A COMPARATIVE GLANCE AT THE CONCEPTS OF INTELLECTUALISM IN JAMES JOYCE AND OĞUZ ATAY’S

Modernist edebiyat evrensel bir olgudur. Dünya çapında birçok yazar modernist eserlerinde modern bireyin ruhsal bunalımı, toplumdan soyutlanması, hiçlik duygusu, varoluşsal sorgulamaları, iletişimsizlikleri vurgulayarak benzer konulara değinmişlerdir. Modernist edebiyatın yukarıda bahsedilen temaları coğrafi farklılıklara rağmen Joyce, Woolf, Proust, Faulkner, Kafka, Dostoyevsky ve Atay gibi ünlü yazarların eserlerinde özellikle göze çarpmaktadır. Bu yazarlar arasında James Joyce'un modernist edebiyata katkıları oldukça büyüktür ve yazarın farklı uluslardan birçok yazarı etkilemesini sağlamıştır. Örneğin, kendisi de ciddi bir Joyce okuru olan Oğuz Atay benzer konuları yine Joyce'un eserlerine metinler arası göndermeler yaparak ve bunları Türk toplumuna uyarlayarak yansıtmıştır. Her iki yazar da eserlerinde modern aydının toplumdan ve toplumsal kurumlardan soyutlanması ve bunlara yabancılaşması sorununa farklı açılardan da olsa yer vermiştir. Bu çalışma, bu iki yazarın kendi kültürel, politik, sosyal ve ekonomik ortamlarında modernleşme sürecinin modern aydın tipi üzerindeki etkilerini yansıtmadaki farklılıklarını ve benzerliklerini araştırmaktadır. Bu amaçla, söz konusu yazarların eserlerinden seçilmiş belirli modern aydın tiplerine modernizm ve modern birey teorileri ışığında bir çözümleme uygulanmıştır. Burada amaç, Atay'ın Joyce'dan büyük ölçüde etkilendiğini gözler önüne sermek ve onun Joyce etkisiyle sınırlı kalmayıp onun aydın anlayışını kendi kültürüne, toplumsal ve ulusal yapısına uyarlayarak kendi aydın tipini yarattığını göstermektir. Bu çalışmada iki yazarın eserlerindeki aydın portrelerinin topluma ve toplumsal kurumlara mesafeleri ve bu denli bir soyutlanmanın nedenleri üzerinde durulmaktadır

OĞUZ ATAY VE JAMES JOYCE’UN MODERNİST ESERLERİNDEKİ AYDIN OLGUSUNA KARŞILAŞTIRMALI BİR BAKIŞ

Purpose: In this study, the portrayals of modern intellectuals in Joyce’s and Atay’s modernist works are examined in the light of the two authors’ cultural, social and political backgrounds. With this objective in mind, the similarities and differences in the portrayals of modern intellectuals in major works of the two authors are comparatively analysed. This paper emphasizes that Atay, though highly influenced by Joyce, does not simply copy Joycean concept of ‘intellectual’ in his works. He develops his own concept of intellectual by adjusting Joycean intellectuals into Turkish cultural, social and historical context. Atay and Joyce can be compared in terms of literary styles, subject matters and artistic stances although they are from distinct cultural and social backgrounds. As such, the present paper aims to analyze Joyce’s influence on Atay, emphasizing the thematic and stylistic similarities between the two authors. Firstly, Atay’s transgression of Joycean influence to create his own unique concept of the intellectual will be explained. Then, we will discuss to what extend Atay’s and Joyce’s portrayals of modern intellectuals have certain similarities and differences. Lastly, we will argue that Atay, rather than blindly imitating Joyce, develops his own, unique idea of intellectualism out of Joycean influence. Conceptual and Theoretical Framework: A comparative study of literary texts from different nations and different periods of time is significant when their contributions to an ongoing tradition are taken into consideration. Furthermore, reflections of literary movements on the literatures of different nations may indicate certain similarities, especially when the initiators of a movement in a nation’s literature are followers or readers of another nation’s literature. For instance, the modernist literary movement influences Turkish literary circles decades later than Western Europe. Nevertheless, modernism manifests itself in

