AYNI EDEBÎ MUHİT İÇİNDE ÜÇ ŞAİR: MİHRÎ HATUN, MÜNÎRÎ, MÛSÂ MEDHÎ VE LÂDİK METHİYELERİ

Mihrî Hatun, Münîrî ve Lâdikli Mûsâ Medhî, II. Bayezid ve Şehzade Ahmed’in Amasya’da teşekkül eden edebî muhiti içinde yetişmiş şairlerdir. Divan sahibi olan bu üç şairin üçünün de II. Bayezid ve Şehzade Ahmed için yazılmış şiirleri vardır. Bu şairler, hayatlarının büyük bir bölümünü XV. yüzyılda geçirmiş ve XVI.yüzyılın ilk çeyreğinde vefat etmiştir. Mihrî, Münîrî ve Medhî’nin en önemli ortak özelliği, üçünün de aynı zamanda Lâdik methiyesi yazmış olmasıdır. Mihrî Hâtun’un Lâdik methiyesi, murabba nazım şekliyle yazılmış 25 bendlik bir şiirdir. Şehzade Ahmed’in nişancısı olan Münîrî, Şehzade Ahmed’le Lâdik’e yaptığı yolculuğu anlattığı 81 beyitlik bir mesnevi yazmıştır. Münîrî, bu mesnevisinde Lâdik’i ve Şehzade Ahmed’i övmektedir. Lâdikli Mûsâ Medhi ise doğduğu ve yaşadığı şehir Lâdik hakkında iki methiye yazmıştır. Der-Medh-i Lâdik başlığı ile yazdığı ilk methiyesi 59 beyit olup kaside nazım şekliyle yazılmıştır. Medhî’nin ikinci methiyesi 20 beyitlik bir kaside olup methiyenin ilk 15 beyitinde Lâdik övülmekte, son 5 beyitte ise Şehzâde Ahmed övülerek ona dua edilmektedir. Bu makalede, aynı yüzyılda ve aynı edebî muhit içinde yaşamış üç şairi, o günün idari yapılanmasında Amasya’ya bağlı küçük bir kasaba olan Lâdik için methiye yazmaya sevk eden sebepler ortaya konmuş ve Lâdik methiyeleri, şekil ve muhteva özellikleri bakımından incelenerek karşılaştırılmıştır.

THREE POETS IN THE SAME LITERATURE ENVIRONMENT: MİHRÎ HATUN, MÜNÎRÎ, MÛSÂ MEDHÎ AND LÂDİK PRAISE POETRIES

Mihrî Hatun, Münîrî and Mûsâ Medhî from Lâdik were three poets trained in the same literature environment established by Bâyezid II. and Shahzadah Ahmed. These three poets who have collected poems called ''dîvân'' have some poems written for Bâyezîd II. and Shahzada Ahmed. These poets spent most of their lives in the fifteenth century and they died in the early sixteenth century. The common feature of these mentioned poets is that all of them wrote Lâdik praise poems at the same time. The Lâdik praise poems of Mihrî Hâtun consists of 25 verses and written as quadrate verse. Münîrî who was the marksman of Shahzada Ahmed wrote a mesnevi with 81 couplet in which he mentioned about his trip to Lâdik. In his mesnevi, Münîrî praised both Lâdik and Shahzada Ahmed. Musa Medhî from Lâdik wrote two praise poetry about Lâdik where he was born and lived. In his first prais poetry called Der-Medhî-i Lâdik, he used eulogy verse format with 59 couplets. His second praise poetry consists of 20 couplets. In the first 15 couplets, he praised Lâdik and in the last 5 ones he praised Shahzada Ahmed and prayed for him. In this study, the reasons why these three poets lived in the same century wrote praise poetry for Lâdik which is a small town of Amasya in those years. These Lâdik praise potries were compared and investigated related to their content and format.

PDF

___

Arslan, Mehmet (2007), Mihrî Hâtun Dîvânı, Ankara: Amasya Valiliği Yayınları.
Bahir, Selçuk (2014), “Bir Şehir Medhiyesi: Nergisî’nin Saray Kasîdesi”, İnternational Journal Of Language Academy, Volume 2/3, p. 27/39.
Batislam, H Dilek (2009), “Şehir Şiirleri ve Şeyhülislam Yahyâ’nın Edirne Gazelleri”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.39, s.483-498.
Bayram, Yavuz (2009), Amasya’ya Vâli Osmanlı’ya Pâdişâh Bir Şâir Adlî Sultan İkinci Bâyezîd, Ankara: Amasya Valiliği Yayınları.
Dilçin, Mehmet (1983) Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Erdemir, Avni ve Bayram, Yavuz (2007), “Mihrî Hâtun’un Gözüyle Samsun’un Şirin İlçesi Lâdik”, Geçmişten Geleceğe Samsun, İkinci Kitap, Samsun: Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Eğitim Hizmetleri Daire Başkanlığı, s. 573-585.
Erdemir, Avni (2017), Lâdikli Mûsâ Medhî ve Dîvânı, Samsun: Etüt Yayınları.
Erünsal E. İsmail (1981), “Türk Edebiyatının Arşiv Kaynakları I: II. Bayezid Devrine Ait Bir İn’âmât Defteri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, S.X-XI s.303-342.
Esen, Ersoy (2017), II. Bayezid Devri Şairlerinden Münîrî ve Divanı, Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr.
Gürbüz, Adnan (1993), Toprak Vakıf İlişkileri Çerçevesinde XVI. Yüzyılda Amasya Sancağı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Hüseyin Hüsameddin (1327), Amasya Tarihi, C.I, İstanbul: Hikmet Matbaası.
İpekten, Haluk (1996), Divan Edebiyatında Edebî Muhitler, İstanbul: MEB Yayınları.
İsen, Mustafa (2009), Varayım Gideyim Urumeli’ne, İstanbul: Kapı Yayınları.
Kurşun, Zekeriya ve Kahraman, Seyit Ali ve Dağlı, Yücel (1998), Evliya Çelebi Seyahatnamesi, C.II, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Öz, Mehmet (2007), “Akdağ’ın Eteklerinde Seyyidler ve Osmanlılar- XV. Yüzyıldan XVII. Yüzyıla Lâdik Kazası”, Geçmişten Geleceğe Samsun, İkinci Kitap, Samsun: Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Eğitim Hizmetleri Daire Başkanlığı, s. 597-604.
Parlatır, İsmail (2006), Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Yargı Yayınevi.
Turan, Selami (2010), “Mihrî Hâtun Divanı’nda Şehir Methiyesine Bir Örnek: Lâdik”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/ The Journal Of International Social Research, Volume 3/10, s.597-604.
Yekbaş, Hakan (2015), “Malatyalı Necâtî ve Şehir Methiyeleri”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 15, s. 377-401.