“ARA NESİL”DEN İKİ YAZARLI BİR HİKÂYE ÖRNEĞİ: “NEVBAHÂR YÂHÛD SAÂDET-İ AİLE”
Türk Edebiyatı’nda ilk defa Mehmet KAPLAN tarafından dile getirilen Ara Nesil, Tanzimat dönemi ikinci nesli ile Servet-i Fünûn arasında kalan topluluk olarak tanımlanır. Edebi faaliyetlerini 1880’li yıllardan 1900’lü yıllara kadar sürdüren Ara Nesil mensupları, şiir, roman, deneme, tenkit ve tercüme gibi pek çok alanda faaliyetlerde bulunur. Bu alanlardan bir diğeri de hikâyedir. Özellikle 1890’lı yıllardan sonra edebi tür olarak kendini bulmaya başlayan hikâye, tema ve yapı bakımından bir değişim ve gelişim dönemine girer. Böylece hikâye bilinçlenmesi başlar. Hikâye vakasının içinde hâl ve hareketleriyle yaşayan, ruh dünyası tekdüze alınan hikâye kişileri, yavaş yavaş alışılagelmiş bu özelliklerinden sıyrılarak ruh dünyasıyla, karakterinin barındırdığı çeşitli özelliklerle hikâyenin içine girer. Ara Nesil dönemi yazarlarının kaleme aldığı hikâyelere bakıldığında, hem uzun hem kısa hikâyelerin olduğu görülür. Hatta dönemin gazete ve dergilerinde yayımlanan hikâyelerde kısa hikâyeye doğru bir yönelişin izlerine rastlamak mümkündür. Dönemin önemli yönlerinden birisi de kadın yazarların da hikâye türünde eserler vermesi ve türe katkıda bulunmalarıdır. Bu durum, pek çok alanda pasif kalan Türk kadınının, edebiyat dünyasında var olması ve eserler vücuda getirmesi açısından son derece önemli bir aşamadır. Onlarca farklı yazarın yüzlerce telif hikâyesinin yayımlandığı Ara Nesil döneminde en dikkat çekenlerden birisi “Nevbahâr Yâhûd Saadet-i Aile” isimli hikâyedir. Söz konusu hikâye, 1880-1900 yılları arasında yazılan hikâyeler içerisinde iki yazarlı olarak yayımlanan tek hikâye olup yazarlarının kadın olması da ayrıca önem teşkil eder. Tema ve yapı unsurları bakımından değerlendirilen hikâyenin, Osmanlı Türkçesi’nden günümüz Türkçesi’ne aktarılmış hali de çalışmanın sonunda yer almaktadır.
AN EXAMPLE OF STORY WITH TWO WRITERS FROM “ARA NESIL”: “NEVBAHÂR YÂHÛD SAÂDET-I AILE”
“Ara Nesil” which is mentioned first time in Turkish Literature by Mehmet KAPLAN, is stated as community remaining between second generation of Tanzimat Reform era and Servet-i Fünun. Members of Ara Nesil who continued their literary activities between 1880s and 1900s, are engaged in many areas such as poetry, novel, essay, criticism and translation. The other one of these areas is story. Specially after 1890s, story which started to find oneself as literary genre, enters change and development term in structure and theme. Thus, story awareness starts. Persons of story who live with their states and motions in story case and are taken their psych worlds as uniform, are slowly eluding these characteristics and enters in story with various characteristics which contain their psych worlds and characters. When examined stories which are written by “Ara Nesil” period writers, both long and short stories are seen. Even that, encountering traces of turning to short story in stories which were published in newspapers and journals of that period is possible. One of the important aspects of that period is giving works in story genre and contributing this genre by woman writers. This situation is intensively important in terms of existing in literature world and creating works by Turkish woman who were passive in many areas. One of the most notably story in “Ara Nesil” period is “Nevbahâr Yâhûd Saadet-i Aile” where were published many different writers hundreds of stories of copyright. This story is one story with two writers which was written in between 1880-1900 years and also has importance of its women writers. The story, which is evaluated in terms of theme and structure elements, is transferred from Ottoman Turkish to contemporary Turkish at the end of the study.
