yeni yıl törenlerinin makro kosmik örneğidir. Bu nedenle daha büyük bir çerçeveden bakıldığında Helesa töreni tufan miti etrafında ele alınıp mevsimlik bereket törenleri olarak incelenebilecek bir rütüeldir. Hemen hemen tüm dünya mitlerinde var olan tufan olayı, yaratılışın ve bunun sürekliliğinin bir aşamasıdır. Tufan mitleri kaostan kosmosa geçişi simgelemektedir. Kötülüklerin ve günahların arttığı kaosta Tanrı, insanları cezalandırır, yeryüzünü sularla kaplar. Onun elçilerinden biri bir gemi yapar hayvan ve bitkilerden gemiye alır, böylece türlerin devamı sağlanmış olur. Yaratılış yeniden gerçekleştirilmiş olur. Bilindiği gibi tufan miti dünyada hayatın yeniden başlangıcına referans etmekte, düzenin korunmasına yönelik bolluğun bereketin artması için bir takım uygulamalar gerçekleştirilmektedir. Bu bağlamda Sinop'ta gemiciler tufana ve sonrasındaki bereketin artması beklentisine yönelik uygulamaları Helesa töreni ile gerçekleştirmektedirler. Bu yönüyle Helesa, tufan miti ile yeni yıl mitinin ve buna bağlı mevsimlik törenlerin iç içe geçmiş halidir. İslamiyeti kabul eden Türkler yeni bir kültürle karşılaşmışlardır. Var olan kültürün birden yok olup yeni kültürün aynı şekilde tümüyle uygulanır olması mümkün değildir; bir süreç gerektirir. Eski kültürde ve inançta yer alan uygulamalar yeni kültürün ve inancın gerekleriyle bütünleşir. Bir takım değişimlerle varlığını sürdürür. Helesa'nın bugünkü işlevi eğlenme, hoş vakit geçirme gibi görünse de tufan ve bereket artırmayla ilgili mitler Altay Türkleri arasında yaygın olarak yer almaktadır. Bu anlatılar ve uygulamalar eski inanç sisteminin motifleriyle bezenmiş olarak sürdürülmüşlerdir. İslami inançla birleşen Helesa ritüeli, Ramazan ayı içerisinde iftardan sonra genç yaşlı tüm Sinopluların katılımıyla gerçekleşrilen bir törendir. Tören mitik hikayenin bir parçasının canlandırılması şeklinde gerçekleşir. Yaşanan fırtınadan sonra aç kalan balıkçıların küçük bir filikayla maniler söyleyip halktan yiyecek toplamaları, böylece kıtlıktan kurtulmaları törenin canlandırılan kısımdır. Törenin anlatısında olduğu gibi kıtlık yaşama ve sonrasında yiyecek bolluğu tam olarak Ramazan ayına uygun düşmektedir. Sinop'ta Ramazan ayında eğlenmek amacıyla gerçekleştirilen tören Ramazan ayının temel özellikleri ile birleşir. Oruç tutma ve iftar sonrası yiyecek bolluğu törenin kıtlık ve bolluk olgusuyla örtüşürken Helesa topluluğunun mâni söyleyicisi "kaptan" ile Ramazan davulcuları arasında işlevsel uyum söz konusudur. Süslenen filikanın sembolik tayfaları ve bu tayfayı yönlendiren kaptan, törenin ana kahramanlarıdır. Kaptanın söylediği çoğunlukla mani kalıbındaki manzum parçalar tayfalar tarafından tekrar edilir. Kaptanın tayfasını, deniz yaşamını ve balıkçılığı dile getirdiği bu maniler evlerden yiyecek ya da bahşiş toplamada teşvik edici, eğlendirici işleve sahiptir. Bunun yanı sıra manilerin bereketi arttırma dileğinin dolaylı bir dışavurumu olduğunu Bir Senkretizm Örneği Olarak Sinop'ta Helesa Geleneği ve Mitik Nitelikleri 351 Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/4 Winter 2015 söylemek mümkündür. . Mitik dönem insanının ritüelistik törenlerde kullandığı "sihrî" sözler" topluluğun geleceğe yönelik istek ve beklentileriyle ilişkilidir. Helesa manileri ve özellikle " heyamola yusa hop" gibi anlamsız görünen sözlerin, bahsedilen etkiye sahip olduğu ileri sürülebilir. Ramazan ayında oruç tutmak ve ayın sonunda bayram yapmak, bolluk ve bereket yaşamak, eski Türk inancında var olan günahlardan Tanrıların gazabından korunmak için gerçekleştirilen uygulamalar ile paralellik gösterir. Modern yaşam içinde semavi dinlere geçişle birlikte önceki uygulamaların yerini İslami inanç ve uygulamalar almıştır. Farklı dinsel inanç ve geleneklerin etkileşime girerek karışması sonucunda yeni inanç ögelerinin ya da örüntülerinin ortaya çıkışı çok katmanlı kültürel yapıların doğal niteliklerinden kabul edilmelidir. Bu bakımdan kültürel çeşitliğin kendi içindeki uyumu en açık şekilde bu geleneksel uygulamada görülmektedir. Halk tarafından gerçekleştirilen törenler şenlikler yalnızca eğlendirme işlevleriyle değerlendirilemezler, onlar aynı zamanda toplumun inancı, üretim- tüketim çabaları ve yaşam kaygılarıyla yakından ilişkilidir. Halk hayatının bütüncül olarak ele alınması hem edebi ürünlerin hem törensel uygulamaların daha doğru anlaşılmasını sağlar. Sinop'ta her yıl Ramazan ayı içerisinde tekrar edilen Helesa töreni de aynı biçimde yalnız eğlenmek maksadına yönelik değildir. Helesa'da üç ana unsur dikkat çekicidir. Törenin kaynağı ile ilgili anlatı, törenin uygulanışı ve törenin sözel boyutu. Helesa'nın ortaya çıkışına dair rivayet eskatoloji mitleriyle uyumlu bir yapı gösterir. Yaşanan felaket ve sonrasında yeniden düzenenin sağlanması kaostan kosmosa geçişi anlatır. Uygulanışı bakımından bolluk törenlerine kaynaklık eden yeni yıl mitleriyle bir düşünülmelidir. Evlerden gezdirilen küçük gemiyle yiyecek toplayıp topluluk