PDF

___

ATAY, Oğuz. Günlük / The Diary. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
---. Tehlikeli Oyunlar/ Dangerous Games. İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
---. Tutunamayanlar/ The Disconnected. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
ATTRİDGE, Derek, ed.The Cambridge Companion to James Joyce. New York and Cambridge: Cambridge UP, 1990.
BENDA, Julien. The Treason of the Intellectuals. trans. Richard Aldington. 1928; rprt. New York: Norton, 1969.
BERMAN, Marshall. All that is Solid Melts into Air: The Experience of Modernity. New York: Penguin, 1988.
BLOOM, Harold. The Anxiety of Influence: A Theory of Poetry. London: Oxford UP, 1973.
---. James Joyce. New York: Infobase Publishing, 2009.
CRASNOW, Ellman. “Poems and Fiction: Stevens, Rilke, Valêry.” Modernism. ed. Malcolm Bradbury and James McFarlane. London: Penguin Books. pp.369-382, 1991.
DELAURA, David J. Hebrew and Hellene in Victorian England: Newman, Arnold and Pater. Austin: U of Texas P, 1969.
ECEVİT, Yıldız. Ben Buradayım: Oğuz Atay’ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası / Here I Am: The Biographic and Fictional World of Oğuz Atay. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
---.Türk Romanında Post-modernist Açılımlar / Post-Modernist Expansions in Turkish Fiction, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001.
ELİOT, T.S. “Tradition and Individual Talent”. Perspecta. Vol. 19.pp.36-42, 1982.
ELLSWORTH, Mason & Richard Ellmann, eds. The Critical Writings of James Joyce. New York: The Viking Press, 1964.
EYSTEİNSSON, Astradur. The Concept of Modernism.New York: Cornell University Press, 1990.
FJELD, Kari Helen. “Modernist Fiction and the Appeal of Literary Characters: Woolf’s Mrs. DALLOWAY”. Diss. Reprosentralen: Universitetet i Oslo P. Spring, 2012.
GÜRLE, F. Meltem. “Oğuz Atay’s Dialogue with the Western Canon in The Disconnected”. Diss. Boğaziçi UP, 2008.
HESSE, Hermann. Steppenwolf. trans. Basil Creighton. Holt: Rinehart and Winston, Inc, 1963.
JENNİNGS, Jeremy and Anthony Kemp-Welch, eds. Intellectuals in Politics: From the Dreyfus Affair to Salman Rushdie. London: Routledge, 1997.
JOYCE, James. “Araby”. Dubliners. New York: Oxford UP. pp.19-24, 2008.
---. “The Dead”.Dubliners.Oxford UP.pp. 138-176, 2008.
---. “Grace”. Dubliners.Oxford UP.pp.117-137, 2008.
---. “Ivy Day in the Committee Room”.Dubliners.Oxford UP.pp.91-105, 2008.
---. A Portrait of the Artist as a Young Man. Penguin Books, 1963.
---. Ulysses. Oxford: Oxford UP, 1998.
KEEN, Suzanne. Empathy and the Novel. New York: Oxford University Press, 2007.
LEVENSON, H. Micheal.A Geneology of Modernism: A Study of English Literary Doctrine 1908- 1922.New York and Cambridge: Cambridge University Press, 1984.
LEVİN, Harry. James Joyce: A Critical Introduction. New York: New Directions Publishing, 1960.
MCLEOD, Tenielle Robyn. “Modelling the Public Intellectual: The Case of Matthew Arnold.” Diss. Saskatoon: University of Saskatchewan P., 2007.
MORAN, Berna. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2/ A Critical Glance at the Turkish Fiction 2, İstanbul: İletişimYayınları, 1990.
NABHOLZ, Ann-Catherine. “The Crisis of Modernity: Culture, Nature, and the Modernist Yearning for Authenticity”. Diss. University of Basel Press, 2007.
ODACI, Serdar. “Ulysses ve Tutunamayanlar’da Bilinçakışı Tekniği / The Technique of Streamof-consciousness in Ulysses and Tutunamayanlar”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308- 2140, Volume 4 /1-I Winter 2009, pp. 605-684.
POSNER, Richard A. Public Intellectuals: A Study of Decline. Cambridge: Harvard UP., 2001.
RAMPAL, Dushiant Kumar. Poetic Theory and Practice of T. S. Eliot. Atlantic Publishers &Dist., 1996.
SAİD, Edward.“The Intellectuals and the Powers: Some Perspectives for Contemporary Analysis”. Comparatives Studies in Society and History. Vol.1. pp.493-568, 1959.
---. Representations of the Intellectual. New York: Vintage Boks, 1994.
SARIÇİÇEK, Mümtaz. (2009). “Ulysses ve Tutunamayanlar’ın Karşılaştırmalı İncelemesi / A Comparative Study on Ulysses and The Disconnected”, TURKISH STUDIES – International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 4 /1-I Winter 2009, pp. 529-560.
SARTRE, Jean Paul.“A Plea for Intellectuals.” InBetween Existentialism and Marxism. New York: WilliamMorrow, 1976, pp 228-285.
SCHİRALLİ, Martin. “Art and the Joycean Artist”. Journal of Aesthetic Education. Vol.23. No.4. University of Illinois Press, 1989.
ŞAHİN, Veysel. “Oğuz Atay’ın Romanlarında Sosyal Yabancılaşma / Social Alienation in Oğuz Atay’s Novels”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 8/9 Summer 2013, www.turkishstudies.net, 2013, pp. 2313-2322.
ŞAHİNLER, Orhan. “Arkadaşım Oğuz Atay” / “Oğuz Atay: My Friend. Mimarlık. 288. 1999.
TİNDALL, William York. A Reader’s Guide to James Joyce. New York: Syracuse UP, 1995.