___
- Aktaş, Ş. (2013). Anlatma Esasına Bağlı Edebî Metinlerin Tahlili, Ankara: Kurgan Edebiyat
Yayınları.
- Arslan,
F.
(2010).
Anakronist
(Anachronist)
Dünyayı
Yeniden
Yorumlamada
Tanzimat↔Sanat↔İnsan Algılaması, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XX, 1, 203-
210.
- Arslan, F. (2011). Boş Zaman Figürleri Erken Dönem Türk Romanında Nesne-Tüketim İlişkisi,
Malatya: Serhat Matbaacılık.
- Arslan, F. (2017). Çile’de Zaman ya da Zamanın Trajik Eğilimleri, Researcher: Social Science
Studies, V, 9, 71-84.
- Canel, A. N. (2012). Evlilik ve Aile Hayatı, İstanbul: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
Yayınları.
- Çaha, Ö. (1996). Sivil Kadın Türkiye’de Sivil Toplum ve Kadın, Ankara: Vadi Yayınları.
- Çetin, N. (2005). Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap Yayınevi.
- Çetin, N. (2018). Türk Hikâyesi Tahlilleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Deveci, M. (2014). Halit Ziya Uşaklıgil’in Öykülerinde Yapı ve İzlek, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Eliuz, Ü. (2011). Cinsel Kimlik Paniği: Kadın Olmak, Turkish Studies International Periodical for the
Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011, p. 221-
232,
ISSN:
1308-2140,
www.turkishstudies.net,
DOİ
Number:
http:
dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2495.
- Engin, S. (2001). Edebiyat ve Sanat Üzerine, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Göknar, Ö. (2016). Aşk ve Evlilik, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Günday, R. ve Aycan, A. (2018). Mme De Lafayette’in Princesse De Clèves ve Mehmet Rauf’un
Eylül Adlı Romanlarında Toplumsal Değerlerin Kahramanların Yaşamı ve Psikolojisi Üzerine
Etkisi, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of
Turkish or Turkic Volume 13/20 Summer 2018, p. 477-499, ISSN: 1308-2140,
www.turkishstudies.net, DOİ Number: http: dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14143.
- Hawthorn, J. (2014). Roman Analizi (U. Köse, Ö. Gümüş, Ö. Bayrak, Çev.), İstanbul: Kesit Yayınları.
- Heidegger, M. (1997). Zaman Kavramı (D. Şahiner, Çev.), Cogito, 11, 29-41.
- Hisar, A. Ş. (1968). Boğaziçi Yalıları Geçmiş Zaman Köşkleri, İstanbul: Varlık Yayınları.
- Kahraman, Â. (2015). Modern Türk Hikâyesi, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
- Kanter, M. F. (2008). Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Yapı ve İzlek. Yayımlanmamış Doktora
Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Korkmaz, R. ve Deveci, M. (2011). Türk Edebiyatında Yeni Bir Tür Küçürek Öykü. Ankara: Grafiker
Yayınları.
- M. Nigar ve F. Mürüvvet (1897). Nevbahar Yahûd Saâdet-i Aile, Hanımlara Mahsus Gazete, 94, 3.
- Özcan, T. (2013). Şeref Tan’ın Şiirlerinde Harput İmajı, Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu
Bildiriler, Elazığ: Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, II,
961-968.
- Parlatır, İ. (1983). Recaizade Mahmut Ekrem Hayatı Eserleri Sanatı, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil
ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
- Sofuoğlu, M. (2013). İslam’da Evlilik ve Aile Eğitimi, İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları.
- Su, H. (2016). Hikâye Anlatıcısı, İstanbul: Şule Yayınları.