tarafında paylaşmak en eski riüellerden biri olan mevsim törenlerini hatırlatır. Yaşamın canlanışı sembolik olarak gösterilir. Törende söylenen maniler yine inanç kalıntısı olarak denizde bereketin artması dileğini içeren, anlamsız gibi görünen sözler içerir. Helesa/Sellim, eski inançların izlerini taşıyan aynı zamanda bugünün koşullarıyla uyumlu kültürel dayanışma unsurudur. Bugün, geçmişteki amacından uzaklaşmış ve daha çok "hoş vakit geçirme işlevi" üstlenerek sosyal bir organizasyona dönüşmüş olsa da topluluğun bir araya gelmesi ortak paylaşımlarda bulunması bakımından önemli bir kültürel ihtiyacı karşılamaktadır. Belli bir süre kesintiye uğramış olsa da Sinop Belediyesi'nin katkılarıyla bugün de devam ettirilen gelenek, Sinop'un ana geçim kaynağı olan deniz balıkçığının sembolü durumundadır. Toplanan bahşişlerin vakıflara dağıtılması özgün halinden farklı olsa da yerel halk kültürü unsurlarının korunması adına önemli bir çabadır.

All organizations emerging in cultural structure exist in order to meet certain requirements. Those which cannot respond to any cultural requirement are either eliminated or they change their form and become a part of another formation. It is possible to say the same thing for mythic narratives. Mythic narratives and related ritualistic practices which met the need to believe of primitive civilizations and therefore ensured the continuity and preservation of their social order continue their presence in today’s ceremonies, festivals or various games. Changing belief systems or newly adopted religions require abandoning the beliefs of the ancient primitive era. But, as cultural changes do occur rapidly and suddenly; the one which was in the past continues to live together with the new one. The dominant cultural structure dominates the other after a long process. It is possible to meet with syncretic formations in this transformation process. Old cultural elements, beliefs and traditions are accepted and assimilated in the new religious life unless they are not contrary to the requirements of the new religion. The traditional Helesa/Sellim ceremony organized in Sinop is a ritualistic ceremony which includes essential mythical features. It includes some features which coincide with narratives and practices about floods and abundances of primitive eras. It is a syncretic example which unifies the Islam with the myths of floods and the rituals of abundance that Pre-Islamic Turks were practicing since time immemorial in Anatolia. The ceremony is held starting from the fifteenth day of Ramadan and it is performed as a Ramadan entertainment where drummer’s of Ramadan start to sing “Mâni” (Turkish folk song) and they collect tips after “iftar” (evening meal during Ramadan). Various researches found some narratives about the world’s creation in old Turkish belief system and they interpreted such narratives. Many practices of today’s daily life are based on the myths about a flood narration. The “Helesa” aka.“Sellim” ceremony –which is revived in Sinop- is basically a re-fabrication of the flood myth. In this article, it is tried to be identified the main mythological source of Helesa Ceremony and it is emphasized the shapes that it took in the Turkish socio-cultural structure and belief system. The syncretic nature of "Helesa" - "Sell my" is determined and its meaning and function in social life is evaluated. Flood myths are examples of macro-cosmic seasonal events aka. new-year ceremonies. Therefore, when it is considered from a larger perspective, Helesa ceremony is a ritual which can be surveyed as seasonal abundance ceremony and can be dealt together food myth. Flood myth exists in almost all the myths of the world and it is a stage of creation and continuity. Flood myths represent the transition from chaos to cosmos. In the chaos where evil and sin were increased, God punishes to humans and fills the earth with water. One of his Bir Senkretizm Örneği Olarak Sinop’ta Helesa Geleneği ve Mitik Nitelikleri 353 Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/4 Winter 2015 messengers builds a ship and takes all animals and plants on the ship. Thus, he ensures the continuation of the species. Therefore the creation was made once again. This way, the flood myth both narrates the destruction and also refers the recommencement of life in the world; it is also made some practices in order to increase to abundance and fertility for the protection of the order accordingly. In this context, Helesa Ceremonies of Sinop are held with the practices which reflect the expectations of sailors about the flood and the following abundance. Helesa is an integrated form of flood myth, new-year myth and the associated seasonal ceremonies. As it is known, when Turks accepted to Islam; they encountered with a new culture. It is not possible to eliminate completely to an existing culture and to replace it with a totally new culture; it requires a process. The practices of the old culture and the old belief are integrated with the requirements of new culture and the new belief. It survives with a number of changes. Although Helesa’s today’s function seems to be entertainment and spending pleasant time; the ceremony is not different from the rituals of flood and increasing fertility myths commonly practiced by Altay Turks. These narratives and practices have reached until today as they adorned with the motifs of old belief system. Fasting during the month of Ramadan and celebrating at the end of the month, living in abundance and fertility show parallelism with the rituals of old Turkish belief which was performed in order to avoid from the sins and the wrath of God. As a result of the adoption of monotheistic religions in the modern life, these rituals have been replaced by Islamic beliefs and practices. The emergence of new patterns and structures of belief as a result interaction of mixing elements of different religious beliefs and traditions should be considered as a natural character of multi-layered cultural structure. In this respect, the diversity of cultural harmony is seen in the clearest way in Helesa Ceremonies. Helesa ritual is combined with Islamic beliefs and it is performed after “iftar”s of the month of Ramadan with the participation of all Sinop residents. The ceremony takes place in the form of revitalization of a part of a mythical narration. The part of the ritual where go around the people by a small boat singing “Mâni” and collect food from the people; represents to the fishermen who suffered from famine after the storm and how they saved themselves from famine. As it is referred in the ceremony, suffering famine and living in abundance of food reflects exactly to the month of Ramadan. Fasting and abundance of food after “iftar” coincides with famine phenomenon of the ceremony. On the other hand, there is a functional harmony between “Mâni” singing “Captain” of Helesa Ceremony and drummer of Ramadan. The symbolic sailors of decorated boat and the captain who directs the boat are the main heroes of the ceremony. The verse parts that Captain sings mostly in “Mâni” form are repeated by the sailors. The “Mâni”s which mention about the sailors, the life on the sea and fishing have an entertaining nature which encourages collecting tips and food from houses. It can also be said that; Mâni”s are indirect expression of desire to increase abundance. The “magic words” that people were saying the ritualistic ceremonies of the mythical era were also related with the community’s 354 Songül ÇEK Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/4 Winter 2015 demands and expectations for the future. We can argue that; “Mâni”s of Helesa and especially some words which seem meaningless such as “heyamola yusa hop” have the same effect. The ceremonies and festivals held by people cannot be considered only with their entertaining function, they are also closely related with the community’s beliefs, production-consumption efforts and their concerns about life. A holistic approach to public life provides us to understand more accurately to literary works and ceremonial practices. Helesa Ceremony - which is held in every month of Ramadan in Sinop - is not performed only for purposes of entertainment. The three main elements of Helesa are remarkable. The reference about the source of the ceremony, the practice of ceremony and the verbal aspects of the ceremony. The narrative about the emergence of Helesa shows a compatible structure with the eschatology of the myth. The disaster and re-establishment of the order after disaster narrates the transition from chaos to cosmos. In terms of practice, they should be considered together with the new -year ceremonies which constitute the basis of abundance ceremonies. Visiting the houses by a small boat and collecting food and sharing them with people remind one of the oldest rituals; the seasonal ceremonies. Revival of life is shown symbolically. “Mâni”s sung in ceremonies include some words which seem meaningless and wish abundance from the sea and they reflect the traces of belief. Helesa/Sellim is also a cultural solidarity element which is compatible with today’s conditions and includes the traces of old beliefs. Today, although the ceremony is far from its purpose in the past and its main function is “spending pleasant time” and it became a social organization; Helesa/Sellim Ceremony meets a very important cultural necessity by getting community together and offering common shares. Although, the ceremony was not held for a certain period, it has been organized with the contribution of the Municipality of Sinop and this tradition is the symbol of the marine fishery which is the main source of income of Sinop. Unlike the original ceremonies, the collected tips are donated to the foundations; it is an important effort for protecting the local culture.